Verdieping

In gebieden waar een mondkapplicht is ingevoerd, vinden er daarna meestal méér COVID-19-infecties plaats, vrijwel nooit minder. Dit duidt erop dat mondkapjes mogelijk een risicofactor vormen voor infecties. In dit artikel bespreekt Dr. Colleen Huber verschillende mechanismen die hierbij een rol zouden kunnen spelen. Zo blijken mondkapjesdragers uitgeademde druppels juist verder te verspreiden dan niet-mondkapjesdragers! Ook kan een door mondkapjes veroorzaakt zuurstoftekort een rol spelen.

Dit is deel 4 van een vierdelige serie: Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren. Oorspronkelijk artikel in het Engels door Colleen Huber[1], NMD Gepubliceerd op 7 december 2020, Voltooid, peer-reviewed en geredigeerd op 8 januari 2021, Primary Doctor Medical Journal, Winter 2020. Copyright PDMJ.org en de auteur(s). Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp.

Samenvatting

De mondkapjesplicht die in 2020 in veel landen werd afgekondigd, heeft niet bijgedragen aan een reductie van het aantal nieuwe COVID-19-gevallen – gedetecteerd door positieve Polymerase Chain Reaction (PCR) testen in de VS en daarbuiten. Toegenomen aantallen of insignificante veranderingen in de incidentie van SARS-CoV-2-infecties (aangenomen op grond van detectie door PCR-testen) volgden overal ter wereld (en dus ook in staten in de VS) op de mondkapjesplicht. Mondkapjes zijn derhalve een mogelijke risicofactor voor infectie met SARS-CoV-2 en voor een hogere incidentie van de ziekte COVID-19. In deze studie kijken we naar de bekende lichamelijke en chemische kenmerken/eigenschappen van de ademhaling door en in relatie tot de periferie (de randen) en binnenzijde van mondkapjes, opdat wij een beter inzicht krijgen in de redenen voor de toename in het aantal COVID-19-gevallen die volgt op mondkapjesgebruik.

COVID-19-incidentie in gemaskerde en ongemaskerde populaties

Midden juli 2020 verrichtte de Council on Foreign Relations (Amerikaanse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen) een enquête in vijfentwintig landen, waarbij men de burgers de volgende vraag stelde: ‘Hebt u de afgelopen zeven dagen buitenshuis altijd een mondkapje gedragen?’ Het antwoord ‘ja’ varieerde procentueel van 1 procent in Finland en Denemarken tot 93 procent in Singapore.[2]

Drie maanden later, in het begin van oktober, hebben wij met ons team al die landen nog eens onderzocht op het aantal COVID-19-doden en -gevallen. Er was geen duidelijk herkenbaar patroon te zien met betrekking tot het aantal doden, maar er was wel een trend te zien in de landen waar de mondkapjes in juli 2020 het minst gedragen werden, en die trend was dat daar drie maanden later over het algemeen minder COVID-19-gevallen waren.[3]

In deel 2 van deze serie werd n.a.v. deze grafiek al het volgende gezegd: ‘Als we met curve-fitten een trendlijn maken, zien we een duidelijke stijging van 37.536 voor die lijn. Dat houdt in dat voor elk procentpunt toename van mondkapjesgebruik in een land er een gemiddelde stijging van 37.536 extra positieve PCR-testen per 1 miljoen inwoners optrad. Dat maakt duidelijk dat mondkapjesgebruik wat betreft het reduceren van het aantal positieve PCR-testen niet de beloofde uitwerking heeft gehad, maar veeleer een correlatie lijkt te vertonen met een toename in het aantal positieve PCR-testen voor COVID-19.’

Populatiegegevens van landen en van staten in de VS toonden aan dat de verklaarde (openbaar gemaakte) aantallen van COVID-19-gevallen vaker toenamen dan afnamen na een mondkapjesplicht voor de burgers in de rechtsgebieden van die landen en staten. De tijdlijnen van zeven landen, te weten Israël, Peru, Filippijnen, Spanje, Frankrijk, Hongarije en Argentinië, toonden allemaal aan dat er door mondkapjesplichten geen snelle impact was te bespeuren op het aantal COVID-19-gevallen of het aantal ziekenhuisopnames ten gevolge van COVID-19.[4], [5] Maar al die zeven landen vertoonden wel een toename in SARS-CoV-2-gevallen binnen twaalf weken na het ingaan van de mondkapjesplicht. Er waren ook vijf Amerikaanse grootstedelijke gebieden en zes staten onderzocht en ook zij vertoonden gelijksoortige patronen van een toename in gerapporteerde SARS-CoV-2-gevallen.

Tsjechië vertoonde een sterke toename in de COVID-19-incidentie kort na de tweede mondkapjesplicht in dat land. De betreffende grafieken waren gemaakt met gegevens van The COVID-19 Tracking Project Data Download[6] en van Our World in Data.[7] Alleen Tsjechië vertoonde een duidelijk inflectiepunt (een buigpunt) van afname naar toename of vice versa van positieve PCR-testen op het moment van of vlak na een mondkapjesplicht. De trendlijn van COVID-19-gevallen en ziekenhuisopnames ten gevolge van COVID-19 in elk rechtsgebied steeg over het algemeen enkele weken na ingang van de mondkapjesplicht. Alle gebieden vertoonden een toename in COVID-19-gevallen na de ingang van de mondkapjesplicht, behalve New York City en Mississippi, maar daar was al ten minste twee weken voor de ingang van de mondkapjesplicht sprake van een sterke daling in COVID-19-gevallen, en ook na de mondkapjesplicht was in die daling geen duidelijke verandering te zien (m.a.w. de daling zette zich net zo snel voort als daarvoor).

De voorgaande data van The COVID-19 Tracking Project Data Download, Our World in Data, The Council on Foreign Relations en ons eigen onderzoeksteam toonden aan dat er hogere aantallen van positieve COVID-19 PCR-testen waren in gebieden die daarvoor een hoger mondkapjesgebruik hadden.

De grootste populatiestudie naar het verband tussen mondkapjesgebruik en het ontstaan van nieuwe COVID-19-gevallen tot nu toe, ook wel bekend als de DANMASK-19-studie of de Deense Mondkapjesstudie, werd uitgevoerd in april en mei 2020 en werd gepubliceerd in het midden van november 2020.[8] Men liet 3030 deelnemers een mondkapje dragen en 2994 deelnemers niet. Van deze 6024 deelnemers werden er 4862 (zij die de studie konden voltooien) een maand lang gevolgd. In die maand droeg ongeveer de helft van de deelnemers een mondkapje, en de andere helft niet, waarbij de twee groepen gewoon hun dagelijkse bezigheden oppakten in een situatie zonder lockdown. De gemiddelde hoeveelheid tijd die zij buitenshuis doorbrachten was 4,5 uur per dag.

Aan het einde van de maand werden data verzameld over PCR-waarden, IgM[9] en IgG[10] antilichamen en/of ziekenhuisopnames. Ontbrekende data en twijfelachtige resultaten, door patiënten zelf gerapporteerde resultaten van thuistesten (patient-reported findings on home tests) en andere variabelen hadden een negatief effect op de nauwkeurigheid van de beoordeling van de resultaten. Men ontdekte dat ongeveer 2 procent van elke groep (1,8 procent van de gemaskerden en 2,1 procent van de ongemaskerden) geïnfecteerd was met SARS-CoV-2. De auteurs van de DANMASK-19-studie erkenden zelfs dat zij vooraf een voorkeur hadden voor mondkapjesgebruik, ondanks het gebrek aan medisch onderzoek van vóór maart 2020 dat een preventief effect van mondkapjes aantoonde tegen welke virale infectieziekten dan ook.

Volgens de bestaande onderzoeken en meta-analyses van vóór maart 2020 hebben mondkapjes nooit een bewezen effect gehad op de overdracht van virale infecties.[11], [12], [13] Mondkapjes zijn ook niet effectief gebleken tegen het SARS-CoV-2-virus.[14] De conclusie van de DANMASK-19-studie was dat mondkapjesgebruik het aantal COVID-19-infecties niet significant reduceerde, en dat ongeveer 0,5 procent van elke groep positief testte voor andere virussen. De DANMASK-19-studie leverde de volgende conclusie op: ‘Een advies om buitenshuis te midden van andere mensen een chirurgisch mondkapje te dragen, resulteerde vergeleken met het niet geven van dat advies statistisch gezien niet in een betekenisvolle afname van het aantal COVID-19-infecties.’

De hierboven genoemde data tonen aan dat in de gebieden waar het mondkapjesgebruik procentueel gezien hoger was, er óf meer positieve PCR-testen waargenomen werden, óf geen beduidende verandering in het aantal positieve PCR-testen waargenomen werd. Het doel van deze studie is te onderzoeken welke mechanismen achter het mondkapjesgebruik waarschijnlijk de oorzaak van deze bevindingen zijn.

Mogelijke fysieke mechanismen voor de stijging van het aantal COVID-19-gevallen door mondkapjesgebruik

In een studie uit 2020 aan de Duke Universiteit werd o.a. gekeken naar het onvermogen van stoffen maskers om respiratoire druppels en (de eraan verbonden) micro-organismen vast te houden binnen de gemaskerde luchtruimte. De gaatjes in de stof van bepaalde mondkapjes bleken juist als een verspreidingsmechanisme te werken voor de uitgeademde respiratoire druppels.[15] Van de grotere uitgeademde druppels van een ongemaskerd persoon weten we dat ze snel op de grond vallen, en wel op korte afstand van de mond.[16] Maar deze studie toonde aan dat de kleine gaatjes in de verschillende lagen van het mondkapje de grotere uitgeademde druppels juist verder verspreidden ‘in de vorm van heel veel kleinere druppels (…), wat een verklaring is voor de duidelijk toename in het aantal druppels vergeleken met het aantal druppels dat zich verspreidt bij het niet dragen van een mondkapje’. Ook bleek dat kleinere deeltjes langer in de lucht bleven zweven dan grotere druppels. Het resultaat was dat de specifieke stoffen maskers die in de Dukestudie werden onderzocht als contraproductief werden gezien.

Geaerosoliseerde adem bevat deeltjes die uren in de lucht kunnen blijven hangen. ‘De tijd varieert in een normale binnenruimte van vele seconden tot enkele uren.’[17]

Een aspect dat zelden genoemd wordt met betrekking tot mondkapjesgebruik, is het nozzle-effect. Rond de randen van alle mondkapjes bevinden zich openingen, behalve bij mondkapjes die strak op de huid zitten en goed aangepast kunnen worden aan de vorm van het gezicht; maar deze mondkapjes zijn veelal ook het meest verstikkend. Openingen aan de zijkanten en bij de wenkbrauwen – bij de randen van het mondkapje – zijn openingen waardoor uitgeademd wordt en waardoor dus ongefilterde aerosolen in de omgevingslucht terechtkomen. Terwijl door het uitademen een stroom van vocht en gas met kracht tegen een kleine, vrijwel onbeweeglijke opening wordt geblazen, nemen zowel de snelheid als de kinetische energie van die stroom toe. De vergelijking van Bernoulli verklaart het behoud van energie waarbij een vloeistof door een nauwe opening wordt geperst:

In deze formule is ρ de dichtheid van de vloeistof en is de kinetische energie per volume-eenheid KE/V de helft van de massa maal het kwadraat van de snelheid van het totale volume (V). Compressie van uitgeademd gas aan de binnenkant van het mondkapje vergroot de dichtheid van het daarin aanwezige vocht vergeleken met de dichtheid ervan in de lucht buiten het mondkapje. Volgens de vergelijking van Bernoulli is de snelheid en de kinetische energie tijdens het uitademen van de lucht in de gemaskerde luchtruimte hoger dan daarbuiten.

De druk in de gemaskerde luchtruimte is ook hoger, omdat er een obstructie aanwezig is in de vorm van een maskerlaag (woven of non-woven). In een gesloten systeem zonder andere variabelen blijven de druk en het volume omgekeerd evenredig. Dat wordt verklaard door de Wet van Boyle: P = k/V, waar ‘P’ de druk van het gas is, ‘k’ een constante en ‘V’ het volume van het gas.

De algemene gaswet (PV = nRT) – waarbij ‘n’ het aantal molen gas is, ‘R’ de universele gasconstante en ‘T’ de temperatuur in Kelvin – toont ook aan waarom de druk in de gemaskerde luchtruimte toeneemt bij het uitademen. ‘R’ en ‘T’ en ‘V’ blijven redelijk constant, maar het aantal molen gas neemt toe wanneer de uitgeademde lucht en de belangrijkste bestanddelen ervan (79 procent stikstof, 16 procent zuurstof en 4 procent kooldioxide) uit de longen stroomt. Wanneer bij PV = nRT alle andere variabelen constant blijven, kun je verwachten dat de druk in de gemaskerde luchtruimte toeneemt bij het uitademen wanneer ‘n’ toeneemt.

Deze ‘mechanische overwegingen’ zijn van toepassing op mondkapjes in die zin dat een mondkapje zich om de zijkanten van het gezicht positioneert en achterwaarts richting de oren geplaatst wordt, waar slechts kleine openingen of kieren overblijven voor een ongehinderde doorgang van de uitgeademde lucht. Ook de kieren aan de zijkanten van de neus en onder de kin laten slechts weinig ruimte over voor ongefilterde, ongehinderde uitademing boven en onder het mondkapje.

Het gevolg hiervan is dat er krachtige luchtstromen ontstaan vanuit het mondkapje – zijwaarts, achterwaarts, neerwaarts, bij de wenkbrauwen en boven het hoofd. Wat betreft de viraal geladen uitgeademde vochtdeeltjes ontdekte men dat deze door gemaskerde personen verder in de omgevingslucht verspreid worden dan door ongemaskerde personen, middels ‘verschillende krachtige luchtstromen die vooral zijwaarts en achterwaarts weglekken en die zo een gevaar voor de gezondheid kunnen vormen’, benevens een ‘potentieel gevaarlijke luchtstroom die enkele meters ver reikt’.

Deze mondkapjes ‘zijn in staat om viraal geladen vochtdeeltjes tot enkele meters ver te verspreiden’.[18] De achterwaartse luchtstroom bleek bij de dragers van alle bestudeerde mondkapjes en gelaatsschermen krachtiger te zijn dan bij hen die geen mondkapje of gelaatsscherm droegen. Stromingsvisualisatie met schlieren[19] toonde aan dat bij personen die chirurgische mondkapjes of gewone stoffen mondkapjes droegen, verder reikende luchtstromingen langs het voorhoofd optraden dan bij personen die geen mondkapje droegen (dat betroffen dan ongefilterde opwaartse luchtstromen die langs de wenkbrauwen omhooggingen). De afgelegde afstanden bedroegen 182 mm bij de chirurgische mondkapjes en 203 mm bij de stoffen mondkapjes, versus 0 mm bij de niet-mondkapjesdragers (bij de niet-dragers waren geen luchtstromen zichtbaar). Met betrekking tot de zij- en achterwaartse luchtstromen merkten de auteurs op:

‘Het is belangrijk je bewust te zijn van deze luchtstromen om een vals gevoel van veiligheid te voorkomen. Dat valse gevoel van veiligheid kan optreden wanneer je naast of achter een mondkapjesdrager staat (met een chirurgisch of zelfgemaakt masker) of wanneer je naast of achter iemand staat die een gelaatsscherm draagt.’

Deze luchtstromen bleken virale deeltjes te bevatten van 0,03 tot 1 micron[20] wanneer zij via de zijopeningen van zowel de N95-mondkapjes als de chirurgische mondkapjes naar buiten kwamen.[21]

Bij ongemaskerde personen is het daarentegen onwaarschijnlijk dat zij virale deeltjes zo ver verspreiden als een gemaskerd persoon ze verspreidt. De orale microbiële flora die door ongemaskerde zorgmedewerkers verspreid werd die op 1 meter afstand van hun werkplek stonden, was niet in staat om de daar opgestelde petrischaaltjes te besmetten.[22]

Er is reden tot zorg met betrekking tot de blootstelling aan virussen van mensen die naast, achter of boven een mondkapjesdrager staan (je kunt erboven staan als de mondkapjesdrager bijvoorbeeld een verdieping lager onder een looprooster staat – vertaler). Waar bij ongemaskerde individuen is aangetoond dat zij wat afstand betreft geen of een korte virale transmissie veroorzaken, zorgen de tot enkele meters ver reikende (door de openingen ontsnappende) luchtstromen ervoor dat een gemaskerd persoon een veel groter risico vormt met betrekking tot aerosolverspreiding voor hen die in hun nabijheid verkeren en zich misschien zorgen maken over hun eigen blootstelling aan het SARS-CoV-2-virus of andere respiratoire pathogenen.

Mogelijke chemische mechanismen die bijdragen aan de vatbaarheid voor COVID-19 door mondkapjesgebruik

Bij elk type mondkapje werd aan de binnenkant een laag zuurstofgehalte gemeten. De beschikbare hoeveelheid zuurstof als percentage van het beschikbare luchtvolume daalde in minder dan 10 seconden tot beneden het door de OSHA[23] vereiste minimumpercentage van 19,5 procent[24] en bleef ook onder die grens.[25] Een studie waarin 53 chirurgen werden gevolgd, toonde aan dat er een daling was in de arteriële pulsering (SpO2) tijdens het opereren met een mondkapje op. Na de operaties was er een grote daling in de zuurstofverzadiging te zien.[26]

In een toestand van hypoxie produceert het lichaam ‘hypoxie-induceerbare factor-1’ (HIF-1). Van HIF-1 is bekend dat het de T-celfunctie verzwakt.[27] Er is aangetoond dat de CD4+ T-cellen in dit proces achteruitgaan. Maar we weten dat CD4+ T-cellen virale infecties bestrijden.[28] Dit roept de vraag op of gemaskerde personen niet sneller het SARS-CoV-2-virus (dat momenteel wereldwijd enorme aandacht heeft en angst veroorzaakt) kunnen oplopen, cultiveren en verspreiden dan ongemaskerde personen.

Een ander effect van HIF-1 is dat de hoeveelheid ACE2[29] erdoor afneemt.[30] Dit enzym speelt een sleutelrol bij het op peil houden van de bloeddruk, de concentratie elektrolyten en bij het beheersen van infecties. Overal in het lichaam vinden we cellen die receptoren hebben voor ACE2, maar ze bevinden zich vooral in de longen en in de bronchiale epitheelcellen, alsook in de orale en nasale mucosa (slijmvliezen). ACE2-receptoren vormen ook de initiële toegangspoort waardoor SARS-CoV-2 de cellen in de bovenste luchtwegen binnendringt. Een effect van SARS-CoV-2 is downregulatie[31] van ACE2.[32] Een gemaskerd persoon met een nieuwe SARS-CoV-2 infectie zou dan zowel ACE2 als ACE2-receptoren verliezen. ACE2 helpt bij het neutraliseren van de schadelijke effecten van Angiotensine 2, zoals ontsteking en vasoconstrictie (vernauwing van de slagaders).

Maar terwijl de ACE2-effecten in het lichaam snel verdwijnen door zowel een verlies aan ACE2 als ACE2-receptoren, loopt de gemaskerde persoon met een nieuwe SARS-CoV-2-infectie een verhoogd risico op ontstekingen en de bijbehorende ziektesymptomen (de ernst van de symptomen is afhankelijk van de ernst van de ontsteking). De ziekteverwekkende effecten van SARS-CoV-2 worden versterkt door een hypoxische invloed, zoals het dragen van een mondkapje, en zouden dus een contra-indicatie[33] zijn bij iemand die geïnfecteerd kan raken met het SARS-CoV-2-virus. Daardoor kan door een mondkapje veroorzaakte hypoxie het verschil maken bij een asymptomatische of licht symptomatische interactie met SARS-CoV-2 in een normoxisch[34] individu, vergeleken met een ernstig geval van COVID-19 in een hypoxisch individu.

We zagen ook dat na het opzetten van elk mondkapje het CO2-gehalte in de gemaskerde luchtruimte al binnen 30 seconden boven de door de OSHA bepaalde aanvaardbare waarde steeg.[35] Gemaskerde personen bleken ook symptomen van hypercapnie[36] te vertonen, wat een effect heeft op meerdere orgaansystemen.[37], [38]

Door hypercapnie worden de cilia (trilharen) onbeweeglijk gemaakt, die de ziekteverwekkers uit de bovenste luchtwegen verwijderen. Daardoor zijn mondkapjesdragers vatbaarder voor luchtweginfecties en lopen ze meer risico dat pathogenen dieper in de luchtwegen terechtkomen.[39] De onderste luchtwegen zijn gewoonlijk steriel door de werking van de cilia die verontreinigingen en micro-organismen naar boven transporteren, naar de openingen van de luchtwegen (mond en neus). Een belemmering van dit proces, zoals bijvoorbeeld optreedt bij hypercapnie, kan van invloed zijn op de pathogenese[40] en de ernst van luchtweginfecties.

