Mondkapjes

Je mag een kind niet zonder geldige reden thuis houden. Dit mag wel als het kind mentaal ontregeld raakt en of andere (fysieke) klachten door het gebruik van een mondkapje ervaart. Zie hiervoor de FAQ: “Hoe toon ik aan dat ik onder de uitzonderingsregeling voor mondkapjes val?”

Voor het antwoord op deze vraag attenderen wij eerst naar de uitspraak van de rechter in het kort geding op 11 februari 2021.

,,… de wijze waarop sommige onderwijsinstellingen omgaan met de mondkapjesplicht en met de daarop geldende uitzonderingen als rigide ervaren en daaronder lijden. De voorzieningenrechter is van oordeel dat deze ervaringen verdrietig en betreurenswaardig zijn, maar niet afdoen aan de verbindendheid van de Regeling. Indien scholen, ongeacht privacyregelgeving, medische bewijsstukken verzoeken over te leggen alvorens een beroep op een medische uitzondering te honoreren, gebeurt dat niet op grond van de Regeling. De Regeling voorziet in maatwerk in gevallen waarin dat geëigend is, maar stelt geen eisen aan de onderbouwing daarvan. Via de eigen website communiceert de Staat dat laagdrempelige manieren, zoals het tonen van een zelf te printen kaartje, daarvoor volstaan.’’

De rijksoverheid stelt als volgt:

Of u onder de uitzondering valt, hangt af van uw persoonlijke situatie. Dat betekent dat u zelf aannemelijk moet maken waarom u in aanmerking komt voor uitzondering van de mondkapjesplicht.  Medewerkers van politie, boa’s maar ook personeel van een winkel of van een OV-bedrijf kunnen u vragen om dat aannemelijk te maken.

U kunt dit o.a. aantonen door het tonen van de "eigen verklaring". 

Zowel het standpunt van de rechter alsmede de uitleg van de rijksoverheid tonen ondubbelzinnig dat het tonen van de eigen verklaring afdoende is en door onderwijsinstellingen/ instanties etc. geëerbiedigd dient te worden.

Goed om te weten!

De eigenverklaring is niet bedoeld om aan te geven waarom je geen mondkapje kan dragen.

Een school of werkgever mag niet vragen om een doktersverklaring.

Een school of werkgever mag niet zelf beslissen of zij de verklaring voldoende vinden.

Wanneer een persoon onder de uitzondering valt, mag er geen alternatief zoals een face-shield geëist worden.

Hoe werkt de mondkapjesuitzonderingsregel “eigen verklaring”.

De Eigen Verklaring uitzondering mondkapjesplicht is bedoeld voor mensen die vanwege een ziekte of beperking geen mondkapje kunnen dragen.

,,Belangrijk om te weten is dat de aard van de betreffende ziekte en/ of beperking NIET aan derden gemeld hoeft te worden. Deze gegevens vallen onder de zogenoemde bijzondere persoonsgegevens. Ook een arts mag i.v.m. de geheimhoudingsplicht deze gegevens niet aan derden verstrekken zonder expliciete toestemming van de persoon in kwestie.’’

Op de eigen verklaring heb je de mogelijkheid een of meerdere opties te gebruiken om aan te geven dat je niet in staat bent een mondkapje te dragen. De eigenverklaring is niet bedoeld om aan te geven waarom je geen mondkapje kan dragen. Ook mag een school/ werkgever niet vragen om een doktersverklaring.

Wij concentreren ons hieronder op de eerste drie opties van de eigen verklaring die je hier kan downloaden.

Let op! Wanneer een persoon onder de uitzondering valt, mag er geen alternatief zoals een face-shield geëist worden.

1. Ik draag een bewijs bij mij van een behandelrelatie van een (huis)arts of instelling

Hier wordt gevraagd om een bewijs van een behandelrelatie. Hier wordt NIET gevraagd wat de aard van de betreffende behandeling is.