Wat ook werd aangetoond, is dat hypercapnie een downregulatie veroorzaakt van genen die betrokken zijn bij de immuunrespons. Men ontdekte dat ‘hypercapnie de natuurlijke epitheliale immuunrespons tegen microbiële pathogenen en andere inflammatoire (d.i. ontsteking veroorzakende) stimuli onderdrukt’.[41] Men ontdekte ook onderdrukkende effecten van hypercapnie op de functie van macrofagen, neutrofielen en alveolaire epitheelcellen.[42]

Een ander effect van mondkapjes dat een directe invloed op de vatbaarheid van COVID-19-infecties kan hebben, is dat een mondkapje een klein deel van het lichaam bedekt dat anders in de winter bloot zou staan aan zonlicht, wanneer de seizoensgebonden coronavirussen heersen. Blootstelling van de huid aan de zon is het initiële mechanisme voor de aanmaak van vitamine D in het lichaam. Van vitamine D is bekend dat het de replicatie van virussen remt[43], [44] en dat het van wezenlijk belang is bij het voorkomen van het ontwikkelen van ernstige COVID-19.[45]

Conclusie

Populatiestudies hebben aangetoond dat mondkapjesgebruik óf tot een grotere incidentie van COVID-19 leidt, óf daar geen invloed op heeft. Geen van de bestudeerde rechtsgebieden vertoonde een afname in de incidentie van COVID-19 na invoering van de mondkapjesplicht, behalve twee grootstedelijke gebieden waar al weken voor invoering van de mondkapjesplicht een sterkte daling in het aantal COVID-19-gevallen zichtbaar was.

Er worden twee fysieke mechanismen genoemd die mogelijk direct bijgedragen hebben aan deze resultaten (gebaseerd op de tot nu toe beschikbare onderzoeken). Het eerste mechanisme is de verstrooiing van verspreide respiratoire druppels die tijdens het uitademen geaeroliseerd worden nadat zij in botsing zijn gekomen met de binnenste laag van het mondkapje en daarna in de omgevingslucht blijven hangen. Het tweede mechanisme betreft het ontstaan van krachtige luchtstromen met ongefilterde uitgeademde aerosolen die via de randen van het mondkapje (die dan feitelijk als nozzles fungeren) tot enkele meters in de omgevingslucht verspreid worden.

Deze fenomenen zorgen ervoor dat virale deeltjes die door een gemaskerd persoon uitgeademd worden, langer in de lucht blijven hangen en verder in de omgevingslucht verspreid worden dan de respiratoire druppels die door een ongemaskerd persoon uitgeademd worden (die druppels vallen dicht bij het lichaam op de grond).

Er zijn ook chemische mechanismen die voor een toename van COVID-19-gevallen kunnen zorgen in gemaskerde populaties. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door immunosuppressie[46], dat op zijn beurt (in dit geval door het mondkapjesgebruik) veroorzaakt wordt door hypoxische en hypercapnische condities, alsook door acidotische (verzuurde), onbeweeglijk gemaakte cilia (trilharen) in de longen, en doordat er wat minder huid blootgesteld wordt aan het zonlicht voor de aanmaak van vitamine D. Mensen die dus voor zichzelf en anderen het risico op infectie met SARS-CoV-2 of het ontwikkelen van COVID-19 willen beperken, moeten dus eerst heel goed nadenken voordat zij een mondkapje opzetten. Voorzichtigheid is geboden.

[1] Colleen Huber (NMD) is naturopathisch arts en naturopathisch oncoloog (FNORI). Zij schrijft over onderwerpen zoals mondkapjes, COVID-19, kanker en voeding.

[2] Feler, C., Bussemaker, N., Which Countries Are Requiring Face Masks? Council on Foreign Relations, 4 aug. 2020.

https://www.cfr.org/in-brief/which-countries-are-requiring-face-masks.

[3] Borovoy, B., Huber, C., Crisler, M., Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren – Deel 2 – Microbiologische uitdagingen bij mondkapjesgebruik, Primary Doctor Medical Journal, nov. 2020. https://www.ademvrij.nu/microbiologische-uitdagingen-bij-mondkapjesgebruik (directe download in PDF): http://www.eddymaatkamp.nl/articles/mondkapjes-gevaren-2.pdf (pag. 5).

[4] Miller, I., Mask Charts, Rational Ground, https://rationalground.com/mask-charts.

[5] Miller, I., Mask Charts, Rational Ground, https://rationalground.com/more-mask-charts.

[6] The COVID Tracking Project, Data Download, https://covidtracking.com/data/download.

[7] https://github.com/owid/covid-19-data/tree/master/public/data.

[8] Bundgaard, H., Bundgaard, J. e.a., Effectiveness of Adding a Mask Recommendation to Other Public Health Measures to Prevent SARS-CoV-2 Infection in Danish Mask Wearers: A Randomized Controlled Trial, Annals of Internal Medicine, 18 nov. 2020.

https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-6817, https://doi.org/10.7326/M20-6817.

[9] Immunoglobuline M of kortweg IgM is een type antilichaam dat wordt geproduceerd door B-cellen. Het is verreweg het grootste en zwaarste type antilichaam in de menselijke circulatie.

[10] Immunoglobuline G of kortweg IgG is een immunoglobuline dat wordt aangemaakt bij grotere hoeveelheden of bij een herhaald contact met het antigeen.

[11] Xiao, J., Shiu, E. Y. C. e.a., Nonpharmaceutical Measures for Pandemic Influenza in Nonhealthcare Settings – Personal Protective and Environmental Measures, Centers for Disease Control and Prevention, dl. 26, nr. 5, mei 2020. https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/5/19-0994_article.

[12] Jefferson, T., Jones, M., Physical Interventions to Interrupt or Reduce the Spread of Respiratory Viruses. Part 1 – Face Masks, Eye Protection and Person Distancing: Systematic Review and Meta-analysis, MedRxiv, 7 april 2020.

https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.30.20047217v2, https://doi.org/10.1101/2020.03.30.20047217.

[13] Huber, C., Masks Are Neither Effective Nor Safe: A Summary of the Science, PDMJ.org, dec 2020.

https://pdmj.org/papers/masks_false_safety_and_real_dangers_part4/.

[14] Brainard, J., Jones. N. e.a., Facemasks and Similar Barriers to Prevent Respiratory Illness such as COVID-19: A Rapid Systematic Review, MedRxiv, 1 april 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.04.01.20049528v1.full.pdf.

[15] Fischer, E., Fischer, M. e.a., Low-cost Measurement of Face Mask Efficacy for Filtering Expelled Droplets During Speech, Science Advances, 2 sept. 2020, dl. 6, nr. 36, https://advances.sciencemag.org/content/6/36/eabd3083.

[16] Mitchell, N. J., Hunt, S., Surgical Face Masks in Modern Operating Rooms – a Costly and Unnecessary Ritual?, Journal of Hospital Infection, dl. 18, nr. 3, juli 1991, pag. 239-242.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0195670191901482, https://doi.org/10.1016/0195-6701(91)90148-2.

[17] Nicas, M., Nazaroff, W. W., Hubbard, A. E, Toward Understanding the Risk of Secondary Airborne infection: Emission of Respirable Pathogens, Journal of Occupational and Environmental Hygiene, 17 aug. 2010. pag. 143-154.

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15459620590918466, https://doi.org/10.1080/15459620590918466.

[18] Viola, I. M., Peterson, B. e.a., Face Coverings, Aerosol Dispersion and Mitigation of Virus Transmission Risk, IEEE Open Journal of Engineering in Medicine and Biology, 2e editie, 30 jan. 2021. https://arxiv.org/abs/2005.10720, https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/2005/2005.10720.pdf.

[19] https://nl.wikipedia.org/wiki/Schlierenoptica.

[20] Een micrometer (micron of mu) is een lengtemaat uit het SI-stelsel. De maat heeft het symbool μm. Een micrometer is gelijk aan 10-6 meter, oftewel 0,000001 meter, een miljoenste deel van een meter, of een duizendste deel van een millimeter, oftewel 0,001 mm.

[21] Grinshpun, S., Haruta, H. e.a., Performance of an N95 Filtering Facepiece Particular Respirator and a Surgical Mask during Human Breathing: Two Pathways for Particle Penetration, Journal of Occupational and Environmental Hygiene, 2009; 6(10), pag. 593-603.

https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/15459620903120086.

[22] Mitchell, N. J., Hunt, S., Surgical Face Masks in Modern Operating Rooms – a Costly and Unnecessary Ritual?, Journal of Hospital Infection, dl. 18, nr. 3, juli 1991, pag. 239-242.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0195670191901482, https://doi.org/10.1016/0195-6701(91)90148-2.

[23] De US Occupational Safety and Health Administration is de Amerikaanse versie van de Nederlandse Inspectie SZW (in 2012 ontstaan door samenvoeging van de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst).

[24] US Department of Labor, Occupational Safety & Health Administration, Confined or Enclosed Spaces and Other Dangerous Atmospheres » Oxygen-Deficient or Oxygen-Enriched Atmospheres. https://www.osha.gov/SLTC/etools/shipyard/shiprepair/confinedspace/oxygendeficient.html.

[25] Borovoy, B., Huber, C., Crisler, M., Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren – Deel 3 – Hypoxie, hypercapnie en de lichamelijke gevolgen, Primary Doctor Medical Journal, 2 nov. 2020. https://ademvrij.nu/hypoxie-hypercapnie-en-de-lichamelijke-gevolgen (directe download in PDF): http://www.eddymaatkamp.nl/articles/mondkapjes-gevaren-3.pdf (pag. 11, eerste alinea in de PDF-editie).

[26] [26] Beder, A., Büyükkoçak, Ü. e.a., Preliminary Report on Surgical Mask Induced Deoxygenation During Major Surgery, Neurocirugia, 2008, pag. 121-126. http://scielo.isciii.es/pdf/neuro/v19n2/3.pdf.

[27] Lukashev, D., Klebanov, B. e.a., Cutting Edge: Hypoxia-Inducible Factor 1α and Its Activation-Inducible Short Isoform I.1 Negatively Regulate Functions of CD4+ and CD8+ T Lymphocytes, The Journal of Immunology, 15 okt. 2006; 177 (8) 4962-4965.

https://www.jimmunol.org/content/177/8/4962, https://doi.org/10.4049/jimmunol.177.8.4962.

[28] Sant, A. J., McMichael, A., Revealing the Role of CD4+ T Cells in Viral Immunity, The Journal of Experimental Medicine, juli 2012; 209(8) 1391-1395.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3420330, https://dx.doi.org/10.1084/jem.20121517.

[29] ACE2 staat voor Angiotensine-Converterend Enzym 2’.

[30] Zhang, R., Su. H. e.a., MiRNA let-7b Promotes the Development of Hypoxic Pulmonary Hypertension by Targeting ACE2, American Journal of Physiology – Lung Cellular and Molecular Physiology, 1 mrt. 2019; 316(3): L547-L557.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30628484, https://doi.org/10.1152/ajplung.00387.2018.

[31] Met up- en downregulatie wordt in de biologie doorgaans gedoeld op de regulatie van de activiteit van bepaalde op cellen gelegen receptoren door hormonen. Met downregulatie bedoelt men vermindering van de activiteit, gevoeligheid of het aantal van deze receptoren; met upregulatie de vergroting hiervan. Ook wordt met het begrippenpaar wel geduid op het stimuleren dan wel afremmen van gen-expressie.

[32] Verdecchia, P., Cavallini, C. e.a., The Pivotal Link between ACE2 Deficiency and SARS-CoV-2 Infection, European Journal of Internal Medicine, juni 2020; 76:14-20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7167588, https://dx.doi.org/10.1016/j.ejim.2020.04.037.

[33] Een contra-indicatie is een aanwijzing die pleit tegen het gebruik van een bepaald (genees)middel, in dit geval een mondkapje.

[34] Een normale zuurstofconcentratie in bloed of lichaamsweefsel.

[35] Borovoy, B., Huber, C., Crisler, M., Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren – Deel 3 – Hypoxie, hypercapnie en de lichamelijke gevolgen, Primary Doctor Medical Journal, 2 nov. 2020. https://ademvrij.nu/hypoxie-hypercapnie-en-de-lichamelijke-gevolgen (directe download in PDF): http://www.eddymaatkamp.nl/articles/mondkapjes-gevaren-3.pdf.

[36] Jacobson, T. A., Kler, J. S. e.a., Direct Human Health Risks of Increased Atmospheric Carbon Dioxide, Nature Sustainability, dl. 2, pag. 691-701 (2019), https://www.nature.com/articles/s41893-019-0323-1, https://doi.org/10.1038/s41893-019-0323-1.

[37] Chandrasekaran, B., Fernandes, S., Exercise with Facemask; Are we Handling a Devil’s Sword? – A Physiological Hypothesis, Medical Hypotheses, 2020 Nov; 144:110002,. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7306735/, https://dx.doi.org/10.1016/j.mehy.2020.110002.

[38] Joyner, M. J., Casey, D. P., Regulation of Increased Blood Flow (Hyperemia) to Muscles During Exercise: A Hierarchy of Competing Physiological Needs, Physiological Reviews, 1 april 2015, 95(2) 549-601.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25834232/, https://doi.org/10.1152/physrev.00035.2013.

[39] Kempeneers, C., Seaton, C. e.a., Ciliary Functional Analysis: Beating a Path towards Standardization, Pediatric Pulmonology, okt. 2019, 54(10) 1627-1638, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31313529/, https://doi.org/10.1002/ppul.24439.

[40] Het stapsgewijs ontstaan, ontwikkelen en verloop van een aandoening of ziekte.

[41] Casalino-Matsuda, S. M., Wang, N., Ruhoff, P. T. e.a., Hypercapnia Alters Expression of Immune Response, Nucleosome Assembly and Lipid Metabolism Genes in Differentiated Human Bronchial Epithelial Cells, Scientific Reports 8, artikelnummer: 13508, sept. 2018.

https://www.nature.com/articles/s41598-018-32008-x.

[42] Macrofagen en neutrofielen zijn twee van de zeven verschillende soorten witte bloedcellen.

[43] Schögler, A., Muster, R. J. e.a., Vitamin D Represses Rhinovirus Replication in Cystic Fibrosis Cells by Inducing LL-37, European Respiratory Journal, 2016, 47: 520-530. https://erj.ersjournals.com/content/47/2/520, https://doi.org/10.1183/13993003.00665-2015.

[44] Gunville, C. F., Mourani, P. M. e.a., The Role of Vitamin D in Prevention and Treatment of Infection, Inflammation & Allergy – Drug Targets (Discontinued), 11 juli 2013; 12(4): 239-245. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3756814/, https://www.eurekaselect.com/112936/article (definitieve versie).

[45] Ilie, P. C., Stefanescu, S., Smith, L., The Role of Vitamin D in the Prevention of Coronavirus Disease 2019 Infection and Mortality, Aging Clinical and Experimental Research, 15 april 2020.

https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s40520-020-01570-8.pdf, https://doi.org/10.1007/s40520-020-01570-8.

[46] Vermindering of verlies van de bekwaamheid van het immuunsysteem om infecties of ziekten te bestrijden.

Boris Borovoy[1], Colleen Huber[2], Maria Crisler[3]

Dit is deel 3 van een vierdelige serie: Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren Oorspronkelijk artikel in het Engels, gepubliceerd op 2 november 2020, Voltooid, peer-reviewed en geredigeerd op 9 november 2020, Primary Doctor Medical Journal, Winter 2020. Copyright PDMJ.org en de auteur(s). Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp. Deel 2:  https://www.ademvrij.nu/microbiologische-uitdagingen-bij-mondkapjesgebruik; Deel 1: https://www.ademvrij.nu/brokkelige-losse-maskerdeeltjes-en-de-kwetsbaarheid-van-onze-longen

Noot: dit artikel werd door ons gedeeld op onze Facebook groep maar door Facebook verwijderd. Alle artikelen waarin woorden als “hypoxie” en hypercapnie” voorkomen worden door de Facebook censoren verwijderd. Kritiek op mondkapjes is niet de bedoeling! De redactie

Highlights (door redactie Ademvrij)

Uit proeven blijkt dat het dragen van een gezichtsmasker ertoe leidt dat al binnen 30 seconden het CO2-gehalte van de ingeademde lucht de Amerikaanse arbo-normen overschrijdt. Het zuurstofgehalte in het beschikbare luchtvolume daalde in minder dan tien seconden na het opzetten van het mondkapje tot beneden het in de wet vereiste minimumpercentage. De langetermijn-gevolgen van hypercapnie (te hoog kooldioxidegehalte) en hypoxie (zuurstoftekort) kunnen bijzonder ernstig zijn, schrijven de auteurs. In combinatie met andere schadelijke effecten van mondkapjes, zoals bacteriële en schimmelinfecties en het inademen van (kankerverwekkende) microdeeltjes, kan de wereldwijde mondkapplicht leiden tot een sterke toename aan ziekten en sterfte. Volgens de auteurs is dit voldoende reden dat geen enkel persoon gedwongen zou mogen worden een mondkapje te dragen. Dit geldt in nog sterkere mate voor kinderen dan voor volwassenen. De auteurs merken daarbij op dat gezichtsmaskers een medisch hulpmiddel zijn dat alleen door medische specialisten zou mogen worden voorgeschreven, niet door politici, die hier niet voor gekwalificeerd zijn – en alleen op basis van “informed consent”, dat wil zeggen, met de expliciete toestemming van goed geïnformeerde personen.

Samenvatting van de auteurs

Het dragen van een mondkapje veroorzaakt lichamelijke veranderingen in meerdere orgaansystemen, inclusief de hersenen, hart, longen, nieren en immuunsysteem. Wij onderzochten de veranderingen in zuurstof- en kooldioxidegehaltes in de ‘gemaskerde luchtholte’ die beschikbaar is voor de luchtwegen gedurende de eerste 45 seconden na het opzetten van een mondkapje. Onze bevindingen wat betreft een verminderd zuurstof- en een verhoogd kooldioxidegehalte in de ‘gemaskerde luchtholte’ komen overeen met eerdere gerapporteerde resultaten. We kijken ook naar de mate van schade aan bovengenoemde orgaansystemen, waarvan bekend is dat die daar optreedt wanneer ze zich in een staat van hypoxie[4] en hypercapnie[5] bevinden. De uitstoot van kooldioxide, dat via de cellen in het lichaam terechtkomt en dan via de longblaasjes en de luchtwegen het lichaam verlaat, is niet eerder in de menselijke geschiedenis zo massaal bewust belemmerd, uitgezonderd enkele zeldzame menselijke experimenten. Zelfonthouding van zuurstof is ook onbekend in de natuur en wordt zelden geprobeerd door mensen. We onderzoeken de lichamelijke gevolgen van dit experiment.

Mondkapjes en hypercapnie

1. Veroorzaken mondkapjes systemische hypercapnie?

Luchtwegobstructie is een reeds lang erkende oorzaak van retentie (vasthouding) van kooldioxide en van respiratoire acidose.[6] Vergeleken met de omgevingslucht blijft het kooldioxideniveau aan de binnenkant van het mondkapje aanhoudend hoog, wat op zijn beurt tot een geringe mate van hypercapnie leidt. Het is bekend dat het opnieuw inademen van uitgeademde lucht niet alleen het CO2-gehalte in de beschikbare lucht snel doet stijgen tot boven 5000 ppm (parts per million), maar ook de arteriële CO2-concentratie en de acidose.[7]

Wat óók deel kan uitmaken van het mechanisme dat ten grondslag ligt aan ‘mondkapjeshypercapnie’ (hypercapnie veroorzaakt door het dragen van een mondkapje) is het vocht aan de buitenkant van het mondkapje dat de uitgeademde kooldioxide verhindert te ontsnappen. Een deel van het kooldioxide dringt door het mondkapje heen naar buiten en verspreidt zich door de lucht, vooral als de lucht droog is, maar er is ook een deel dat vastgehouden wordt door waterdamp en mondkapjesvocht, en dat vormt samen met het water een zwak, instabiel zuur dat weer teruggeleid wordt naar de luchtwegen en de longen.

Het mechanisme houdt in dat de retentie van CO2 tot een toename van pCO2 (de hoeveelheid opgelost kooldioxide in het arteriële bloed). Dit is de belangrijkste verstorende factor bij respiratoire acidose. Het resulteert in een verhoogde concentratie in zowel HCO3- (bicarbonaat – een negatief geladen molecuul dat de zuurgraad in het bloed in stand kan houden) als H+ (de waterstofionenconcentratie), wat zich vertaalt in een lagere pH-waarde.

Mondkapjes verhogen de ‘respiratoire drive’ (de ademhalingsdrang) en zorgen voor bronchodilatatie (verwijding van de luchtwegen) bij milde hypercapnie, doordat gevoelige chemoreceptoren pH-veranderingen registreren in het ‘liquor cerebrospinalis’ (hersenvocht). Wanneer uiteindelijk ernstige hypercapnie optreedt, leidt dat tot een verminderde respiratoire drive. Hypercapnie wordt algemeen erkend als een onafhankelijke risicofactor bij sterfte.[8], [9], [10], [11] Een aantal orgaansystemen wordt negatief beïnvloed, waaronder de hersenen, hart, longen, immuunsysteem en het musculoskeletale systeem (het bewegingsapparaat – de beenderen en spieren).[12], [13]

Hoe snel stijgt het kooldioxidegehalte aan de binnenkant van het mondkapje?