Om een bewijs van een behandelrelatie te verkrijgen kan je aan de jouw behandelende instantie vragen om bijvoorbeeld:

  • Een email waarin hij/ zij kan bevestigen dat je nog ingeschreven staat en dat er nog sprake is van een behandelrelatie;
  • Een kopie factuur van een behandeling (maak expliciete informatie over de aard van de behandeling onleesbaar i.v.m. de AVG.);
  • Een email waarin bevestigd wordt dat je bij hem of haar onder behandeling staat;
  • Een afsprakenoverzicht van de afgelopen 6 of 12 maanden.
    • Tegenwoordig hebben de meeste huisartsenpraktijken een digitaal patiënten portaal op hun website, waar je zelf een afspraak kunt plannen. Via dit portaal kan je een afsprakenoverzicht inzien (en wellicht downloaden). Als dat niet lukt, dan kan je een screenshot of foto maken van dit overzicht;
    • Sta je onder behandeling bij een psycholoog of psychiater dan krijg je een afsprakenkaart of per mail een bevestiging wanneer je op afspraak moet komen. Deze afsprakenkaart of e-mails zijn een bewijs dat je een behandelrelatie hebt;
    • Sta je onder behandeling van een medisch specialist in het ziekenhuis, dan ben je in het bezit van een afsprakenkaart van het ziekenhuis. Deze afsprakenkaart kan als bewijs dienen van een behandelrelatie.

2. Ik heb een verklaring bij mij van een begeleider of een naaste die gebeld kan worden

Hier wordt gevraagd of er een ander is die kan verklaren dat je niet in staat bent een mondkapje te dragen. Deze naaste kan bijvoorbeeld een familielid of een vriend(in) zijn waar een goede band mee is. Deze naaste hoeft geen medicus te zijn en is daarmee niet aan beroepsregels gebonden.

In de praktijk zou dat er zo uit kunnen zien:

Je verteld in een persoonlijk gesprek aan deze naaste persoon waarom je geen mondkapje kan dragen. Dit kan bijvoorbeeld een fysieke of mentale oorzaak hebben.

Mocht jou vervolgens ergens gevraagd worden waarom je geen mondkapje draagt dan kan je d.m.v. het tonen van de eigen verklaring verwijzen naar deze naaste. Indien gewenst kan deze naaste gebeld worden waarbij deze naaste alleen aangeeft dat het klopt dat je geen mondkapje kan dragen. De betreffende naaste hoeft/ mag niets over de inhoud jullie gesprek te geven.

3. Ik kan een hulpmiddel of relevante medicijnen laten zien

Het enkel tonen van een medisch hulpmiddel is volgens deze verklaring voldoende. Een medisch hulpmiddel is bijvoorbeeld een inhalator (“puffer”) voor medicijnen om in te ademen. Deze apparaatjes kunnen online besteld worden en zijn er in diverse prijsklassen. De meest voordelige die wij hebben gevonden zijn:

Je kan er ook voor kiezen om voor de volledigheid een medicijn te laten zien.

Medicijnen tegen astma, COPD of benauwdheid zoals Ventolin, Salbutamol, Formoterol zijn via de huisarts te verkrijgen. Hiervoor moet de huisarts natuurlijk wel concluderen dat je regelmatig benauwd bent en astmatische klachten hebt. Vind je dit vervelend om aan te tonen bij jouw huisarts dan kan je deze medicijnen ook “zonder recept” bestellen. Dit kan bij treated.com. Hier moet je wel een medische vragenlijst invullen zodat een arts jouw aanvraag kan beoordelen en akkoord kan bevinden. Onze ervaring is dat de medicijnen binnen 48 uur verzonden worden.

Nee, wanneer een leerling onder de uitzondering valt, mag een school geen alternatief eisen.
Op grond van artikel 4c Wet op het Primair Onderwijs en artikel 3b Wet op het Voortgezet Onderwijs hebben onderwijsinstellingen een wettelijke zorgplicht ten aanzien van het welzijn, de gezondheid en veiligheid van hun leerlingen. Voor alle regels geldt dat het belang van het kind vóór alle andere belangen geplaatst dient te worden (Art. 3 EVRM).
Onder medische handelingen worden verstaan alle handelingen op het gebied van de geneeskunst. Dat wil zeggen alle verrichtingen die tot doel hebben een persoon van een ziekte te genezen, voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn gezondheids­toestand te beoordelen. Hieronder vallen ook het doen van onderzoek en het geven van advies.
Nee, indien scholen dit doen treden zij buiten de bevoegdheden van de regeling. De regeling verplicht het dragen van mondkapjes alleen in een aantal binnen de regeling beschreven binnenruimtes.
Nee, volgens de regeling is het dragen van een mondkapje op school voor basisschool kinderen slechts een advies.
Ja, volgens de regeling kan ieder kind die naar het voortgezet onderwijs gaat, verplicht worden tot het dragen van een mondkapje. Uitzondering op het dragen van een mondkapje is toegestaan als het kind onder de uitzonderingsregeling valt. Zie ook: “Hoe toon ik aan dat ik onder de uitzonderingsregeling voor mondkapjes val?”.