We hebben een nieuwe gekalibreerde kooldioxidemeter gebruikt om de omgevingslucht in de testruimte te meten, en vervolgens maten we het kooldioxidegehalte in de lucht aan de binnenkant van elk van de drie mondkapjes (een chirurgisch wegwerpmasker, een N95-masker en een stoffen masker). We maten de hoeveelheid kooldioxidedeeltjes in de lucht aan de binnenkant van het mondkapje in ppm (parts per million).

De totale meting werd uitgevoerd met intervallen van vijf seconden (elke vijf seconden werd de uitlezing vernieuwd). We gebruikten dezelfde intervallen bij het meten van het kooldioxidegehalte in ppm. De maximale waarde die de meter kan aangeven is 10.000 ppm. De tabel met die waarden vindt u in Tabel 1, waar de gemiddelde waarden van elke interval in de eerste 45 seconden getoond worden. Na 45 seconden steeg de waarde tot boven het maximum van de meter (10.000 ppm), zodat ze vanaf dat moment niet meer door de meter uitgelezen konden worden.

Tabel 1: gemeten kooldioxide (in ppm) in de ‘gemaskerde luchtruimte’

Als we kijken naar de tijd waarin onze metingen nog niet boven de maximale waarde uitkomen die de meter kan meten, dan kunnen we die weergeven in een grafiek (grafiek 1) die de gemiddelde stijging van het kooldioxide aan de binnenkant van elk mondkapje weergeeft tijdens de eerste 45 seconden.

De horizontale blauwe lijn in Grafiek 1 vertegenwoordigt de maximaal toelaatbare CO2-concentratie in de omgevingslucht van de werkruimte gedurende een 8 uur durende werkdag. Deze waarde is bepaald door de (Amerikaanse) Occupational Safety and Health Administration (OSHA[14]) van het Amerikaanse equivalent van het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (vroeger het Ministerie van Arbeid). De groene horizontale lijn vertegenwoordigt het normale CO2-gehalte in de binnenlucht (rond de 400 ppm).

Na het opzetten van elk mondkapje zagen we dat het CO2-gehalte in de gemaskerde luchtruimte al binnen 30 seconden boven de aanvaardbare waarde steeg die de OSHA heeft bepaald.

De stijging van de CO2-concentratie verliep bij elk soort mondkapje vrijwel gelijk in de tijd dat het mondkapje gedragen werd. Deze resultaten zijn consistent met de bekende data over de kooldioxideconcentratie in de beschikbare lucht aan de binnenzijde van het mondkapje.[15]

Industriële werkruimtestandaarden voor de CO2-concentratie die vastgesteld zijn door de OSHA, zijn bedoeld voor de normale omgevingslucht in de werkruimte. Die standaarden gelden al sinds 1979. De OSHA heeft echter geen standaarden vastgesteld voor de CO2-concentratie in de gemaskerde luchtruimte. We onderzoeken deze standaarden voor de beschikbare omgevingslucht en vergelijken die met de CO2-concentratie in de gemaskerde luchtruimte, omdat we in beide gevallen moeten kijken naar de CO2-concentratie in de lucht die beschikbaar is voor de luchtwegen en de longen.

De Amerikaanse Voedsel- en Warenautoriteit (onderdeel van het Ministerie van Landbouw) merkt op dat koolzuurgas (kooldioxide) gebruikt wordt om zowel pluimvee als varkens te doden.[16] De concentratie van dit gas is dus van belang met betrekking tot het dragen van mondkapjes door mensen. Dat overheidsorgaan publiceert de volgende waarschuwingen:

5.000 ppm = 0,5% is de OSHA Toelaatbare Concentratie voor Blootstelling[17] gedurende 8 uur (dus verdeeld over een hele werkdag).[18] Elk van de door ons geteste mondkapjes overschreed die concentratie in de gemaskerde luchtruimte binnen de eerste 25-30 seconden na het opzetten.

Na een kortdurende blootstelling aan 10.000 ppm treedt volgens de OSHA geen effect op dan alleen misschien een soezerig of doezelig (slaperig) gevoel. Bij blootstelling aan 20.000 ppm adviseert de Voedsel- en Warenautoriteit: ‘Betreedt geen ruimten waarin de CO2-concentratie hoger dan 20.000 ppm is, totdat middels ventilatie de concentratie is teruggebracht tot een veilig niveau.’ We doen er goed aan te beseffen dat elk van de mondkapjes die we hebben bestudeerd alleen al binnen de eerste minuut tot de helft van deze concentratie was gestegen.

Bij een blootstelling aan 30.000 ppm = 3% CO2 zien we ‘een matige respiratoire stimulatie, een versnelde hartslag en een verhoogde bloeddruk.’

Bij 40.000 ppm = 4% is volgens de OSHA de CO2-concentratie ‘direct gevaarlijk voor de gezondheid en kan zij zelfs levensbedreigend zijn’.[19]

Van hypercapnie is bekend dat het vrij snel in alle lichaamscellen intracellulaire acidose kan veroorzaken. Er is geen manier om de schade alleen tot de longen te beperken vanwege de voortdurende gasuitwisseling. Dat wil zeggen dat er geen bekende manier is om de effecten van hypercapnie te beperken tot de longen.

De effecten van hypercapnie doorlopen bepaalde stadia: eerst is er een compenserende poging tot respiratoire ventilatie[20] (simpel gezegd een sterkere prikkel tot ademhalen), een verzwaarde ademhaling, hyperpnea (geforceerde ademhaling); veranderingen in het zenuwstelsel met de daarmee gepaard gaande veranderingen in motorische vaardigheden, gezichtsscherpte, beoordelingsvermogen en cognitie (logisch denken, begripsvorming, zintuiglijke waarneming), cerebrale vasodilatatie[21] met een toenemende druk in de schedel en hoofdpijn, stimulatie van het sympathische zenuwstelsel[22], resulterend in tachycardie[23], en ten slotte – in het geval van extreme hypercapnie – een depressie van het centrale zenuwstelsel (sedatie, apneu, verminderde mentale waakzaamheid, cyanose, coma, cardiovasculaire collaps).[24], [25]

De effecten van hypercapnie op de longen en het immuunsysteem

Onze uitgeademde lucht bevat ongeveer 5 procent (50.000 ppm) Co2. Dat is meer dan 100 keer de gemiddelde Co2-concentratie in de binnenlucht, die gemiddeld 0,04 procent bedraagt. De hoeveelheid Co2 in de uitgeademde lucht is dus 10 keer zo hoog dan de bovengrens die de OSHA (zie voetnoot 14) hanteert voor omgevingslucht. Maar eenieder van ons ademt die concentratie elke keer uit bij het ademhalen. Is het verstandig om onze eigen uitgeademde lucht weer in te ademen?

Een studie onder zorgmedewerkers (zie noot 26) toonde verhoogde CO2-concentraties en verminderde O2-concentraties in de ‘dode ruimte’ achter het N95-mondkapje (terwijl zij op een loopband liepen). Binnen een uur na het opzetten van het mondkapje, kwamen deze waarden ‘significant boven (voor CO2) en beneden (voor O2) de standaardwaarden voor de omgevingslucht uit’.[26] Het uitademingsventiel van het N95-mondkapje liet geen significante verandering zien in het effect op de pCO2 (de partiële druk van CO2 in bloed).[27]

Hypercapnie heeft een aantal schadelijke effecten op de longen. Deze effecten lijken te beginnen met de verstoring van Na+K+-ATPase[28], dat leidt tot een aangetaste of verzwakte alveolaire vochtreabsorptie. Dat resulteert in alveolair oedeem (longoedeem), wat op zijn beurt de optimale gasuitwisseling verstoort.[29] Hypercapnie bemoeilijkt ook het herstel van de alveoli (longblaasjes) door de groei van ‘alveolaire epitheelcellen’[30] te verhinderen door de afremming van de citroenzuurcyclus, hetgeen resulteert in mitochondriale dysfunctie.[31], [32]

Door hypocapnie, samen met vocht- en temperatuurveranderingen in respectievelijk het mondkapje en de bovenste luchtwegen, worden de cilia (trilharen) onbeweeglijk gemaakt. Hierdoor zijn mondkapjesdragers sneller vatbaar voor infecties in de onderste luchtwegen[33] omdat de oropharyngeale (orale) flora dieper in de luchtwegen komt.[34] De onderste luchtwegen zijn gewoonlijk steriel door de werking van de cilia die verontreinigingen en micro-organismen naar boven transporteren, naar de openingen van de luchtwegen (mond en neus). Een belemmering van dit proces, zoals bijvoorbeeld optreedt bij hypercapnie, kan deels een verklaring zijn voor de correlatie tussen hypercapnie en een toename in sterfgevallen door longinfecties.

Hypercapnie correleert ook met een verhoogd sterftecijfer onder ziekenhuispatiënten met Community Acquired Pneumonia.[35], [36] Dit lijkt door een aantal factoren te komen, inclusief het feit dat hypercapnie IL-6[37] en TNF[38] afremt, alsook de meer algemene immuunfunctie van de cellen[39], inclusief de immuunfunctie van de alveolaire macrofagen.[40]

Wat ook werd aangetoond, is dat hypercapnie een downregulatie[41] veroorzaakt van genen die betrokken zijn bij de immuunrespons. De onderzoekers die dit uitvoerig hebben bestudeerd, ontdekten dat ‘hypercapnie de natuurlijke epitheliële immuunrespons tegen microbiële pathogenen en andere inflammatoire (d.i. ontsteking veroorzakende) stimuli onderdrukte’.[42] Zij ontdekten ook onderdrukkende effecten van hypercapnie op de functie van macrofagen, neutrofielen en alveolaire epitheelcellen.[43] Hypercapnie bleek ook de bacteriële ‘clearance’ (de opruiming van bacteriën) in ratten te verminderen.[44]

In het vorige deel (2)[45] van deze serie ontdekten we een historische correlatie tussen een ‘hypercapnische praktijk’ – in dit geval het dragen van mondkapjes – en een sterke stijging in sterfgevallen ten gevolge van een bacteriële longontsteking. Die periode werd ten onrechte ook wel de tijd van de Spaanse griep genoemd. Het zou te ver voeren en de scopus van deze studie te buiten gaan om die redenen hier uitgebreid te bespreken. Het onderzoeksteam van dr. Fauci ontdekte dat de doodsoorzaak van elk opgegraven lijk uit die tijd (1918-1919) een bacteriële longontsteking was, veroorzaakt door luchtwegbacteriën die gewoonlijk in de bovenste luchtwegen voorkomen.[46]

Veel voorkomende (algemene), levensbedreigende ziekten die veroorzaakt worden door een (gedeeltelijk) belemmerde luchtdoorstroming tijdens het ademhalen, betreffen obstructieve longziekten zoals astma, COPD, bronchiëctasie (blijvende verwijding van de bronchiën) en longemfyseem, alsook restrictieve ziekten zoals klaplong, longatelectase[47], Idiopathic Respiratory Distress Syndrome (IRDS)[48]

De effecten van hypercapnie op het bloed

Overtollig kooldioxide wordt exclusief gebufferd in het intracellulaire vocht, met name in de rode bloedcellen. Co2 passeert de celmembranen door diffusie, lost op in water en wordt vervolgens omgezet in H+ en HCO3-. Het waterstof wordt vervolgens gebufferd door intracellulaire eiwitten zoals hemoglobine en organische fosfaten. De prijs die de rode bloedcellen betalen voor dat bufferen, wordt duidelijk als we kijken naar de verschillen tussen onderstaande foto’s. Aan de linkerkant zien we normale rode bloedcellen, en aan de rechterkant zien we beschadigde en uitgeputte rode bloedcellen.

Op de rechter foto zien we de gevolgen van secundaire polycythemie.[49] Dat is een bekend gevolg van hypoxie. Deze abnormale bloedwaarde kan ook gecorreleerd worden aan uitdroging ten gevolge van het dragen van een mondkapje. Het Amerikaanse Nationale Instituut voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (NIOSH)[50] zegt dat ‘bepaalde eigenschappen van PBMs (persoonlijke beschermingsmiddelen) een lichamelijke … belasting kunnen vormen voor de zorgmedewerker’. En ‘uitdroging kan een groot probleem worden tijdens het dragen van PBMs’.[51] Individuen die last hebben van uitdroging lopen het risico op relatieve erytrocytose[52], dat zich kan manifesteren als polycythemia vera[53]. Polycythemia vera is een onafhankelijke risicofactor voor andere soorten kanker, en wordt gewoonlijk behandeld door levenslange behandeling met bloedverdunners. Polycythemie ontwikkelt zich langzaam gedurende vele jaren. Lopen de mondkapjesdragers van vandaag het risico om in de toekomst deze vorm van bloedkanker te krijgen?

De effecten van hypercapnie op de nieren

De nieren hebben als taak de schade te compenseren die door respiratoire acidose wordt aangericht in de bloedstroom. Zij moeten waterstofionen uitscheiden en het nieuw aangemaakte HCO3- reabsorberen. De Henderson-Hasselbach-vergelijking[54] laat zien wat de mate is waarin de toename van HCO3- compenseert voor de verzuurde toestand.

pH=pK+log[HCO3-]/(Pco2)

De hoeveelheid HCO3- is een weergave van de renale[55] of metabolische compensatie, terwijl de pCO2 (zie noot 27) een weergave is van de primaire verstoring – obstructie van de luchtwegen als eerste oorzaak van de acidose.[56]

De nieren tonen een verminderde GFR[57] en een verminderde urine-uitscheiding, alsook een toename in de intrarenale vasculaire weerstand[58] door hypercapnie.[59] De acidurie (een toename van de zuurtegraad in de urine) neemt toe. Dit is een compensatiemechanisme om zuur uit te kunnen scheiden. Daardoor worden op hun beurt de nierbuisjes beschadigd en verslechtert de nierfunctie van hen die behept zijn met een of meer chronische ziekten.[60]

De effecten van hypercapnie op het hart- en vaatstelsel

Een hypercapnische patiënt kan warm zijn, een rood gezicht en een versnelde hartslag hebben. Een verhoogde polsdruk en zweten kunnen ook optreden. Als er duidelijk sprake is van hypoxie kan dat ook gepaard gaan met een onregelmatige hartslag. Bij een partiële druk (pCO2) van 90 mmHg in het arteriële bloed is leven niet mogelijk, omdat hypercapnie noodzakelijkerwijs gepaard gaat met hypoxie, in dit geval met een pO2 van 37.[61] Er is wel opgemerkt dat gemaskerde patiënten vaak een versnelde hartslag hebben, maar daar zullen wij straks wat dieper op ingaan.

De effecten van hypercapnie op het centrale zenuwstelsel

Effecten op het centrale zenuwstelsel, zoals hoofdpijn, vermoeidheid,  duizeligheid en een slaperig gevoel zijn algemene effecten van COPD.[62], [63] In deze cohort[64] patiënten zien we ook problemen bij de proprioceptie[65], een instabiele houding en gang, en neervallen, met sterke aanwijzingen dat deze door hypercapnie veroorzaakt worden.[66] We zien een progressief toenemende sedatie door mondkapjesgebruik, en een toenemende intercraniële druk (druk in de hersenen en het hersenvocht). Hoofdpijn is een algemene klacht van mondkapjesdragers, wat toegeschreven kan worden aan hypercapnie.[67] Een toename in de partiële druk van CO2 in het bloed (pCO2) leidt tot een toename in de cerebrale bloeddoorstroming, een toename van het cerebrale bloedvolume, en als gevolg daarvan tot een toename in de intercraniële druk.[68] Deze bevindingen komen overeen met de andere medische resultaten van het lichamelijk onderzoek.

Na het inademen van 4,5 tot 7,5 procent CO2 gedurende 20 minuten werd een verminderde prestatie waargenomen bij taken waarbij het redeneringsvermogen nodig is.[69] Wanneer de proefpersonen blootgesteld werden aan 2.500 ppm CO2 in de binnenlucht, ontdekten we dat hun besluitvaardigheid afnam met 93 procent, wat vergelijkbaar is met dronken zijn of het hebben van een hoofdwond.[70] Bij hetzelfde CO2-niveau ontdekten we dat hun gezichtsvermogen ook afnam. Ditzelfde CO2-niveau maten we na 15 seconden in de gemaskerde luchtruimte.

Zelfs lagere CO2-concentraties hadden schadelijke effecten. Een blootstelling aan 1000 ppm CO2 had een negatieve invloed op het cognitieve vermogen, zoals probleemoplossing en besluitvorming.[71] We maten 1000 ppm CO2 in de gemaskerde luchtruimte binnen de eerste paar seconden na het opzetten.

Mondkapjes en hypoxie

1. Mondkapjes veroorzaken hypoxie bij de dragers

Bij 53 chirurgen, allen niet-rokers en zonder een chronische longziekte, was een afname in de zuurstofsaturatie te zien (gemeten met een pulsoxymeter – deze meet de arteriële pulsering en de zuurstofverzadiging) terwijl zij opereerden met een mondkapje op. Na de operaties nam de zuurstofverzadiging in beide leeftijdsgroepen (onder en boven de 35 jaar) gestaag af, maar in de groep van boven de 35 jaar was er een grotere afname te zien.[72] Bij 39 nierpatiënten in het eindstadium van hun ziekte, die 4 uur lang een N95-mondkapje droegen tijdens de hemodialyse (bij hemodialyse wordt het bloed buiten het lichaam gezuiverd), was een duidelijke afname van de PaO2[73] waarde te zien gedurende die tijd. De gemiddelde afname in PaO2 werd bepaald aan de hand van een ‘PaO2 baseline[74] van 101,7 tot 15,8, p = 0.006. De ademhalingsfrequentie nam toe van 16,8 tot 18,8 ademhalingen per minuut, p <0,001. Een onbehaaglijk gevoel in de borst en ademhalingsproblemen werden door alle proefpersonen gerapporteerd.[75]

Hypoxie is een gezondheidsrisico

Hypoxie is dodelijk. Elk jaar lopen veel werknemers schade of sterven er zelfs werknemers door zuurstofgebrek.[76] ‘Er zijn rapporten van werknemers die een mangat hebben geopend van een ruimte met een tekort aan O2 die stierven alleen al doordat zij hun hoofd in die ruimte hadden gestoken. De lage zuurstofconcentratie resulteerde in een gevoel van euforie en de werknemers begrepen niet dat zij alleen maar achterover hoefden te leunen en uit het mangat te glijden om zodoende hun leven te redden.’[77]

De kwestie mondkapjesgebruik is vooral van belang voor kinderen. Bij kinderen is een hypox(em)ische toestand nog meer een noodgeval dan bij volwassenen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door hun meer horizontale ribben en hun wat rondere borst, met als gevolg dat om adem te halen kinderen primair de spieren van het diafragma gebruiken, en in veel mindere mate de zogenaamde intercostale spieren (tussen de ribben), zoals bij volwassen het geval is. Die diafragmaspieren hebben naar verhouding minder type 1 of Slow Twitch spiervezels (voor langzame spiertrekkingen), wat sneller tot vermoeidheid leidt.[78] Ook is het zo dat de tong van een kind relatief groot is in verhouding tot de grootte van de keelholte, en het strotklepje is slap.[79] Deze anatomische verschillen maken een kind potentieel veel kwetsbaarder voor een hypoxemische aanval dan een volwassene.

Op grond van deze informatie zijn wij van mening dat het dringend noodzakelijk is dat kinderen ontheven worden van elke vorm van mondkapjesplicht.

Hypoxie en mondkapjes

Om het zuurstofpercentage in de gemaskerde luchtruimte te kunnen bepalen, voerden wij 6 onderzoeken (die elk 45 seconden duurden) met de 3 eerdergenoemde typen maskers: een chirurgisch wegwerpmasker, een N95-mondkapje en een gewassen stoffen mondkapje. We hebben de gemiddelden van elk type mondkapje weergegeven en die vergeleken met de OSHA-werkruimte-eisen voor de lucht die beschikbaar is voor de luchtwegen.

Tabel 2: het gemeten zuurstofpercentage in de ‘gemaskerde luchtruimte’

In Grafiek 2 zien we voor alle mondkapjes gelijksoortige resultaten, en dat in elk type mondkapje de beschikbare zuurstof als percentage van het beschikbare luchtvolume in minder dan 10 seconden na het opzetten van het mondkapje afnam tot beneden het door de OSHA vereiste minimumpercentage van 19,5 procent[80] en ook onder die grens bleef. De ademhaling leek oppervlakkig te blijven tot 30 seconden na het opzetten van het mondkapje. Na die 30 seconden zagen we een toename in de ‘respiratoire drive’ (ademhalingsdrang) – de poging om extra zuurstof in de luchtwegen te krijgen door de poriën en de open spleten aan de zijkanten en bovenkant van het mondkapje, maar dat resulteerde niet in een stijging van het O2-gehalte tot boven de OSHA minimum-eis van 19,5 procent in de beschikbare lucht.

De hierboven weergegeven resultaten komen overeen met de bekende afname van de zuurstofconcentratie in de gemaskerde luchtruimte.[81] De standaarden voor de zuurstofconcentratie in de lucht die beschikbaar is voor werknemers zijn zo stringent bepaald door de OSHA en worden zo krachtig afgedwongen dat in een werkruimte met een laag zuurstofgehalte, de toegang van werknemers tot de werkruimte beperkt wordt door sloten of met andere barrières. Monitoring van de zuurstofconcentratie is vereist voordat er toegang verleend wordt, en de ruimte moet voldoen aan de OSHA zuurstofconcentratiestandaarden gedurende de hele tijd dat er in de ruimte gewerkt wordt.[82] Is de ruimte voor de beschikbare luchtstroom naar de luchtwegen minder belangrijk om te beschermen tegen een lage zuurstofconcentratie alleen omdat het de zeer kleine ruimte is tussen het mondkapje en de openingen naar de luchtwegen?

De United States Code of Federal Regulations eist in paragraaf (d) van 29 CFR 1910.134 ‘dat de werkgever de respiratoire gevaren in de werkruimte moet evalueren, de relevante werkruimte- en gebruikersfactoren moet identificeren, en de keuze van een specifieke respirator daarop moet baseren’. Hiertoe behoort ook ‘een redelijke schatting van de blootstelling van werknemers aan gezondheidsrisico’s voor de luchtwegen’. Uitzonderingen zijn toegestaan ‘als de werkgever de moeilijke bewijslast kan leveren dat de zuurstofconcentratie betrouwbaar genoeg gereguleerd kan worden zodat deze binnen de gestelde grenswaarden blijft’.[83] Maakt dit werkgevers aansprakelijk voor gezondheidsschade bij werknemers die een mondkapje dragen?

Hypoxie gaat samen met hypercapnie

Door retentie (vasthouding) van CO2 neemt de hoeveelheid beschikbare O2 af (zoals bijvoorbeeld bij COPD). Terwijl het CO2-gehalte in de longblaasjes stijgt, neemt het beschikbare volume voor O2 in de lucht af. ‘Voor elke toename in de PaCO2 (partiële druk van het kooldioxide in de longblaasjes) zal er een meer dan één op één reductie in de PaO2 of ‘alveolaire zuurstofspanning’ zijn, wat resulteert in ernstige zuurstoftekorten, zoals geïllustreerd in de volgende grafiek.’[84]

Figuur 4-3

Het effect van een toename in pCO2 op de pO2 in de longblaasjes en het arteriële bloed. De figuur toont aan dat als de pCO2 stijgt er een meer dan één op één reductie van pO2 is.

De effecten van hypoxie op de hersenen

Hypoxie – dat is wanneer er te weinig zuurstof beschikbaar is voor het ademhalingssysteem en voor de weefsels in het lichaam in het algemeen – stimuleert de mitochondriën om ‘reactieve zuurstofcomponenten’ (ROS) te genereren.[85] Alle lichaamsweefsels zijn kwetsbaar voor ROS, maar het zijn vooral de hersenen die kwetsbaar zijn. ROS beschadigen lipiden, eiwitten en het DNA. De hersenen bestaan voor ongeveer 60-70 procent uit lipiden, bevatten weinig anti-oxidanten en zijn daarom extra kwetsbaar voor ROS-schade.[86] Voor onvolgroeide hersenen is het probleem nog groter. Slecht ontwikkelde reinigingssystemen en de ruime beschikbaarheid van vrij ijzer, maakt de hersenen van een kind – met name de neuronen en oligodendrocyten[87] – kwetsbaar voor oxidatieve schade door vrije radicalen.

Een biochemisch mechanisme van hypoxische schade aan de hersenen is dat hypoxie een ‘kallikreïne-bradykinine-stikstofmonoxide’-route[88] stimuleert.[89] Als gevolg hiervan kan de bloedhersenbarrière (de grens tussen de hersenen en het lichaam) meer doordringbaar worden. Dit kan dan weer resulteren in extravasatie (uittreding door de wand van de bloedvaten) van plasma-eiwitten en hersenoedeem.[90]

De bekende Duitse neuroloog en neurofysioloog dr. Margarite Griesz-Brisson zegt het volgende over de mondkapjesplicht voor kinderen: ‘Het kinderbrein moet leren en heeft zuurstof nodig om te kunnen functioneren. We hebben echt geen klinische studie nodig omdat dat te weten. Het is simpele, onbetwistbare wetenschap.’ Ze waarschuwt voor een ‘tsunami aan gevallen van dementie’ in de toekomst vanwege het zuurstofgebrek dat ontstaat door de huidige mondkapjesplicht. Ze wijs op het reeds lang onderkende fysiologische feit dat het opnieuw inademen van uitgeademde lucht enerzijds zuurstofgebrek en anderzijds een te hoge kooldioxideverzadiging veroorzaakt.

Normalisatie is een waargenomen fenomeen in de medische wetenschap waarbij een individu zich aanpast aan nadelige condities. Mondkapjesdragers kunnen geloven dat ze gewend zijn geraakt aan het dragen van een mondkapje, maar de effecten van degeneratieve processen in de hersenen nemen toe gedurende de tijd waarin het zuurstofgebrek optreedt.[91]

De effecten van hypoxie op het hart- en vaatstelsel

Er is vastgesteld dat mondkapjesdragers harder hun best doen om adem te krijgen en een grotere inspiratoire flow (d.i. de luchtstroom bij het inademen) hebben dan niet-dragers. Op zijn beurt versterkt dit de vasoconstrictieve[92] uitstroming (van bloed, onder invloed van het sympathische zenuwstelsel) naar de skeletspieren in de ledematen. Na het opzetten van het mondkapje, zelfs bij rust, neemt de gemiddelde arteriële bloeddruk toe met 12 mmHg, terwijl de hartslagfrequentie (HF) toeneemt met 27 slagen per minuut.[93]

Het hartminuutvolume (de hoeveelheid bloed die het hart per minuut wegpompt) neem toe, alsook de verlenging van de QT-interval.[94] Vasoactieve effecten zijn o.a. systemische arteriële vasodilatatie (verwijding v.d. bloedvaten) en pulmonale arteriële vasoconstrictie (vernauwing van de bloedvaten in de longen). Zelfs bij een lage werkdruk in een hypoxische omgeving werd er niet alleen een toename in de hartslagfrequentie en de bloeddruk waargenomen, maar ook een verhoogde druk in de aorta en de linker hartkamer, met als gevolg een overbelasting van het hart en de kransslagaderen.[95]

Laten we nu even kijken naar de mechanismen achter deze verschijnselen. Telkens wanneer er een hypoxemische aanval in het lichaam optreedt, fungeert het hemoglobine als de eerste sensor. De rode bloedcellen worden gestimuleerd om stikstofmonoxide te produceren, dat zorgt voor vasodilatatie en een verhoogde bloedtoevoer. Hypoxie verlaagt de grens die nodig is om dit te veroorzaken.[96] Deze verwijding van de bloedvaten is een poging tot bescherming van de weefsels tegen een hyoxemische aanval, en als gevolg daarvan krijgt de persoon een tachycardie (zie voor uitleg noot 23) en wordt hij onrustig.

De effecten van hypoxie op erytropoëse[97]

Het dragen van een mondkapje resulteert in een verminderde zuurstoftransport naar de lichaamsweefsels. Het gevolg daarvan is dat er meer erytrocyten (rode bloedcellen) aangemaakt worden. Als de hypoxie blijft aanhouden, dan ontstaat er een tekort aan vrij 2,3-DPG (2,3-difosfoglycerinezuur). Dit leidt tot meer glycolyse. Dat leidt weer tot de productie van meer 2,3-DPG, wat de affiniteit van hemoglobine voor zuurstof vermindert (hemoglobine heeft een veranderende affiniteit voor zuurstof). Het gevolg van dit alles is dat er zuurstof wordt weggeleid van vitale organen (hersenen, lever, nieren en hart) naar andere weefsels. Een lage oxygenatie (voorziening van zuurstof) stimuleert de aanmaak van erytropoëtine (epo), wat resulteert in een verhoogde productie van rode bloedcellen.[98]

Waarom zouden we ons bewust blootstellen aan voortdurende hypoxie, wat immers leidt tot weefselhypoxie in vitale organen en een verhoogde productie van rode bloedcellen? Aandoeningen gerelateerd aan erytroïde hyperplasie[99] zijn bijvoorbeeld (maar beperken zich niet tot) acute myeloïde leukemie (AML), congenitale (aangeboren) dyserytropoëtische anemie[100], micro-angiopathische hemolytische anemie[101] en sideroblastische anemie.[102], [103] Op hun beurt kunnen die aandoeningen het risico op polycythemia vera vergroten, een ziekte die gekenmerkt wordt door verdikking van het bloed door een overproductie van rode bloedcellen. In feite is het zo dat zuurstofgebrek de meest algemene oorzaak van polycythemia vera is.[104]

Hypoxie en het maag-darmstelsel

Hypoxie en hypoxie-afhankelijke signaalroutes[105] worden steeds beter begrepen en steeds meer onderkend wat betreft hun rol in het ontstaan van maag-darmziekten. Weefselhypoxie wordt onderkend als een kenmerk van chronische darmontsteking.[106] Hoewel het darmweefsel gemiddeld 7 procent O2 bevat, komt hypoxische stress voor bij infecties en ontstekingen, situaties waarin de behoefte aan zuurstof groter is dan het aanbod.[107] Als gevolg van de daardoor veroorzaakte hypoxie, komt de gevoelige balans tussen enerzijds de commensale bacteriën (onschadelijk gastorganismen) en de beperkte toegang tot weefsels door pathogene bacteriën opnieuw in gevaar.

Hypoxie en het risico op kanker

Bij weerstand tegen de inpiratoire en expiratoire flow, werden respiratoire acidose en verhoogde lactaatconcentraties gevonden.[108] Bij de zuurstofconcentraties die wij maten binnen de mondkapjes, zagen we dat bij 17 procent zuurstof zich meer melkzuur vormde.[109] Dit is geen verrassing omdat we door het werk van Nobelprijswinnaar biochemicus Otto Warburg inzicht hebben in het metabolische begin van kanker. Hij ontdekte dat verwijdering van zuurstof de vernietiging van de ademhaling in de cellen initieert en dat dit proces tot het ontstaan van kanker leidt.[110] Als de weefseloxygenatie afneemt, zoeken de cellen hun toevlucht tot anaerobe glycolyse, waarbij pyruvaat tot melkzuur wordt omgezet.[111] Het gevolg is een duidelijke toename van melkzuuracidose in de weefsels. Als de zuurstofverzadiging daalt tot 30 procent, daalt de pH van het bloed tot 7,2, waardoor de zuurstof-hemoglobine-dissociatiecurve naar rechts verschuift en een vicieuze cyclus/cirkel in gang zet, zoals duidelijk wordt uit onderstaande grafiek.

Figuur 4-4

De effecten van een afname in pO2 in de allosterische[112] zone van de zuurstof-hemoglobine-dissociatiecurve. Op de pH 7,4 curve zien we dat als de pO2 daalt van 80 naar 60, er weinig effect is op de zuurstofverzadiging. Maar een daling van 40 naar 20 mmHg resulteert in een sterke daling van de zuurstofverzadiging van ongeveer 80 naar 30 procent (pijl 1 in de grafiek). Bij die lage zuurstofverzadiging zien we een opvallend sterke melkzuuracidose (door anaerobe stofwisseling). De toename in acidose resulteert in op zijn beurt in een daling van de pH van het bloed naar 7,2, waardoor de zuurstof-hemoglobine-dissociatie naar rechts verschuift (pH 7,2 curve). En bij een pO2 van 30, daalt de zuurstofverzadiging zelfs nog meer (pijl 2 in de grafiek) naar ongeveer 20 procent, waardoor een vicieuze cyclus ontstaat.

Uit: Henry, J., Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 19e ed. W. B. Saunders Co., 1996 (paginanummer ontbreekt in dr. Hubers artikel)

Warburg toonde aan dat kankercellen in hypoxische condities leven en dat een initiële aanval op de normale cellen tot hypoxie leidt, dat vervolgens de mitochondriën beschadigt, wat de eerste stap is in het kankerproces. Hij ontdekte dat de ‘grondoorzaak van kanker zuurstofgebrek is (…). Kanker kan niet overleven in hoge zuurstofconcentraties’.[113]

Hypoxie heeft ook een negatief effect op de mobiliteit van natuurlijke killercellen, die een van de sterkste verdedigingslinies van het immuunsysteem tegen kanker zijn.[114]

Meer dan een kwart eeuw was Guy Crittenden redacteur van HazMat Management, een tijdschrift over gezondheid en veiligheid op het werk dat al veel prijzen won. Dat tijdschrift publiceerde regelmatig artikelen over mondkapjes en het respecteren van wetten rond gezondheid en veiligheid. Hij heeft verschillende grote bezwaren tegen mondkapjesgebruik door het algemene publiek.[115] Een van die bezwaren die hem zorgen baart, is dat de chirurgische wegwerpmaskers gesteriliseerd worden met ethyleenoxyde, een bekende carcinogeen.[116] Een ander probleem dat hij noemt is dat de chirurgische wegwerpmaskers en de N95-mondkapjes gewoven zijn met polytetrafluorethyleen (PTFE).[117], [118] Bij de productie van PTFE wordt gebruikgemaakt van perfluoroctaanzuur (PFOA), een bekende carcinogeen.[119] PFOA wordt geassocieerd met borstkanker[120], teelbalkanker, leverkanker en alvleesklierkanker.[121] Zoals hierboven al werd opgemerkt, is de inspiratoire flow bij mondkapjesdragers groter, waardoor deze stoffen diep in de longen terechtkomen.

Hypoxie en onze immuunfunctie

In een toestand van hypoxie produceert het lichaam ‘hypoxie-induceerbare factor-1’ (HIF-1). Van HIF-1 is bekend dat het de T-celfunctie verzwakt.[122] Er is aangetoond dat de CD4+ T-cellen in dit proces achteruitgaan, en we weten van deze cellen dat ze virale infecties bestrijden.[123] Dit geeft redenen tot bezorgdheid en roept de vraag op of het dragen van mondkapjes in het huidige COVID-19-tijdperk wel wenselijk is. De plotselinge toename in 2020 van wijdverbreid mondkapjesgebruik in grote delen van de wereld wordt gemotiveerd door het verlangen de verspreiding van het SARS-CoV-2-virus (dat COVID-19 veroorzaakt) te beperken of beheersen. Zoals we hebben aangetoond, verhinderen de gezondheidsproblemen ten gevolge van door mondkapjesgebruik veroorzaakte hypoxie wat men met de antivirale strategie bereiken wil. Zoals we in ons vorige artikel (deel 2) van deze serie hebben laten zien, is er een correlatie tussen mondkapjesgebruik en een hogere (niet een lagere) incidentie van COVID-19.[124]

Andere gevolgen van mondkapjesgebruik

Mondkapjes blijken ook de huid te beschadigen. Dat werd aangetoond in een onderzoek waarbij 542 zorgmedewerkers bestudeerd werden. Van deze 542 ontwikkelden 526 (97 procent) van de zorgmedewerkers huidproblemen. De aangetaste plekken waren vooral de neusbrug, maar ook de handen, wangen en het voorhoofd. Hoe langer zij een mondkapje droegen, des te erger de schade.[125]

De US FDA definitie van een ‘medisch instrument’[126]

Volgens de Amerikaanse Food and Drug Administration (de Amerikaanse ‘voedsel- en medicijnenautoriteit’) moet een medisch instrument of middel aan een bepaalde definitie voldoen. En die luidt als volgt:

‘Een instrument, hulpmiddel, gereedschap, machine, toestel, implantaat, in vitro reagens, of een ander gelijksoortig of gerelateerd voorwerp, inclusief een bestanddeel of accessoire dat: erkend en geregistreerd is in het officiële Nationale Formularium[127], in de United States Pharmacopeia[128] of in de supplementen ervan:

– Bedoeld voor gebruik in de diagnose van ziekten of andere condities, of bij de genezing, verzachting, behandeling of preventie van ziekte in mensen of dieren, of

– bedoeld om de structuur of welke functie van het lichaam van mensen of dieren ook te beïnvloeden, en zijn primaire doel niet bereikt door chemische werkingen/acties/reacties in of op het lichaam van mens of dier, en niet afhankelijk is van de stofwisseling om zijn primaire doel te bereiken.’ [129], [130]

Volgens de FDA valt het voorschrijven van het gebruik van een medisch hulpmiddel onder de staatswetten en -voorschriften (de wetten en voorschriften van elke afzonderlijke Amerikaanse staat) die bepalen wie een medisch hulpmiddel/recept kan voorschrijven.[131] De FDA laat het oordeel over wie een geldig recept uit mag schrijven aan de staten over. Op dit moment hebben – tenminste in de Verenigde Staten – alleen zij die een vergunning hebben om geneeskunde te praktiseren het recht om recepten te schrijven.

Maar op dit moment zijn er ook in de Verenigde Staten prominente politici en gekozen en aangestelde overheidsfunctionarissen die ‘eisen’ dat burgers in hun rechtsgebied in de publieke ruimte een mondkapje dragen.

Wij zeggen dat een mondkapje een hulpmiddel of ‘apparaat’ is dat zogenaamd bedoeld is en voorgeschreven wordt om ziekte te voorkomen en dat het daarom binnen de FDA-beschrijving van een medisch hulpmiddel valt, ook al wordt het zonder recept gewoon in de winkel verkocht. Is er dus vandaag de dag in de Verenigde Staten en in de rest van de wereld een situatie ontstaan waarin politieke leiders medische hulpmiddelen mogen voorschrijven, ook aan volkomen vreemden, zonder zelfs ook maar een medisch consult? Praktiseren deze politieke leiders geneeskunde zonder vergunning? Zo ja, kunnen zijn zij dan ook verantwoordelijk gehouden worden voor de eventuele schade die daardoor veroorzaakt wordt en kunnen zij vervolgd worden voor hun daden?

En als deze politieke leiders een medisch hulpmiddel voorschrijven, zonder ‘informed consent’ (geïnformeerde toestemming), is het dan ook niet zo dat zij federale wetten overtreden inzake geïnformeerde toestemming? De US Code van Federale Regelgeving (CFR), Title 21, Subhoofdstuk A, Deel 50, Subdeel B bespreekt de voorwaarden voor geïnformeerde toestemming. Deze zelfde bestuurders overtreden ook de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Code van Neurenberg – internationaal erkende documenten over de bescherming van burgers tegen medische dwang en medische experimenten.

Wij dringen er dan ook op aan dat mensen overal ter wereld gaan nadenken over deze definitie van een medisch hulpmiddel en om bij zichzelf te overleggen of zij zich door hun politieke leiders en/of de nationale nieuwsmedia geneeskundig willen laten behandelen zonder dat zij enige medische training hebben gehad, zonder dat zij een vergunning hebben om geneeskunde te praktiseren, of zelfs zonder ook maar een persoonlijk klinisch consult.

Conclusie

Ons eerste artikel in deze serie ging over schijnveiligheid en echte gevaren van mondkapjes. Daarin onderzochten wij de losse deeltjes en losse vezels die wij ontdekten op nieuwe verschillende soorten mondkapjes bij een vergroting van 40x en meer en bespraken wij de mogelijke gevolgen van het inademen van zulke verontreinigingen.

In de tweede studie in deze serie keken we naar bacteriologische uitdagingen bij mondkapjesgebruik, de ontregeling en onbalans in de microbiota[132] in het ademhalingskanaal en de gevolgen van die onbalans in het hele lichaam. We toonden aan dat het zeer aannemelijk is dat mondkapjes respiratoire druppels en micro-organismen vasthouden, met als gevolg de incubatie en vermenigvuldiging van die micro-organismen binnen het mondkapje en de luchtwegen, waardoor het risico op infectie door belangrijke respiratoire pathogenen (bacteriën, schimmels en virussen) toeneemt en niet afneemt.

Deze huidige studie, de derde in deze serie, richt zich op de fysiologische veranderingen veroorzaakt door hypoxie en hypercapnie. De conclusie is dat de resultaten m.b.t. een verminderde zuurstofopname en een verhoogde CO2-opname (door recirculatie) consistent zijn met eerdere gerapporteerde data.[133], [134] Bewijs van schade aan meervoudige orgaansystemen door de gedocumenteerde concentraties van O2 en CO2 in de ‘beschikbare lucht voor het ademhalingssysteem’ (dat is de lucht tussen het mondkapje en de luchtwegen) worden hierboven (d.i. in het artikel) geciteerd en worden veelvuldig benoemd in de beschikbare literatuur.

De ‘pathologische triade’ van (1) microdeeltjes m.b.t. mogelijke schade op de lange termijn, (2) bacteriële- en schimmelinfecties op de middellange termijn en (3) schade door hypoxie en hypercapnie op de korte termijn, brengt naar verwachting (als synergetisch – d.i. samenwerkend – resultaat) de gezondheid van mondkapjesdragers in gevaar. Vanwege het uitgebreide risico voor mondkapjesdragers dat in deze drie papers gedocumenteerd wordt, adviseren wij met klem dat geen enkele volwassene en geen enkel kind gedwongen zou moeten worden om onder welke omstandigheid dan ook een mondkapje te dragen.

Verder adviseren wij dat de gevaren van mondkapjes ruimschoots bij het grote publiek bekendgemaakt worden en dat ze alleen gedragen worden door volwassenen die er zelf voor kiezen, en dat die keuze altijd gebaseerd moet zijn op geïnformeerde toestemming. Zij moeten dus volledig op de hoogte zijn van de risico’s. Het dragen van mondkapjes moet ook verboden worden voor kinderen, volwassen studenten en werknemers.

Wanneer echter het wijdverbreide gebruik van mondkapjes en de plicht tot het dragen ervan blijft voortbestaan, dan rijst de vraag, gezien de gegevens die wij hebben aangedragen, of het aantal zieken en doden door mondkapjesgebruik het aantal zieken en doden door COVID-19 of andere aandoeningen zal overstijgen. Wat zullen de langetermijngevolgen zijn van het dragen van mondkapjes als het gebruik ervan blijft aanhouden? En zullen we in staat zijn om de aangerichte schade door mondkapjes te onderscheiden van de gevolgen van COVID-19 en andere pathologieën?

Het bewijs in deze studie, bestaande uit een opsomming van klinische data uit de hele wereld, laat zien dat mondkapjes ziekte en sterfte onder hen die al ziek zijn kan bevorderen en dat mondkapjes gezonde mensen ziek kunnen maken. Waarom worden er eerst geen dierproeven gedaan, waarbij dieren de hele dag een mondkapje te dragen krijgen, voordat schoolkinderen en werknemers verplicht worden om ze te dragen? Op die manier kan op een verantwoordelijke manier de veiligheid van mondkapjes onderzocht worden. Hoeveel door mondkapjes veroorzaakte ziekten moeten wij zien voordat de mondkapjesplicht eindigt?

[1] Boris A. Borovoy (MPH) heeft een Master in Public Health (publieke gezondheidszorg) van de Medische Academie in Moskou (First Moscow State Medical University). Hij werkt als onafhankelijk onderzoeker.

[2] Colleen Huber (NMD) is naturopathisch arts en naturopathisch oncoloog (FNORI). Zij schrijft over onderwerpen zoals mondkapjes, COVID-19, kanker en voeding.

[3] Maria Crisler is microbioloog.

[4] Hypoxie is de medische term voor een tekort aan zuurstof in de weefsels, waardoor in de cellen een tekort aan zuurstof ontstaat en zij niet optimaal kunnen functioneren.

[5] Hypercapnie is de medische term voor een te hoog kooldioxidegehalte in het bloed.

[6] Dit houdt kort gezegd in dat de zure stoffen het lichaam niet goed via de ademhaling kunnen verlaten.

[7] Jacobson, T. A., Kler, J. S. e.a., Direct Human Health Risks of Increased Atmospheric Carbon Dioxide, Nature Sustainability, dl. 2, pag. 691-701 (2019), https://www.nature.com/articles/s41893-019-0323-1, https://doi.org/10.1038/s41893-019-0323-1.

[8] Sin, D. D., Man, S. F. P., Marrie, T. J., Arterial Carbon Dioxide Tension on Admission as a Marker of In-hospital Mortality in Community-acquired Pneumonia, The American Journal of Medicine, 1 febr. 2005, dl. 118, nr. 2, pag. 145-150.

https://www.amjmed.com/article/S0002-9343(04)00680-1/fulltext, https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2004.10.014.

[9] Murtagh, P., Giubergia, G. e.a., Lower Respiratory Infections by Adenovirus in Children. Clinical Features and Risk Factors for Bronchiolitis Obliterans and Mortality, Pediatric Pulmonology, 9 april 2009, dl. 44, nr. 5, pag. 450-456.

https://www.nature.com/articles/s41598-018-32008-x#ref-CR10, https://doi.org/10.1002/ppul.20984.

[10] Nin, N., Muriel, A., Peñuelas, O. e.a., Severe Hypercapnia and Outcome of Mechanically Ventilated Patients with Moderate or Severe Acute Respiratory Distress Syndrome, Intensive Care Medicine (43), pag. 200-208 (2017), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5630225.

[11] Moser, K. M., Shibel, E. M., Beamon, A. J., Acute Respiratory Failure in Obstructive Lung Disease. Long-Term Survival After Treatment in an Intensive Care Unit, JAMA, 13 aug. 1973, 225(7) 705-707.

https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/349944, https://doi.org/10.1001/jama.1973.03220340019004.

[12] Chandrasekaran, B., Fernandes, S., Exercise with Facemask; Are we Handling a Devil’s Sword? – A Physiological Hypothesis, Medical Hypotheses, 2020 Nov; 144:110002,. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7306735/, https://dx.doi.org/10.1016/j.mehy.2020.110002.

[13] Joyner, M. J., Casey, D. P., Regulation of Increased Blood Flow (Hyperemia) to Muscles During Exercise: A Hierarchy of Competing Physiological Needs, Physiological Reviews, 1 april 2015, 95(2) 549-601.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25834232/, https://doi.org/10.1152/physrev.00035.2013.

[14] De Amerikaanse versie van de Nederlandse Inspectie SZW (in 2012 ontstaan door samenvoeging van de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst).

[15] Zhaoshi, Z., Potential Risks When Some Special People Wear Masks, commentaar 18 april 2020 onder het volgende artikel: Masks and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19), door Desai, A. N. (MD, MPH) en Aronoff, D. M. (MD): https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2764955.

[16] Veiligheidsinformatieblad voor kooldioxide, Voedsel- en Warenautoriteit, Ministerie van Landbouw.

https://www.fsis.usda.gov/wps/wcm/connect/bf97edac-77be-4442-aea4-9d2615f376e0/Carbon-Dioxide.pdf?MOD=AJPERES.

Hier kunt u het Nederlandse veiligheidsinformatieblad downloaden: http://www.lco2.info/pdf/NKC%20Veiligheidsinformatieblad%20UN1013%20-%20Koolzuur%20in%20cilinders.pdf. De MAC-waarde (tegenwoordig de TLV) bedraagt ook in Nederland 5000 ppm. MAC staat voor Maximaal Aanvaarde Concentratie. Tegenwoordig wordt de Engelse term TLV gebruikt. Deze afkorting staat voor Threshold Limit Value.

[17] In het Engels de Permissible Exposure Limit, de grenswaarde voor toegestane blootstelling.

[18] Occupational Chemical Database: Carbon Dioxide. US Department of Labor, Occupational Safety and Health Administration.

https://www.osha.gov/chemicaldata/chemResult.html?recNo=183.

[19] ‘Immediately dangerous to life or health’, oftewel ‘Onmiddellijk gevaarlijk voor leven of gezondheid’.

https://www.fsis.usda.gov/wps/wcm/connect/bf97edac-77be-4442-aea4-9d2615f376e0/Carbon-Dioxide.pdf?MOD=AJPERES (pag. 2).

[20] De verplaatsing van lucht in en uit de longen door het ademhalingsstelsel, oftewel de uitwisseling van lucht tussen de atmosfeer en de longen.

[21] Verwijding van de bloedvaten in de hersenen.

[22] Dit maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel. Waar de parasympathicus het rempedaal van het lichaam is, is de sympathicus het gaspedaal, waarbij ook adrenaline een rol speelt.

[23] Een toestand waarbij het hart in rust klopt met een frequentie van meer dan 100 slagen per minuut.

[24] Acid-Base Physiology, 4.4 Respiratory Acidosis – Metabolic Effects. https://www.anaesthesiamcq.com/AcidBaseBook/ab4_4.php.

[25] Jon Williams (PhD), Jaclyn Krah Cichowicz (MA) e.a., The Physiological Burden of Prolonged PPE Use on Healthcare Workers during Long Shifts, US Centers for Disease Control and Prevenation, 10 juni 2020. https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2020/06/10/ppe-burden. Jaclyn Krah Cicho–wicz is de Health Communications Specialist aan het National Institute for Occupational Safety and Health.

[26] Roberge, R. J., Coca, A. e.a., Physiological Impact of the N95 Filtering Facepiece Respirator on Healthcare Workers, Respiratory Care, mei 2010; 55(5) 569-577: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20420727.

[27] De pCO2 is een bloedgastest die de hoeveelheid kooldioxide opgelost in arterieel bloed meet. Als de pCO2 hoger is, zal het bloed zuurder zijn.

[28] ATPases zijn enzymen die zich in het membraan van cellen bevinden en die kunnen werken als ionenpomp, dat wil zeggen dat ze ionen tegen hun elektrochemische gradiënt in de cel in of uit kunnen transporteren en zo een concentratiegradiënt opbouwen. Zie voor meer informatie over specifiek Na+K+-ATPase: https://nl.wikipedia.org/wiki/ATPase.

[29] Shigemura, M., Lecuona, E., Sznajder, J. I., Effects of Hypercapnia on the Lung, The Journal of Physiology, 3 jan. 2017.

https://physoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1113/JP273781, https://doi.org/10.1113/JP273781.

[30] De celbekleding van de wand van de longblaasjes.

[31] Mitochondriale dysfunctie houdt in dat er minder zuurstof via de longen naar de cellen wordt vervoerd. Door een tekort aan zuurstof schakelt het lichaam sneller over van een verbranding met zuurstof (achttien keer zo effectief) naar een verbranding zonder zuurstof.

[32] Vohwikel, C. U., Lecuona, E., Sun, H. e.a., Elevated CO(2) Levels Cause Mitochondrial Dysfunction and Impair Cell Proliferation, The Journal of Biological Chemistry, 28 okt. 2011, 286(43) 37067-76.

https://www.doi.org/10.1074/jbc.M111.290056, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21903582.

[33] De bovenste luchtwegen bestaan uit de neus, de keel en het strottenhoofd (boven de stembanden). De onderste luchtwegen bestaan uit de luchtpijp, de luchtpijptakken (bronchiën) en het longweefsel (longblaasjes).

[34] Kempeneers, C., Seaton, C. e.a., Ciliary Functional Analysis: Beating a Path towards Standardization, Pediatric Pulmonology, okt. 2019, 54(10) 1627-1638, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31313529/, https://doi.org/10.1002/ppul.24439.

[35] Community Acquired Pneumonia (CAP) is in tegenstelling tot Hospital Acquired Pneumonia (HAP: minstens 72 uur in een verpleeg- of ziekenhuis) een longontsteking die men buiten het ziekenhuis (dus gewoon in de open samenleving) heeft opgelopen.

[36] Laserna, E., Sibila, O., Aguilar, P. R. e.a., Hypocapnia and Hypercapnia are Predictors for ICU Admission and Mortality in Hospitalized Patients with Community-acquired Pneumonia, Chest, nov. 2012, 142(5) 1193-1199.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22677348/, https://doi.org/10.1378/chest.12-0576.

[37] Interleukine-6 (IL-6) is een eiwit dat wordt gecodeerd door het IL-6 gen. Het is een cytokine en is betrokken bij zowel pro-inflammatoire als anti-inflammatoire reacties.

[38] TNF (tumornecrosefactoren) vormen een subgroep van cytokines die celdood (apoptosis) of celoverleving kunnen veroorzaken.

[39] Lardner, A., The Effects of Extracellular pH on Immune Function, Journal of Leukocyte Biology, april 2001, 69(4) 522-30.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11310837.

[40] Lang, C., Dong, P. e.a., Effect of CO2 on LPS-induced Cytokine Responses in Rat Alveolar Macrophages, American Journal of Physiology – Lung Cellular and Molecular Physiology, juli 2005, 289(1) L96-L103. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15778246/, https://doi.org/10.1152/ajplung.00394.2004.

[41] Met up- en downregulatie wordt in de biologie doorgaans gedoeld op de regulatie van de activiteit van bepaalde op cellen gelegen receptoren door hormonen. Met downregulatie bedoelt men vermindering van de activiteit, gevoeligheid of het aantal van deze receptoren; met upregulatie de vergroting hiervan. Ook wordt met het begrippenpaar wel geduid op het stimuleren dan wel afremmen van gen-expressie.

[42] Marina Casalino-Matsuda, S., Wang, N., Ruhoff, P. T. e.a., Hypercapnia Alters Expression of Immune Response, Nucleosome Assembly and Lipid Metabolism Genes in Differentiated Human Bronchial Epithelial Cells, Scientific Reports 8, artikelnummer: 13508, sept. 2018.

https://www.nature.com/articles/s41598-018-32008-x.

[43] Macrofagen en neutrofielen zijn twee van de zeven verschillende soorten witte bloedcellen.

[44] O’Croinin, D. F., Nichol, A. D. e.a., Sustained Hypercapnic Acidosis During Pulmonary Infection Increases Bacterial Load and Worsens Lung Injury, Critical Care Medicine, juli 2008, 36(7) 2128-35. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18552698,  https://doi.org/10.1097/ccm.0b013e31817d1b59.

[45] https://ademvrij.nu/microbiologische-uitdagingen-bij-mondkapjesgebruik, http://www.eddymaatkamp.nl/articles/mondkapjes-gevaren-2.pdf.

Het oorspronkelijke Engelstalige artikel: https://pdmj.org/papers/masks_false_safety_and_real_dangers_part2 (Borovoy, B. A., Huber, C., Crisler, M.).

[46] Morens, D. M., Taubenberger, J. K., Fauci, A. S., Predominant Role of Bacterial Pneumonia as a Cause of Death in Pandemic Influenza: Implications for Pandemic Influenza Preparedness, The Journal of Infectious Diseases, dl. 198, nr. 7, 1 okt 2008, pag. 962–970.

https://academic.oup.com/jid/article/198/7/962/2192118, https://doi.org/10.1086/591708.

[47] Soms kunnen de bronchiën en bronchioli verstopt raken waardoor de luchtdoorstroming wordt geblokkeerd. Hierdoor kunnen de longen, of delen ervan, ineenklappen. Deze aandoening wordt ‘atelectase’ genoemd. Zo’n blokkade kan door verschillende oorzaken ontstaan: vreemde indringers in de luchtwegen, druk door borsttumoren, vastzittend sputum of slijm of andere longafwijkingen.

[48] Soms ook wel ‘shocklong’ genoemd. Dit is een levensbedreigende plotselinge ontstekingsreactie in de longen waarbij zich vocht ophoopt dat zuurstofopname bemoeilijkt.

[49] Polycythemie is een stoornis waarbij het gehalte aan rode bloedcellen (erytrocyten) in het bloed – de hematocrietwaarde – te hoog is. Secundaire polycythemie is een compensatieverschijnsel bij chronisch zuurstofgebrek.

[50] US National Institute of Occupational Health. De Europese versie hiervan is het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. In Nederland is dat de Inspectie SZW: https://oshwiki.eu/wiki/OSH_system_at_national_level_-_Netherlands.

[51] Williams, J., Cichowicz, J. K., Hornbeck, A. e.a., The Physiological Burden of Prolonged PPE Use on Healthcare Workers during Long Shifts, US Centers for Disease Control and Prevention, NIOSH Science Blog, 10 juni 2020. https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2020/06/10/ppe-burden.

[52] Bij relatieve erytrocytose ontstaat er een hoog hematocriet door een afname van het plasmavolume, bijvoorbeeld bij dehydratie (uitdroging).

[53] Bij polycythemia vera is er in het beenmerg een overproductie van rode bloedcellen en vaak ook van bloedplaatjes en witte bloedcellen.

[54] De Henderson-Hasselbalch-vergelijking is een vergelijking opgesteld door Lawrence Joseph Henderson en Karl Albert Hasselbalch om de pH-waarde van een buffersysteem te berekenen. Ook wordt de vergelijking gebruikt om de pH van biologische en chemische systemen te bepalen en om de pH te berekenen waarbij een zuur-base-reactie in evenwicht is.

[55] Renaal: gerelateerd aan de nieren.

[56] Costanzo, L., Physiology, W. B. Saunders Company, 1998, pag. 286-287.

[57] De nierfunctie, de GFR (glomerular filtration rate), kan geschat worden op basis van de creatininewaarde in het bloed. Dit getal geeft aan hoeveel bloed de nieren per minuut kunnen filteren/zuiveren. Bij een gezond persoon is dat meer dan 90 milliliter per minuut. Deze waarde neemt af naarmate iemand ouder wordt. Bij een bejaard persoon kan een waarde van 30 tot 45 milliliter per minuut nog normaal zijn.

[58] Een aanduiding voor de mate waarin de bloedvaten in de nieren de bloeddoorstroming bemoeilijken.

[59] Yartsev,. A., Pharmacology of Carbon Dioxide, Deranged Physiology, (online publicatie: 6 dec. 2015, laatste update: 3 juni 2020).

https://derangedphysiology.com/main/cicm-primary-exam/required-reading/respiratory-system/Chapter%20311/pharmacology-carbon-dioxide.

[60] Voulgaris, A., Marrone, O. e.a., Chronic Kidney Disease in Patients with Obstructive Sleep Apnea. A Narrative Review, Sleep Medicine Reviews, okt. 2019;47:74-89. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31376590, https://doi.org/10.1016/j.smrv.2019.07.001.

[61] Brandis, K., Medicine Libre Texts, 6.4, Metabolic Effects (4.4.3), 13 aug. 2020.

[62] De afkorting van het Engelse ‘chronic obstructive pulmonary disease’, een chronisch obstructieve longziekte (er is dus een aanhoudende obstructie (vernauwing) in de longen.

[63] Smith, C. L., Whitelaw, J. e.a., Carbon Dioxide Rebreathing in Respiratory Protective Devices: Influence of Speech and Work Rate in Full-face Masks, Ergonomics, 21 maart 2013; 56(5) 781-90. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23514282,  https://doi.org/10.1080/00140139.2013.777128.

[64] Een cohort is een grote groep personen die gedurende langere tijd wordt onderzocht bij medisch of sociaalwetenschappelijk onderzoek.

[65] Proprioceptie of positiezin (ook wel kinesthesie genoemd) is het vermogen van een organisme om de positie van het eigen lichaam en lichaamsdelen waar te nemen.

[66] Stevens, D., Jackson, B. e.a., The Impact of Obstructive Sleep Apnea on Balance, Gait, and Falls Risk: A Narrative Review of the Literature, The Journals of Gerontology. Series A, Biological Sciences and Medical Sciences, 13 nov. 2020 (online febr. 2020); 75(12) 2450-2460.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32039438, https://doi.org/10.1093/gerona/glaa014.

[67] Lim, E. C. H., Seet, R. C. S. e.a., Headaches and the N95 Face-mask Amongst Healthcare Providers, Acta Neurologica Scandinavica, mrt. 2006; 113(3) 199-202. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16441251, https://doi.org/10.1111/j.1600-0404.2005.00560.x.

[68] Fabregas, N., Fernández-Candil, J., Hypercapnia, dec. 2016, in het boek Complications in Neuroanesthesia, pag. 157-168.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128040751000201?via%3Dihub, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-804075-1.00020-1.

[69] Sayers, J. A., Smith, R. E. e.a., Effects of Carbon Dioxide on Mental Performance, Journal of Applied Physiology, juli 1987; 63(1) 25-30.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3114218,  https://doi.org/10.1152/jappl.1987.63.1.25.

[70] Satish, U., Mendell, M. J. (corresponderend auteur) e.a., Is CO2 an Indoor Pollutant? Direct Effects of Low-to-Moderate CO2 Concentrations on Human Decision-Making Performance, Environmental Health Perspectives, dec. 2012; 120(12) 1671–1677.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3548274, https://dx.doi.org/10.1289/ehp.1104789.

[71] Azuma, K., Kagi, N. e.a., Effects of Low-level Inhalation Exposure to Carbon Dioxide in Indoor Environments: A Short Review on Human Health and Psychomotor Performance, Environment International, dec. 2018; 121(Pt 1) 51-56.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30172928, https://doi.org/10.1016/j.envint.2018.08.059.

[72] Beder, A., Büyükkoçak, Ü. e.a., Preliminary Report on Surgical Mask Induced Deoxygenation During Major Surgery, Neurocirugia, 2008, pag. 121-126. http://scielo.isciii.es/pdf/neuro/v19n2/3.pdf.

[73] De partiële zuurstofdruk in het arteriële bloed.

[74] Een baseline is het startpunt – de eerste gegevens die de basis vormen voor metingen in de toekomst. Vanuit die basis kunnen veranderingen worden waargenomen die positief, negatief of neutraal zijn.

[75] Kao, T. W., Huang, K. C. e.a., The Physiological Impact of Wearing an N95 Mask during Hemodialysis as a Precaution against SARS in Patients with End-stage Renal Disease, Journal of the Formosan Medical Association (Formosa is het huidige Taiwan), aug. 2004; 103(8) 624-628.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15340662.

[76] US Bureau of Labor Statistics. News Realease. USDL-11-1247. National Census of Fatal Occupational Injuries in 2010. Preliminary Results. Aug. 25 2011. https://www.bls.gov/news.release/archives/cfoi_08252011.htm, https://www.bls.gov/news.release/archives/cfoi_08252011.pdf.

[77] Spelce, D., McKay, R. T. e.a., Respiratory Protection for Oxygen Deficient Atmospheres, Journal of the International Society for Respiratory Protection, apr. 2016; 33(2). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7183576.

[78] Fedor, K. L., Noninvasive Respiratory Support in Infants and Children, Respiratory Care, juni 2017, dl. 62(6) 699-717.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28546373, https://doi.org/10.4187/respcare.05244.

[79] Weinstein, J., Smith, J., Pediatric BIPAP, Journal of Emergency Medical Services, 19 sept. 2019.

https://www.jems.com/patient-care/pediatric-bipap.

[80] US Department of Labor, Occupational Safety & Health Administration, Confined or Enclosed Spaces and Other Dangerous Atmospheres » Oxygen-Deficient or Oxygen-Enriched Atmospheres. https://www.osha.gov/SLTC/etools/shipyard/shiprepair/confinedspace/oxygendeficient.html.

[81] Zhaoshi, Z.,  Potential Risks When Some Special People Wear Masks, No. 1 Department of Neurology, The Third Hospital of Jilin University.

https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2764955 (tweede commentaar onder ‘comments’ onder het artikel).

[82] Luther, C., OSHA Oxygen Concentration Standards, 15 sept. 2015. https://work.chron.com/osha-oxygen-concentration-standards-15047.html.

[83] Spelce, D., McKay, R. T. e.a., Respiratory Protection for Oxygen Deficient Atmospheres, Journal of the International Society for Respiratory Protection, apr. 2016; 33(2). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7183576.

[84] Henry, J., Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 19e ed. W. B. Saunders Co., 1996, pag. 86.

[85] Reactieve zuurstofcomponenten, vaak aangeduid met de afkorting ROS (Reactive Oxygen Species), vormen een groep reactieve chemische componenten met zuurstof als belangrijkste bestanddeel. Voorbeelden zijn peroxides, superoxides, het hydroxylradicaal en singlet zuurstof (Wiki).

[86]  Carbonell, T., Rama, R., Respiratory Hypoxia and Oxidative Stress in the Brain. Is the Endogenous Erythropoietin an Antioxidant? Current Chemical Biology, dl. 3, nr. 3, 2009. https://doi.org/10.2174/2212796810903030238.

https://www.eurekaselect.com/93407/article/respiratory-hypoxia-and-oxidative-stress-brain-endogenous-erythropoietin-anoxidant.

[87] Dit zijn speciale cellen (gliacellen) die de neuronen verzorgen door de toevoer van voedingsstoffen, het onderhoud van de structuur of de versnelling van de neurale geleiding zelf.

[88] Een ‘route’ in de zin van een weg waarlangs of manier waarop het gevormd kan worden. – Vertaler.

[89] Padhy, G., Gangwar, A. e.a., Plasma Kallikrein-Bradykinin Pathway Promotes Circulatory Nitric Oxide Metabolite Availability During Hypoxia, Nitric Oxide, dl. 55-56, 1 mei-1 juni 2016, pag. 36-44. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1089860316300155.

https://doi.org/10.1016/j.niox.2016.02.009.

[90] Greenwoood, J., Mechanisms of Blood-brain Barrier Breakdown, Neuroradiology, 1991; 33(2) 95-100. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2046916.

https://doi.org/10.1007/bf00588242.

[91] Griesz-Brisson, M., German Neurologist On Face Masks: ‘Oxygen Deprivation Causes Permanent Neurological Damage’.

https://www.technocracy.news/german-neurologist-on-face-masks-oxygen-deprivation-causes-permanent-neurological-damage. Aanvulling vertaler: dr. M. Griesz-Brisson (MD, PhD) is een van de leidende topwetenschappers in haar vakgebied (neurologie, neurofarmacologie en neurotoxicologie) in Europa (https://www.topdoctors.co.uk/doctor/margareta-griesz-brisson). Er zijn echter fact-checkers die wat dr. Griesz-Brisson in de media heeft gezegd over het gebrek aan bescherming tegen virussen door mondkapjes niet klopt ‘omdat virussen zich als golven voortbewegen, en dat als jij op en neer springend door een deuropening probeert te gaan, je er waarschijnlijk ook niet doorheen komt, zodat grootte niet altijd wat uitmaakt’. Dat is dus het niveau van de fact-checkers (…). Over de penetratie van de verschillende mondkapjes is in deze vierdelige serie van dr. Huber al genoeg gezegd (ook over het ‘flipperkast-effect’), met talloze verwijzingen naar peer reviewed studies. Voor een uitgebreid artikel over de informatieoorlog die er woedt rond mondkapjes, verwijs ik de lezer naar Masking Ourselves to Death: A Stunning Propaganda Win for Voodoo Epidemiology, door dr. Mark Crispin Miller, PhD. Directe link naar de PDF.’

[92] Vasoconstrictie is de vernauwing van de bloedvaten, waardoor de bloeddruk stijgt.

[93] St. Croix, C. M., Morgan, B. e.a., Fatiguing Inspiratory Muscle Work Causes Reflex Sympathetic Activation in Humans, The Journal of Physiology, 1 dec. 2000; 529 Pt 2(Pt 2) 493-504. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11101657, https://doi.org/10.1111/j.1469-7793.2000.00493.x.

[94] De QT-interval is de tijd tussen het begin van het QRS-complex van het ECG en het einde van de T-top. De QT-interval varieert met de hartslag; bij een lage hartslag wordt hij langer, bij een snelle korter. De QT-interval is de elektrocardiografische weergave van de ontladingstijd en de repolarisatieduur – oftewel de hersteltijd – van myocardcellen nadat ze elektrisch zijn geprikkeld.

[95] Melnikov, V. N., Divert, V. E. e.a., Baseline Values of Cardiovascular and Respiratory Parameters Predict Response to Acute Hypoxia in Young Healthy Men, Physiological Research, 18 juli 2017; 66(3) 467-479. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28248531, https://doi.org/10.33549/physiolres.933328.

[96] Crawford, J. H, Isbell, T. S. e.a., Hypoxia, Red Blood Cells, and Nitrite Regulate NO-dependent Hypoxic Vasodilation, Blood, 15 jan. 2006; 107(2)  566-574. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1895612, https://dx.doi.org/10.1182%2Fblood-2005-07-2668.

[97] Erytropoëse is het Vasodilatator deel van de hematopoëse (bloedvorming) waarbij, vanuit een ‘hematopoëtische’ (bloedvormende) multipotente stamcel zich erytrocyten (rode bloedcellen) ontwikkelen.

[98] Henry, J., Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 19e ed. W. B. Saunders Co., 1996, pag. 599.

[99] Een aandoening waarbij onvolgroeide rode bloedcellen in het beenmerg abnormaal groot zijn en/of in abnormaal grote hoeveelheden voorkomen.

[100] Dit is kort gezegd een kwalitatieve verstoring in de erytropëose (zie ook noot 97).

[101] Micro-angiopathische hemolytische anemie is een vorm van hemolytische anemie die gekenmerkt wordt door fragmentatie van erytrocyten als gevolg van verstoppingen in kleine bloedvaten.

[102] Sideroblastische anemie is een vorm van bloedarmoede (anemie) die veroorzaakt wordt door afwijkende voorlopers/kiemcellen (blasten) van de rode (erythro) bloedcellen (erythroblasten).

[103] MedGen, Erythroid hyperplasia. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/medgen/4536#rdis_1634824.

[104] Harmening, D., Clinical Hematology and Fundamentals of Hemostasis, 4th ed.,  Davis Company, 2002, pag.  348-349.

[105] In het Engels ‘signaling pathways’. Dit zijn een of meer reeksen van chemische reacties met een groep moleculen in een cel die samenwerken om de celfunctie te beheersen (zoals celdeling of celdood). Een andere, eenvoudige omschrijving van een signaalroute is een reeks stappen waarbij verschillende moleculen in een cel of op het celoppervlak (receptoren) samenwerken om de celfuncties te reguleren.

https://toolbox.eupati.eu/glossary/signaalroute/?lang=nl.

[106] Cummins, E. P., Crean, D., Hypoxia and Inflammatory Bowel Disease, Microbes and Infection, dl. 19, nr. 3, mrt. 2017, pag. 210-221.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1286457916301319, https://doi.org/10.1016/j.micinf.2016.09.004.

[107] Zeitouni, N. E., Chotikatum, S. e.a., The Impact of Hypoxia on Intestinal Epithelial Cell Functions: Consequences for Invasion by Bacterial Pathogens, Molecular and Cellular Pediatrics, dl. 3, artikelnr: 14 (2016).

https://molcellped.springeropen.com/articles/10.1186/s40348-016-0041-y, https://doi.org/10.1186/s40348-016-0041-y.

[108] Zhu, W., Should, and how can, Exercise be done During a Coronavirus Outbreak? An Interview with Dr. Jeffrey A. Woods, Journal of Sport and Health Science, mrt. 2020; 9(2) 105-107. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32099717, https://doi.org/10.1016/j.jshs.2020.01.005.

[109] Hogan, M. C., Cox, R. H., Welch, H. G., Lactate accumulation During Incremental Exercise with Varied Inspired Oxygen Fractions, Journal of Applied Physiology: Respiratory, Environmental and Exercise Physiology, okt. 1983; 55(4) 1134-40.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6629944, https://doi.org/10.1152/jappl.1983.55.4.1134.

[110] Warburg, O., On the Origin of Cancer Cells, Science, 24 febr. 1956, dl. 123, nr. 3191, pag. 309-314. https://www.jstor.org/stable/1750066?seq=1.

https://science.sciencemag.org/content/123/3191/309, https://doi.org/10.1126/science.123.3191.309.

[111] In de meeste organen wordt pyruvaat helemaal afgebroken en omgezet in energie. Dat gebeurt in de mitochondriën en daar is zuurstof voor nodig. Maar sommige cellen hebben geen, of heel weinig mitochondriën, waardoor ze het pyruvaat maar gedeeltelijk kunnen afbreken, tot lactaat (melkzuur). Ook als er te weinig zuurstof beschikbaar is, wordt pyruvaat op deze manier afgebroken.

[112] Allosterisch houdt in: van, gerelateerd aan, het ondergaan van, of een verandering in de vorm en activiteit van een eiwit (zoals een enzym), die voortkomt uit een combinatie met een andere substantie op een plek anders dan de chemisch actieve site. Allosterie stamt van het Griekse ἄλλως allos (anders) en στερεός stereós (plaats), hetgeen dus ‘op een andere plaats’ betekent.

[113] Warburg, O., On the Origin of Cancer Cells, Science, 24 febr. 1956, dl. 123, nr. 3191, pag. 309-314. https://www.jstor.org/stable/1750066?seq=1.

[114] Chambers, A. M., Matosevic, S., Immunometabolic Dysfunction of Natural Killer Cells Mediated by the Hypoxia-CD73 Axis in Solid Tumors, Frontiers in Molecular Biosciences, juni 2019; 6:60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6668567/ ,https://dx.doi.org/10.3389/fmolb.2019.00060

[115] Crittenden, G., Is Your Mask Giving You Lung Cancer?, 21 okt. 2020. https://neverb4.net/is-your-mask-giving-you-lung-cancer.

[116] Chua, M., Cheng, W., Goh, S. S. e.a., Face Masks in the New COVID-19 Normal: Materials, Testing, and Perspectives, Research (Washington, D.C.), 7 aug. 2020; 7286735. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7429109, https://dx.doi.org/10.34133/2020/7286735.

[117] Solvay, Materials for Covid-19 PPE and Medical Equipment: N95 Masks.

https://www.solvay.com/en/chemical-categories/specialty-polymers/healthcare/medical-equipment-emergency-production/n95-masks.

[118] Chua, M., Cheng, W., Goh, S. S. e.a., Face Masks in the New COVID-19 Normal: Materials, Testing, and Perspectives, Research (Washington, D.C.), 7 aug. 2020; 7286735. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7429109, https://dx.doi.org/10.34133/2020/7286735.

[119] Zie de Engelstalige Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Perfluorooctanoic_acid (uitgebreider dan de Nederlandse Wikipedia).

[120] Pierozan, P., Jemeren, F., Karlsson, O., Perfluorooctanoic Acid (PFOA) Exposure Promotes Proliferation, Migration and Invasion Potential in Human Breast Epithelial Cells, Archives of Toxicology, 2018; 92(5) 1729-1739.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5962621, https://dx.doi.org/10.1007/s00204-018-2181-4.

[121] Steenland, K., Fletcher, T., Savitz, D. A., Epidemiologic Evidence on the Health Effects of Perfluorooctanoic Acid (PFOA), Environmental Health Perspectives,  aug. 2010; 118(8) 1100-1108, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2920088/, https://dx.doi.org/10.1289/ehp.0901827.

[122] Lukashev, D., Klebanov, B. e.a., Cutting Edge: Hypoxia-Inducible Factor 1α and Its Activation-Inducible Short Isoform I.1 Negatively Regulate Functions of CD4+ and CD8+ T Lymphocytes, The Journal of Immunology, 15 okt. 2006; 177 (8) 4962-4965.

https://www.jimmunol.org/content/177/8/4962, https://doi.org/10.4049/jimmunol.177.8.4962.

[123] Sant, A. J., McMichael, A., Revealing the Role of CD4+ T Cells in Viral Immunity, The Journal of Experimental Medicine, juli 2012; 209(8) 1391-1395.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3420330, https://dx.doi.org/10.1084/jem.20121517.

[124] Borovoy, B., Huber, C., Crisler, M., Microbial Challenges from Masks, Primary Doctor Medical Journal, 9 okt. 2020.

(Oorspronkelijk artikel) https://pdmj.org/papers/masks_false_safety_and_real_dangers_part2.

Nederlandse vertaling) https://ademvrij.nu/microbiologische-uitdagingen-bij-mondkapjesgebruik.

[125] Lan, J., Song, Z. e.a., Skin Damage Among Health Care Workers Managing Coronavirus Disease-2019, Journal of the American Academy of Dermatology, dl. 82, nr. 5; 1215-1216. https://www.jaad.org/article/S0190-9622(20)30392-3/pdf.

[126] In Nederland is de wetgeving rond mondkapjes aangepast en gepubliceerd op 15 oktober 2020 en worden mondkapjes nu ook gezien als PMB (persoonlijk beschermingsmiddel).

https://www.igj.nl/binaries/igj/documenten/richtlijnen/2020/06/17/wettelijk-kader-mondmaskers/20201013+Wettelijk+kader+mondmaskers.pdf

[127] Naslagwerk dat medicamenteuze adviezen en/of medicijnen uiteenzet.

[128] Een publicatie die jaarlijks uitgegeven wordt door de United States Pharmacopeial Convention die de samenstelling, beschrijving, bereidingswijze en dosering van medicijnen bevat.

[129] US Food and Drug Administration, Is My Product a Medical Device?, Sectie 201(h). https://www.fda.gov/media/131268/download.

[130] US Food and Drug Administration, Medical Device Overview.

https://www.fda.gov/industry/regulated-products/medical-device-overview#What%20is%20a%20medical%20device.

[131] US Food and Drug Administration, Q: Who can write a prescription for a medical device?

https://www.fda.gov/medical-devices/home-use-devices/frequently-asked-questions-about-home-use-devices#5.

[132] Alle micro-organismen die in een bepaald orgaan leven, worden gezamenlijk de ‘microbiota’ genoemd.

[133] Sinkule, E. J., Powell, J. B., Gloss, F. L., Evaluation of N95 Respirator Use with a Surgical Mask Cover: Effects on Breathing Resistance and Inhaled Carbon Dioxide (tabel 4), The Annals of Occupational Hygiene, 29 okt. 2012, dl. 57, nr. 3, april 2013, pag. 384-398.

https://academic.oup.com/annweh/article/57/3/384/230992, https://doi.org/10.1093/annhyg/mes068.

[134] Zhaoshi, Z., Potential Risks When Some Special People Wear Masks, commentaar 18 april 2020 onder het volgende artikel: Masks and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19), door Desai, A. N. (MD, MPH) en Aronoff, D. M. (MD): https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2764955.

Acht Duitse artsen en wetenschappers hebben een vernietigend rapport uitgebracht over de talrijke schadelijke effecten van het langdurig dragen van mondkapjes. Een opmerkelijke bevinding: dragers van mondkapjes produceren meer aerosolen dan niet-dragers en dragen daardoor méér bij aan verspreiding van virussen.

Het International Journal of Environmental Research and Public Health (IJER) heeft op 20 april een wetenschappelijk artikel gepubliceerd – Is a Mask that Covers the Mouth and Nose Free from Undesirable Side Effects in Everyday Use Free of Potential Hazards? – van acht artsen en wetenschappers dat een overzicht biedt van de gezondheidsrisico’s van het dragen van een mondkapje.

Dat een mondkapje ineffectief is tegen het verspreiden van longvirussen, is niet nieuw en wordt door steeds meer wetenschappers bevestigd, inclusief OMT-directeur Jaap van Dissel. Maar er is ook veel onderzoek dat laat zien dat het dragen van een mondkapje significante gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. (Zie ons literatuuroverzicht.) Het artikel in IJER levert een ontluisterende bevestiging op van dit feit.

In het onderzoek hebben de Duitse auteurs de resultaten verzameld van 44 empirische studies en 65 publicaties. Daaruit komt naar voren dat de schadelijke effecten van mondkapjes zich uitstrekken over een breed scala aan disciplines. De resultaten zijn zo consistent dat de auteurs er een naam aan hebben gegeven: zij noemen het effect van mondkapjes het “Mask-Induced Exhaustion Syndrome (MIES)”. Oftewel een door de mondkap veroorzaakt uitputtingssyndroom.

De WHO waarschuwde in april 2020 al dat het dragen van mondkapjes kon leiden tot schijnveiligheid en ademhalingsproblemen, schrijven de onderzoekers. In juni 2020 voegde de WHO hier in een nieuwe richtlijn andere effecten aan toe: hoofdpijn, gezichtshuidletsel, huidontstekingen, acne en een vergroot besmettingsrisico als gevolg van mondkapjes die niet zorgvuldig worden gehanteerd.

De auteurs voegen hier nog een heel scala aan schadelijke effecten aan toe. Zij concluderen dat het dragen van mondkapjes leidt tot een algehele verslechtering van de geestelijke en lichamelijke conditie van mensen, en met name van kinderen. Dit geldt voor alle soorten mondkapjes, waarbij hooguit verschillen zijn in specifieke effecten.

Dode ruimte

Volgens de wetenschappelijke gegevens vertonen maskerdragers als geheel een opvallende frequentie van typische, meetbare, fysiologische veranderingen die verband houden met maskers.

Naast de toename van het koolstofdioxidegehalte (CO2) in het bloed van de drager is een veel voorkomend effect een significante daling van de zuurstofverzadiging in het bloed, die vergezeld gaat met een toename van de hartslag en van de ademhalingsfrequentie.

In een experimentele studie veroorzaakten chirurgische en N95-maskers een significante toename van de hartslag en een overeenkomstig gevoel van uitputting. Deze symptomen gingen gepaard met een gevoel van warmte en jeuk door vochtpenetratie van de maskers bij 10 gezonde vrijwilligers van beide geslachten na slechts 90 minuten lichamelijke activiteit.

Deze verschijnselen werden gereproduceerd in een ander experiment met 20 gezonde proefpersonen die chirurgische maskers droegen. De gemaskerde proefpersonen vertoonden statistisch significante toenames in hartslag en ademhalingsfrequentie vergezeld van een significant meetbare toename van kooldioxide. Ze klaagden ook over ademhalingsmoeilijkheden tijdens de oefening.

Hoewel sommige effecten relatief gering zijn, zal herhaalde blootstelling over langere perioden leiden tot effecten op de lange termijn en ziektebeelden, zoals hoge bloeddruk en aderverkalking, inclusief coronaire hartziekten (metabool syndroom), alsmede neurologische aandoeningen, schrijven de onderzoekers. Al bij een geringe toename van kooldioxide in de ingeademde lucht kan er sprake zijn van het ontstaan van hoofdpijn, irritatie van de luchtwegen, astma, alsmede een verhoging van de bloeddruk en de hartfrequentie met vaatschade tot gevolg en op termijn neuropathologische en cardiovasculaire gevolgen.

Zelfs een lichte maar aanhoudende verhoging van de hartslag stimuleert oxidatieve stress en kan leiden tot aderverkalking van de bloedvaten. Licht verhoogde ademhalingsfrequenties over langere perioden kunnen leiden tot hoge bloeddruk, verminderde hartfuncties en beschadiging van de bloedvaten. Beide verschijnselen worden veroorzaakt door het dragen van gezichtsmaskers, beklemtonen de onderzoekers.

De auteurs wijzen er ook op dat de “dode ruimte” bij het inademen significant wordt verhoogd, zelfs bijna wordt verdubbeld. Dit houdt in dat er minder zuurstof beschikbaar is voor de longen – gemiddeld zo’n 37%. Dit verklaart grotendeels de verslechtering van de ademhalingsfysiologie en de daaruit voortvloeiende bijwerkingen van alle soorten maskers bij dagelijks gebruik bij gezonde en zieke mensen die in veel studies wordt waargenomen (toename in ademhalingsfrequentie, toename van de hartslag, afname van zuurstofverzadiging, toename van partiële druk van kooldioxide, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid, denkstoornissen, enz.).

Experimenten tonen daarnaast een toename van de luchtwegweerstand met een opmerkelijke 126% bij inademing en 122% bij uitademing bij een N95 (FFP2) masker. Experimentele studies hebben ook aangetoond dat het vochtig worden van het masker de ademweerstand nog verder verhoogt. Het masker werkt dus als een storende factor bij de ademhaling en veroorzaakt een toename van de ademhalingsfrequentie en gelijktijdig gevoel van kortademigheid (meer inspanning van de ademhalingsspieren). Deze extra belasting leidt ook tot uitputting met een stijging van de hartslag en verhoogde CO2-productie. “We vonden in de literatuur een clustering van aanzienlijke ademhalingsstoornissen en een aanzienlijke daling van de zuurstofverzadiging (in ongeveer 75% van alle studieresultaten),” schrijven de auteurs.

Verschillende experimentele studies met gezonde vrijwilligers lieten significante beperkingen zien in longfunctie en cardiopulmonaire capaciteit als gevolg van het dragen van mondmaskers. Gezonde dragers van mondmaskers leiden meer dan niet-dragers aan gevoelens van uitputting. Bij één onderzoek hadden 14 van de 24 maskerdragers last van kortademigheid, 4 hadden last van hoofdpijn. In een ander onderzoek onder verpleegkundigen werden klachten gerapporteerd als hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, ademhalingsstoornissen, hartkloppingen. De effecten bij zieke en oude mensen zijn waarschijnlijk nog groter, schrijven de onderzoekers.

Hyperventilatie

Artsen uit New York bestudeerden de effecten van het dragen van medische maskers en N95 maskers in een steekproef van 343 deelnemers (die werden ondervraagd met behulp van gestandaardiseerde, geanonimiseerde vragenlijsten). Het dragen van de maskers veroorzaakte detecteerbare lichamelijke klachten, nadelige effecten zoals verminderde cognitie (24% van de dragers) en hoofdpijn bij 71,4% van de deelnemers. Hiervan hield 28% aan en leidde tot het voorschrijven van medicatie.

Uit andere studies komen effecten naar voren als desoriëntatie en verwarring, schrijven de onderzoekers. Dit wordt verklaard door lagere zuurstofniveaus of hogere kooldioxideniveaus. De onderzoekers achten dit verband wetenschappelijk “onbetwistbaar”.

In een onderzoek uit 2020 werden significant verminderd denkvermogen en verminderde concentratie gevonden bij alle gebruikte maskertypes (stof, chirurgisch en N95-maskers) na slechts 100 minuten dragen van het masker. De denkstoornissen correleerden significant met een daling van de zuurstofverzadiging tijdens maskergebruik.

Maskers zijn zeker af te raden voor epileptici, zo blijkt uit diverse onderzoeken, omdat ze kunnen leiden tot hyperventilatie.

Het dragen van gezichtsmaskers kan ook leiden tot een lagere levenskwaliteit als gevolg van ongemak en irritatie. Maskers kunnen de cognitieve vermogens van mensen aantasten en tegelijkertijd hun motorische capaciteiten. Ze kunnen ook leiden tot verminderd gezichtsvermogen, tot een gevoel van verlies van vrijheid en autonomie, wat weer kan leiden tot onderdrukte woede.

Uit enquêtes blijkt dat maskers ook kunnen leiden tot angstgevoelens, stress, sociale isolatie, en depressie. In een onderzoek had meer dan 50% van de maskerdragers last van depressieve gevoelens.

Het dragen van maskers kan ook leiden tot paniekaanvallen. De onderzoekers associëren dit met een verhoogd CO2-gehalte bij inademen. Zij schrijven dat mensen die in behandeling zijn voor dementie, schizofrenie, en andere persoonlijkheidsstoornissen niet zouden moeten worden verplicht een masker te dragen, omdat dit hun klachten kan verergeren en kan leiden tot angsten en paniekaanvallen.

Uit vele studies blijkt dat het dragen van gezichtsmaskers kan leiden tot huidaandoeningen en huidirritaties.

Ziektekiemen

Vele onderzoeken tonen aan dat ziektekiemen (bacteriën, schimmels en virussen) zich ophopen aan de buitenkant en binnenkant van de maskers vanwege de warme en vochtige omgeving, schrijven de onderzoekers. Ze kunnen klinisch relevante schimmel-, bacteriële of virale infecties veroorzaken. De ongebruikelijke toename in de detectie van rhinovirussen in studies van het Duitse Robert Koch Instituut uit 2020 zou hierdoor kunnen zijn veroorzaakt.

De kiemdichtheid is meetbaar evenredig met de tijdsduur dat het masker wordt gedragen. Na slechts 2 uur dragen van het masker, neemt de dichtheid van ziekteverwekkers met een factor van bijna tien toe, zo blijkt uit diverse onderzoeken.

Vanuit microbiologisch en epidemiologisch oogpunt, leveren maskers extra risico’s op besmetting op, schrijven de onderzoekers. Enerzijds worden ziektekiemen opgezogen of hechten zich aan de maskers door convectiestromen. Aan de andere kant kunnen potentiële infectieuze agentia zich ophopen aan zowel de buitenkant als de binnenkant van het masker tijdens ademen. Dit wordt verergerd door contact met besmette handen. “Op en in de maskers verzamelen zich behoorlijk ernstige ziekteverwekkende bacteriën en schimmels zoals E. coli (54% van alle kiemen gedetecteerd), Staphylococcus aureus (25% van alle kiemen gedetecteerd), Candida (6%), Klebsiella (5%), Enterococci (4%) en andere ziektekiemen.”

In een andere microbiologische studie bleken de bacterie Staphylococcus aureus (57% van alle bacteriën gedetecteerd) en de schimmel Aspergillus (31% van alle gedetecteerde schimmels) de dominante kiemen op 230 onderzochte chirurgische maskers.

Een andere studie vond na zes uur gebruik de volgende virussen op 148 maskers die door medisch personeel werden gedragen: adenovirus, bocavirus, respiratoir syncytieel virus en influenzavirussen.

Een heel interessante bevinding van de onderzoekers is dat dragers van maskers veel meer dan niet-dragers aerosolen verspreiden! “Uit de literatuur is bekend dat maskers verantwoordelijk zijn voor een proportioneel onevenredige productie van fijne deeltjes in het milieu en, verrassend genoeg, veel meer dan bij mensen zonder masker.”

“Er werd aangetoond dat bij alle proefpersonen die een masker droegen significant meer kleinere deeltjes vrijkwamen met een grootte van 0,3–0,5 µm in de lucht dan bij mensen zonder masker, bij het ademen, spreken en hoesten bij alle typen maskers (stof, chirurgisch, N95-maskers).” Dit kan te maken hebben met het feit dat dragers van maskers harder moeten praten om zich verstaanbaar te maken.

Aerosolen zijn zo klein dat ze niet afdoende worden gestopt door gezichtsmaskers. “In een laboratoriumexperiment werd aangetoond dat chirurgische maskers en N95-maskers geen betrouwbare bescherming boden tegen corona- en griepvirussen,” schrijven de onderzoekers. “Aerosolen (deeltjes met een diameter van 0,08 tot 0,2 µm) konden bij beide maskertypen ongehinderd penetreren. Zowel de SARS-CoV-2-pathogenen met een grootte van 0,06 tot 0,14 µm en de influenzavirussen met 0,08 tot 0,12 µm gingen door de poriën van het masker heen.”

In een meta-analyse met hoog bewijskrachtniveau in opdracht van de WHO, kon geen effect van maskers worden aangetoond ten opzichte van het influenzavirus. In 14 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, kon geen vermindering van de overdracht van influenza-infecties worden aangetoond, melden de auteurs.

Conclusies

De onderzoekers concluderen dat er “duidelijke, ingrijpende, wetenschappelijk aangetoonde schadelijke effecten” zijn aangetoond voor maskerdragers, zowel op psychologisch als op sociaal en fysiek vlak. Kinderen zijn extra kwetsbaar voegen zij hier aan toe.

“Noch de WHO, noch het ECDC, het Amerikaanse CDC of het Duitse RKI (instanties vergelijkbaar met het RIVM in Nederland) onderbouwen met gedegen wetenschappelijke gegevens een positief effect van maskers in het publiek (in termen van een verminderde verspreiding van COVID-19 in de bevolking),” schrijven zij. “Nationale en internationale gezondheidsautoriteiten hebben theoretische beoordelingen gegeven over mondkapverplichtingen niet gebaseerd op wetenschappelijke gefundeerde standaarden van evidence-based medicine.”

De onderzoekers merken op dat maskers, wanneer ze door het grote publiek worden gebruikt, zelfs als een infectierisico kunnen worden beschouwd omdat de gestandaardiseerde hygiëneregels van ziekenhuizen niet kunnen worden gevolgd in dagelijks niet-medisch gebruik.

“Bovendien ademen maskerdragers (chirurgisch, N95, stoffen maskers) relatief kleinere deeltjes (grootte 0,3 tot 0,5 µm) uit dan maskervrije mensen en de luidere spraak onder maskers versterkt deze verhoogde productie van fijne aerosolen door de maskerdrager nog meer (vernevelingseffect).” Hierdoor is de kans dat maskerdragers anderen besmetten nog groter.

De auteurs wijzen er op dat “de geschiedenis laat zien dat al bij de grieppandemieën van 1918-1919, 1957-1958, 1968, 2002, in SARS 2004-2005 en met de griep in 2009, maskers voor dagelijks gebruik geen resultaat lieten zien in de strijd tegen virale infectiescenario’s. De ervaringen leidden tot vele wetenschappelijke studies die lieten zien dat maskers geen significant effect vertonen met betrekking tot virussen in dagelijks gebruik. Wetenschappers beoordeelden maskers zelfs als ongeschikt om de gebruiker te beschermen tegen virale luchtweginfecties in het ziekenhuis.”

De onderzoekers merken tot slot op dat de WHO het mondmasker aanprijst als een symbool van “conformisme en pseudo-solidariteit”. De WHO geeft bijvoorbeeld als argument voor het verplichten van mondmaskers aan dat dit “de stigmatisering van maskerdragers vermindert”. Dit is echter een puur politiek, geen medisch of wetenschappelijk argument.

Overzicht schadelijke effecten mondkapgebruik:

• Bacteriële, virale en schimmelinfecties
• Toename in volume dode ruimte
• Verhoging van de ademweerstand
• Toename van koolstofdioxide in het bloed
• Afname van de zuurstofverzadiging in het bloed
• Verhoging van de hartslag
• Afname van de cardiopulmonaire capaciteit
• Gevoel van uitputting
• Verhoging van de ademhalingsfrequentie
• Ademhalingsmoeilijkheden en kortademigheid
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Gevoel van vochtigheid en warmte
• Slaperigheid (kwalitatieve neurologische gebreken)
• Afname van de perceptie van empathie
• Verminderde huidbarrièrefunctie met acne, jeuk en huidlaesies
• Depressie, angst, sociale isolatie
• Hogere verspreiding van aerosolen

Statistische analyse van een Deens onderzoek toont aan dat serieuze effecten van het dragen van een mondkapje zeer onaannemelijk zijn, schrijft Ronald Meester, hoogleraar wiskunde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Het is zo goed als onmogelijk geworden dat het dragen van een mondkapje een groot effect heeft. En dan gaat het ook nog om mondkapjes die op correcte wijze zijn gedragen – wat in de niet-medische praktijk zelden voorkomt.

et effect van een verplichting tot het dragen van mondkapjes is lastig vast te stellen. In de ons omringende landen is deze verplichting op verschillende momenten ingevoerd, maar in geen enkel geval werd de trend van dat moment hierdoor verstoord[1]. Er lijkt dus weinig grond om aan te nemen dat het dragen van mondkapjes een aanzienlijk effect heeft.

Maar hoe zou je verder nog kunnen achterhalen of er een effect is, en zo ja hoe groot? Daarvoor is het nodig om empirisch onderzoek te doen. Voorstanders van het dragen van mondkapjes geven argumenten waarom ze denken dat ze bescherming bieden, maar of dat werkelijk zo is kan niet op basis van theorie alleen vastgesteld worden. Dit is te vergelijken met statistisch onderzoek naar de effectiviteit van een vaccin. Een vaccin is gebaseerd op een bepaald idee, en elke fabrikant kan precies uitleggen hoe het vaccin werkt. Maar of dat idee echt zo werkt kan alleen in de praktijk worden vastgesteld, met grote experimenten.

Er is gedurende de Corona-crisis wel enig statistisch onderzoek gedaan naar het effect van mondkapjes. In deze bijdrage bespreek ik een Deense studie[2] die tijdens de eerste golf werd uitgevoerd, en daarna de conclusies die uit een statistische analyse van deze data volgen.  We kiezen hier voor een analyse van juist deze studie, omdat dit een van de weinige studies is die correct uitgevoerd lijkt. Ook de betrekkelijke eenvoud van de studie is aantrekkelijk, omdat ze data oplevert die direct geanalyseerd kan worden.

De Deense studie

Hoe zag de Deense studie er uit? In de studie werden deelnemers willekeurig toegewezen aan één van twee groepen: een groep die werd gevraagd gedurende een maand buitenshuis mondkapjes te dragen, en een groep die werd verzocht dat juist niet te doen. Het ging hier om medische mondkapjes, en de deelnemers werden ook geïnstrueerd om de mondkapjes op de juiste wijze te dragen.

Bij onderzoek naar de werking van een nieuw medicijn worden de testpersonen ook vaak in twee groepen verdeeld. Bij zo’n onderzoek weten de deelnemers niet of ze het echte medicijn of een placebo hebben gekregen. Een dergelijk blind onderzoek is bij mondkapjes natuurlijk niet mogelijk, want er bestaan geen placebo mondkapjes. Gegeven de aard van het onderzoek lijkt de gekozen methode daarom adequaat.

Resultaat

Het resultaat was dat uit de groep van 2393 mondkapjesdragers er na een maand 42 (1,8%) besmet (geweest) waren met het virus. Uit de groep van 2470 niet-dragers waren dat er 53 (2,1%). Wat vertelt ons dat nu? Er is wel degelijk een verschil, maar is het belangrijk? Of beter gezegd, wijst dat op een reductie in de kans op corona krijgen als je een mondkapje draagt? Zo ja, hoe veel minder kans op een besmetting zou je hebben door het dragen van een mondkapje?

Wat zegt de studie ons?

Allereerst moeten we ons afvragen of het verschil dat we waarnemen als enige (of in elk geval de voornaamste) reden het al of niet dragen van mondkapjes kan hebben. Daar is zoveel mogelijk voor gezorgd door mensen niet zelf te laten kiezen voor een groep, maar aan een groep toe te wijzen.

Dat werd gedaan op zo’n manier dat kenmerken die mogelijk ook van belang zouden kunnen zijn (leeftijd, al of niet roken, al of niet een bril dragen, in een stedelijke of landelijke omgeving wonen, contactberoep hebben of niet) in zo gelijk mogelijke mate voorkomen. Dat is belangrijk, want als je toevallig een groep feestende jongeren met mondkapjes op vergelijkt met een groep bedaagde thuiszitters zonder, zou het verschil in gedrag tussen de twee groepen wel eens een veel groter effect kunnen hebben dan het effect wat je wilt onderzoeken. Daar lijkt hier goed rekening mee te zijn gehouden, dus we gaan er nu van uit dat we echt te maken hebben met twee vergelijkbare groepen.

Conclusies

De auteurs van de Deense studie concluderen dat er geen significant verschil is tussen de twee groepen. Letterlijk zeggen ze dat de resultaten “inconclusive” zijn. Volgens de onderzoekers zijn de resultaten van het experiment consistent met een afname van 46% kans op besmetting, maar ook juist met een toename van 23%. Voor de liefhebbers: dit zijn de grenzen van hun 95% betrouwbaarheidsinterval.

Echter, de resultaten van de studie laten ook heel duidelijk zien dat serieuze effecten van het dragen van een mondkapje zeer onaannemelijk zijn geworden. Het is zo goed als onmogelijk geworden dat het dragen van een mondkapje een groot effect heeft. Er zijn verschillende manieren om dat precies te formuleren, maar dat gaat iets te ver voor deze korte notitie.

We merken ook nog op dat we hier te maken hebben met een experiment waarbij medische mondkapjes correct werden toegepast. De effectiviteit van de mondkapjes die wij allemaal dragen zal dus vrijwel zeker een stuk kleiner zijn, en het is gezien bovenstaande resultaten niet onredelijk om te veronderstellen dat het effect van onze mondkapjes nagenoeg nihil zal zijn. De resultaten zijn, kortgezegd, volledig consistent met de uitspraak dat mondkapjes geen bescherming bieden.

Wat mondkapjes doen om verspreiding te voorkomen is moeilijker vast te stellen, en daar zegt deze studie niets over. Ik heb overigens het RIVM meermalen gevraagd om een uitspraak te doen over het effect van mondkapjes, maar daar heb ik nooit antwoord op gekregen. Dat is opmerkelijk. Andere maatregelen werden doorgaans wel vergezeld door een indicatie van hun effect.

Ronald Meester is hoogleraar wiskunde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en publiceert regelmatig over de relatie tussen wetenschap, religie en levensbeschouwing.

[1] Zie de data elders op deze website.

[2] H. Bundgaard and J.S. Bundgaard. Effectiveness of adding a mask recommendation to other public health measures to prevent Sars-CoV-2 infection in Danish mask wearers. Annals of International Medicine, 2020.

Epidemiologisch bewijs, met name uit de V.S. maar ook uit Europa, toont aan dat invoering van een mondkapjesplicht samenhangt met een stijging van besmettingen, schrijft de Duitse wetenschapsjournalist en blogger Peter F. Maier in zijn uitstekende blog TKP.

Tot begin 2020 was de stand van de wetenschap dat maskers de verspreiding van infecties van de luchtwegen niet kunnen voorkomen. Prof. Andreas Sönnichsen, bijvoorbeeld, heeft dit in een open brief samengevat. Maar eind maart 2020 werden maskers plotseling verplicht in de meeste landen in Europa en veel staten van de VS.

Sindsdien is er een echt groot en zorgvuldig uitgevoerd onderzoek in Denemarken geweest waaruit bleek dat maskers geen effect hebben. Maar er is veel wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat maskers aanzienlijk schadelijk zijn voor de gezondheid, vooral bij kinderen. Daarover heb ik bijvoorbeeld hier en hier en hier geschreven.

Er zijn een aantal landen die nooit maskers hebben ingevoerd, zelfs niet in Europa, zoals Zweden en Wit-Rusland, en andere die ze al lang hebben afgeschaft of er losjes mee omgaan, zoals Rusland. Zweden had in 2020 een van de laagste oversterfte-cijfers in Europa.

Maar heel goed vergelijkingsmateriaal bieden naburige staten in de VS. Hier is geen sprake van “observatiebias” en de resultaten zijn onbetwistbaar: maskers voorkomen noch infecties noch sterfgevallen, maar berokkenen zichtbaar schade:

We zien hier de gevallen per 100.000 inwoners van 7 aan elkaar grenzende staten van de VS van 1 september 2020 tot 14 maart 2021. Twee van deze staten, South Dakota en Nebraska, hebben nooit verplichte maskers gehad. Ze doen het beter dan North Dakota, dat rond 10 november 2020 het hoogste aantal gevallen van alle 7 had. Overigens valt de piek vrijwel samen met Oostenrijk en andere Europese staten.

Laten we eens kijken wanneer de andere staten de eis van het schadelijke masker afschaften. North Dakota trok het medio januari in, Iowa begin februari, Montana medio februari en Wyoming medio maart. Wat overblijft is Minnesota, de enige staat waar het aantal gevallen recentelijk licht is gestegen. De resultaten pleiten dus duidelijk tegen verplichte maskers.

Maskers – zelfs die van het type FFP2 of N95 – kunnen virussen niet op afstand houden. Maar ze verzwakken het immuunsysteem op vele manieren en er zijn zelfs door de WHO erkende ziekten die door het dragen van maskers worden veroorzaakt.

(Op de foto: gouverneur Kristi Noem van South Dakota – enige staat in de V.S. die helemaal geen lockdown invoerde.)

Toen de staat Texas op 10 maart de mondkapjesplicht afschafte en andere coronamaatregelen ophief, schreeuwden de mainstream media, Democratische politici en virologen moord en brand. Er zou een ramp volgen. Maar er gebeurde niets. Het aantal coronagevallen daalde zelfs 17 dagen achter elkaar. Texas toont voor de zoveelste maal aan dat er geen verband is tussen coronamaatregelen en coronagevallen.

Gelukkig zijn er wel degelijk landen of staten in de VS te vinden, waar wèl medische wetenschappelijke kennis en statistische data de basis vormt voor het gezondheidsbeleid.

Op 2 maart 2021 kondigde de gouverneur van Texas, Greg Abbott, een einde aan de verplichting tot het dragen van mondneusmaskers per 10 maart aan. Bovendien opende de staat volledig.

In plaats van het terugkeren van het gezonde verstand te vereelkomen, volgde een golf van drama en hysterie bij democratische (linkse) politici en media in de VS.

In een artikel op de website van het American Institute for Economic Research geeft Jeffrey A. Tucker een overzicht van de meest dramatische uitspraken. Hier een paar voorbeelden:

• Vanity Fair rapporteert het nieuws onder de kop ‘Republikeinse gouverneurs vieren COVID-jubileum met gewaagd plan om nog eens 500.000 Amerikanen te vermoorden’.
• Gouverneur van Californië, Gavin Newsom, die beweert dat de beslissing “absoluut roekeloos” was.
• Dr. Fauci waarschuwt: “Het is gewoon onverklaarbaar waarom je je nu terug zou willen trekken.”
• Virusexpert Michael Osterholm zegt tegen CNN: “We lopen in de bek van het monster.”
• Beto O’Rourke hyperventileert over de verhuizing als een “grote fout” en “een cultus van de dood.”
• Auteur Kurt Eichenwald: “Goddamn. Texas already has FIVE variants that have turned up: Britain, South Africa, Brazil, New York & CA. The NY and CA variants could weaken vaccine effectiveness. And now idiot @GregAbbott_TX throws open the state.” Hij noemde het besluit“moorddadige”.
• Joe Biden noemt de stap om Texas te heropenen een vorm van “Neanderthaler denken”.

En dit is slechts een greep uit de vele bizarre en verontrustende reacties. Wat is het toch dat deze mensen missen hoe ‘over-the-top’ hun commentaar is? Of missen dat hun commentaar elke wetenschappelijke of medische grond mist?

Zonder te willen beweren dat een direct causaal verband is vast te stellen kan inmiddels wel vastgesteld worden of de voorspelde gezondheidsdrama’s zich hebben voltrokken. En wat blijkt? Zoals medisch wetenschappelijk te verwachten viel gebeurde er niets dramatisch. Integendeel; de ‘covid-gevallen’ vielen terug naar een uniek laag aantal en momenteel zijn de ziekenhuisopnames het laagst sinds oktober 2020, zo meldde onder meer de Daily Mail:

• Texas COVID-19 cases and hospitalizations continue to drop, 17 days after it scrapped its mask mandate and allowed businesses to reopen at full capacity
• On Saturday, seven-day positivity rate reached an all-time low of 5.27 per cent
• The state reported 2,292 new cases, about 500 fewer on average from last week
• Hospitalizations, meanwhile, dipped to 3,308, its lowest level since October

Naast allerlei bizarre maskerregels zien we hier gelukkig een voorbeeld waarbij het vrije ademen en de lichamelijke integriteit van mensen zijn hersteld. Goed doen, doet goed volgen? Welke landen en/of staten volgen? Wanneer volgt Nederland?

NB Het voorbeeld van Texas staat niet op zichzelf. “De VS kennen veel veel voorbeelden van ‘open staten’ die over het algemeen betere resultaten boeken in het omgaan met corona dan de ‘gesloten’ staten. Georgia ging al op 24 april 2020 open. South Dakota heeft nooit een lockdown gehad. South Carolina is in mei open gegaan. Florida hief in september alle restricties op. Telkens schreeuwde de pers moord en brand over de slachting die zij gaan volgen, het gebeurde nooit. De open staten kregen weliswaar te maken met een seizoensgolf in de winter, maar dat gold ook voor de lockdown-staten.”

Zelfs van mondmaskers die net uit de verpakking zijn gehaald, werd aangetoond dat zij deeltjes en losse en/of vervuilde vezels bevatten die je beter niet kunt inademen. De langetermijn-gevolgen van langdurig mondkapjesgebruik kunnen dan ook ernstig zijn.

Oorspronkelijk artikel in het Engels, Copyright PDMJ.org en de auteur(s). Voltooid, peer-reviewed door gediplomeerde artsen (MD’s) en geredigeerd, 24 september 2020. Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp. Deel 1 van vierdelige serie over de gevaren van mondkapjes. Deel 2 is al eerder gepubliceerd op de website van Ademvrij: https://www.ademvrij.nu/microbiologische-uitdagingen-bij-mondkapjesgebruik

Samenvatting

Tot aan onze moderne tijd kende de mensheid geen geschiedenis van massaal mondkapjesgebruik. Het is daarom belangrijk om de mogelijke gevolgen van dit maatschappij-brede experiment te overdenken. De gevolgen voor de gezondheid van individuen zijn nog niet bekend. Mensen die mondkapjes dragen, hebben een meetbaar hogere/sterkere inspiratoire flow dan niet-dragers.

Deze studie richt zich op nieuwe mondkapjes die zo uit de verpakking komen, en stoffen mondkapjes die (machinaal) gewassen zijn. De mondkapjes werden microscopisch onderzocht. Kleine losse deeltjes werden op elk type mondkapje waargenomen. Ook had elke type mondkapje zowel losse als vaste vezels. Als elk vreemd deeltje en elk vezeltje in elk mondkapje altijd goed bevestigd is en niet kan losraken door luchtstromen, zou er geen risico zijn dat zulke deeltjes en vezels ingeademd worden.

Maar als ook maar een klein deel van de vezels kan losraken door luchtstromen, of als er tijdens de productie, het verpakken of het verplaatsen van de mondkapjes stof, productresten of ander materiaal in de mondkapjes achterblijft, dan bestaat niet alleen de mogelijkheid dat er vreemde materialen in de luchtwegen terechtkomen, maar ook dat die materialen in het diepere longweefsel terechtkomen, waar zij potentieel schade kunnen veroorzaken.

Inleiding

Onze neus en mond zijn de twee toegangswegen naar ons ademhalingssysteem. Er is geen geschiedenis van een soort die vrijwillig of onvrijwillig deze openingen naar de luchtwegen en de longen deels of geheel blokkeerde [om de lucht te filteren]. Er is (1) geen biologische geschiedenis van zulk een soort en (2) er is geen geschiedenis van hoe zij zich aan zo’n nieuwe praktijk hebben aangepast of hoe zij die nieuwe praktijk eventueel hebben overleefd. Maar zeer recent, midden 2020, is het gebruik van mondkapjes/mondmaskers in de hele wereld (in sommige landen meer dan andere) door mensen gemeengoed geworden, of dat nu gebeurde onder dwang van overheden, omdat werkgevers het eisen, omdat onderwijsinstellingen en winkeliers het verplichten, of door sociale druk in de eigen directe omgeving.

De hoofdreden achter deze redenen is dat er sinds 2020 in de hele wereld grote angst voor COVID-19 is en een verlangen naar bescherming ertegen. Mensen zijn gepusht of worden anderszins gedwongen om ‘gezichtsmaskers’ te dragen, naar beweerd wordt om ‘de verspreiding van COVID-19 te vertragen’. De reactie van het algemene publiek is het dragen van chirurgische wegwerpmaskers en een veelheid aan stoffen maskers en andere gezichtsbedekkende middelen.

In de westerse wereld werden deze maskers tenminste niet buiten de ziekenhuizen gedragen (niet buiten operatiekamers en intensive care units), of buiten andere zorggerelateerde situaties. Eerder onderzoek heeft ruimschoots aangetoond (1) dat er geen duidelijk bewijs is dat het dragen van een mondkapje enig voordeel biedt, met name wat betreft de verspreiding van virale infecties, en (2) dat er goed gedocumenteerde risico’s zijn. Bewijs uit peer-reviewed klinische studies en meta-analyses van problemen met de effectiviteit en veiligheid van mondkapjes zijn samengevat in dit artikel.[2]

De optimale zuurstofopname bij mensen is berekend zonder welke obstructie van de luchtwegen ook. De US Occupational Safety and Health Administration (OSHA)[3] heeft bepaald dat de optimale hoeveelheid zuurstof in de lucht voor mensen tussen de 19,5 en 23,5 procent ligt. In vroeger tijden, vóór COVID-19, eiste de OSHA dat elke ruimte waarin de zuurstofconcentratie onder de 19,5 procent lag als ‘onveilige werkomgeving’ gelabeld werd.[4] Het zuurstofpercentage in de kleine ruimte binnen het mondkapje bedraagt binnen enkele seconden na het opzetten over het algemeen 17,4 procent.

Waargenomen is dat de ‘maximale vrijwillige ventilatie’[5] en de ‘maximale inspiratoire druk’[6] toenemen naarmate men grotere hoogten bereikt, waarbij de zuurstofconcentratie geleidelijk daalt[7]. Die toename werd ook gemeten bij hen die op grote hoogte leven en werken.[8] Omdat zuurstof – in de juiste hoeveelheid – zo essentieel is voor het leven, hebben mensen en dieren het vermogen gekregen om verschillen in zuurstofconcentratie op te merken en snel te reageren op veranderingen in die concentratie.

De ‘medulla oblongata’[9] (het verlengde merg) en de ‘carotislichaampjes’[10] zijn gevoelig voor zulke veranderingen. Een verminderde zuurstofconcentratie en een verhoogde kooldioxideconcentratie stimuleren de ventilatie[11] doordat het lichaam snel meer zuurstof probeert binnen te krijgen.[12] Als compenserend mechanisme zien we dat de inspiratoire flow meetbaar hoger is bij mondkapjesdragers dan bij mensen in de controlegroep (zij die geen mondkapje droegen).[13]

De vraag die zich dan aandient is: als bij het dragen van een mondkapje de inspiratoire flow (de luchtstroom bij het inademen) sterker wordt dan normaal, zit elke vezel van het masker dan wel vast genoeg zodat hij niet ingeademd wordt en in de longen van de drager terechtkomt? Is het voldoende wanneer de meeste van deze vezels goed vast zitten? Of moet elk deel van elke vezel te allen tijde goed vast zitten?

De gebruikte materialen

Van geïnhaleerde katoenen vezels is aangetoond dat zij subpleuraal[14] ‘grondglas opaciteiten’[15] kunnen veroorzaken aan het oppervlak van het longvlies, alsook een centrilobulaire[16] en peribronchovasculaire[17] interstitiële[18] verdikking en een fibreuze verdikking van het peribronchiale interstitium (verdikte bronchuswanden). Met infraroodspectrometrie werd vastgesteld dat de vreemde lichamen in de longen een patroon hadden dat identiek was aan cellulose en veroorzaakt moest zijn door de geïnhaleerde katoenvezels.[19] Katoen en zelfs zijde kan bijdragen aan de ontwikkeling van COPD bij textielwerkers.

Byssinose is een longaandoening (vernauwing van de luchtwegen) die vooral gerelateerd wordt aan de textielindustrie (met name in ontwikkelingslanden waar niet voldoende ventilatie aanwezig is). Wanneer textielwerkers in de werkomgeving blootgesteld werden aan organische stofdeeltjes van textiel, ontwikkelden zich zowel omkeerbare als onomkeerbare longaandoeningen zoals astma en COPD.[20] Daarbij moet in gedachten gehouden worden dat textielwerkers die geen mondmasker dragen een minder sterker respiratoire flow hebben dan zij die er wel een dragen.

Daarom is er des te meer reden dat de vezels, achtergebleven reststoffen (door productie, verpakken of anderszins hanteren) en andere deeltjes die aan het mondkapje vastzitten/hechten, volledig intact blijven. Dat geldt – bij elke ademteug en te allen tijde – voor elk vezeltje en voor elk deel van elk vezeltje, zelfs tot een grootte van nanometers.

Chirurgische wegwerpmaskers zijn gemaakt van synthetische vezels, inclusief polymeren zoals polypropeen (ook polypropyleen genoemd), polyurethaan, polyacrylonitril (ook wel bekend als polyvinylcyanide en Creslan 61), polystyreen, polycarbonaat, polyethyleen of polyester. Er is een binnenlaag van zachte vezels, een middenlaag (een non-woven of niet-geweven smeltgeblazen[21] filterlaag), en een waterresistente buitenlaag van non-woven vezels.[22] Deze studie toont FT-IR spectra[23] van de afbrekende vezels van wegwerpmaskers. Wat men ontdekte was dat wegwerpmaskers een nieuwe bron van vervuiling door microplastieke vezels kunnen worden, omdat zij afgebroken of gefragmenteerd kunnen worden in kleinere deeltjes/stukjes.[24]

Onderzoek naar synthetische vezels heeft een correlatie aangetoond tussen het inhaleren van synthetische vezels en verschillende bronchopulmonale ziekten zoals astma, alveolitis (ontstoken longblaasjes), chronische bronchitus, bronchiëctasie (chronische abnormale verwijdingen van de bronchiën[25]), fibrose, spontane pneumothorax (klaplong) en chronische longontsteking. Celproliferatie (een toename van het aantal cellen als gevolg van celgroei en celdeling) in de vorm van histiocyten (macrofagen) en fibroblasten (speciale cellen die deeltjes inkapselen in vezelig weefsel) werd vastgesteld in de longen van hen die blootstonden aan synthetische vezels in de omringende lucht. Focale[26] laesies[27] in de longen vertoonden granulomen[28] en collageenvezels die fijnstof en longvezels bevatten. Sommige van de longziekten ten gevolge van deze blootstelling waren omkeerbaar (konden genezen worden), terwijl bij andere patiënten al longfibrose[29] was ontstaan.[30]

De zogenaamde bioburden[31] van mondkapjes is ook aangetoond. Deze studie (noot 33) toonde op elk type masker dat onderzocht werd een bioburden aan, zelfs na het eerste gebruik in een schone chirurgische omgeving. Het spreken tijdens het gebruik van mondkapjes resulteerde ook in een significant hogere bioburden (gekweekt uit monsters genomen van de binnenkant – de gezichtskant – van de mondkapjes).[32]

Mogelijk risico op longfibrose

Longfibrose is een van de ergste ziekten die een mens kan krijgen of waarvan men getuige kan zijn. De ziekte doodt heel langzaam door de vorming van een steeds dikker wordende ‘matrixformatie’, een soort littekenweefsel dat de alveoli (de longblaasjes) ‘verstopt’ (de wanden van de longblaasjes worden steeds dikker) zodat de zuurstofuitwisseling vermindert. De ziekte wordt mettertijd erger en zorgt ervoor dat het slachtoffer langzaam stikt. Binnen de conventionele geneeskunde is er niets beschikbaar wat de lijder kan helpen.

Noch medicatie, noch bestraling kan de schade die door de fibrotische matrix in de longen aangericht is ongedaan maken. Ook chirurgie is geen optie: het verraderlijke, zich in de longen ontwikkelende verstikkende ‘net’ dat het leven van de patiënt langzaam maar zeker uitdooft, kan niet operatief verwijderd worden. Ook in de natuurgeneeskunde of alternatieve geneeskunde zijn er geen geneesmiddelen of -methoden bekend. Er zijn geen nutriënten, kruiden of behandelmethoden bekend die de fibrogenese ook maar een beetje kunnen reduceren of wegnemen. De overlevingskans binnen 5 jaar is slechts 20 procent.[33] De enige remedie tegen deze plaag is een zorgvuldige preventie van het inhaleren van kleine tot microscopisch kleine vreemde lichamen (deeltjes).

Geïnhaleerde deeltjes, vooral nanodeeltjes, kunnen het proces van longfibrose beginnen door vrije radicalen te vormen zoals ‘superoxide anionen’ (als zuurstof een extra elektron opneemt, ontstaat een superoxide anion radicaal, weergegeven als O2•-). De resulterende oxidatieve stress[34] bevordert ontstekingsreacties en oppervlaktereactiviteit.[35], [36] De pathogenese[37] van idiopathische[38] longfibrose begint wanneer de Type II cellen[39] in de longblaasjes beschadigd worden en de epitheliale laag[40] (waarvan deze cellen deel uitmaken) niet meer volledig geneest. Interstitiële fibroblasten ontwikkelen zich (vormen zich om) tot myofibroblasten, die zich verzamelen in fibrotische foci (gebieden) en vezels vormen met samentrekkende eigenschappen.[41] Dit wordt gevolgd door de synthese en afzetting van een extracellulaire matrix, die een sleutelrol lijkt te spelen in het belemmeren van de zuurstofuitwisseling door de longblaasjes.

Deeltjes in groottes van nanometer tot micrometer zijn ook aangewezen als mogelijke veroorzakers van longfibrose.[42] In de lucht aanwezige nanodeeltjes zijn vooral gevaarlijk voor de longen, maar ze zijn klein genoeg om transcytose[43] te ondergaan door de epitheliale en endotheliale[44] cellen, zodat zij in de bloedstroom en het lymfevatenstelsel terecht kunnen komen en zodoende het cardiovasculair systeem (hart- en vaatstelsel) kunnen bereiken, alsook de milt en het beenmerg. Er is ook vastgesteld dat zij langs de axonen[45] en dendryten[46] van het centrale zenuwstelsel en de ganglia (zenuwknopen) komen – een fenomeen dat al tientallen jaren bekend is.[47]

Geïnhaleerde deeltjes van 20 nanometer – meer dan nanodeeltjes van andere groottes – zijn afgezet in de alveolare regio (de longblaasje) tijdens het ademhalen door de neus van een persoon die zich in ontspannen toestand bevond.[48]

De gebruikte methoden

Wij hebben de hollle binnenkant of ‘gezichtskant’ van verschillende soorten nieuwe mondkapjes microscopisch onderzocht. Deze mondkapjes zijn nadat ze door de producent afgeleverd waren direct uit de verpakking genomen. Ze waren dus niet gedragen. Alleen het stoffen masker (in de reeks foto’s hieronder is het de bovenste rechts) was één dag gedragen, vervolgens gewassen en daarna nooit meer gedragen.

De volgende typen mondkapjes zijn onderzocht en eerst (macroscopisch) met het blote oog bekeken.

Cup Masker

Stoffen masker, een dag gedragen, daarna niet meer

N-95 masker #1

N-95 masker #2

Chirurgisch mondmasker

De volgende foto’s zijn van dezelfde maskers als hierboven, maar nu met 40x tot 100X vergroting. Foto’s met een hogere resolutie zijn afkomstig van andere bronnen (zie Bijlage A).

Cup masker: deeltjes en vezels die verontreinigd lijken te zijn

Stoffen masker: deeltjes en losgeraakte vezels, een dag gedragen en daarna gewassen

Chirurgisch masker: deeltjes en vezels die verontreinigd lijken te zijn

N-95 masker #1: deeltjes en vezels die verontreinigd lijken te zijn

N-95 masker #2: deeltjes

Anderzijds, wanneer mondkapjes gebruikt worden, kunnen deeltjes en vezels verder losraken. Op de volgende foto zien we een lichtelijk (weinig) gebruikt ziekenhuismondkapje, verlicht door een zaklamp.

Resultaten

Verschillende typen en soorten mondkapjes en -maskers zijn macroscopisch en microscopisch onderzocht. Elk type (nieuw en direct uit de verpakking genomen) masker bevatte vreemde lichamen (deeltjes) en/of ongeïdentificeerde vezels. Het eerste N-95 mondkapje bevatte het minste aantal losse deeltjes. Alle mondkapjes bevatten losse vezels in bijna elk deel van het mondkapje (elk zichtbaar deel).

Het stoffen mondkapje was al een keer gebruikt en gewassen en is daarna niet meer gebruikt. Hier zagen we ook losse vezels aan de geweven stof van het masker hangen, alsook vervuiling met losse deeltjes. In en aan het stoffen masker vonden we meer losse vezels dan bij de andere maskers: waarbij er 4 of 5 deels losgeraakte of ‘hangende’ vezels opvielen die je kon buigen en naar/richting het masker kon bewegen (we vonden ze verspreid over het zichtbare deel van het mondkapje, dat is aan de zichtbare buiten- en binnenkant).

De zichtbare vervuiling rond de ovale vorm van het chirurgische masker kan veroorzaakt zijn door een productiefout tijdens de thermische bewerking van de vezels. Het kunnen enkele druppels gesmolten polyethyleen zijn, of van een ander polymeer.

Conclusies

Chirurgisch personeel is getraind om nooit ook maar enig deel van het masker aan te raken (uitgezonderd de lusjes en de neusbrug) anders is het masker niet meer bruikbaar en moet het vervangen worden. Chirurgisch personeel is goed getraind in het niet aanraken van het mondkapje. Je ziet echter dat het algemene publiek regelmatig de verschillende delen van hun mondkapje aanraakt. Zelfs bij de maskers die net uit de verpakking waren gehaald, werd aangetoond dat zij deeltjes en losse en/of vervuilde vezels bevatten die je beter niet kunt inademen.

Zowel kleding van katoen als polymeer wordt goed verdragen door onze huid. Als de huid met deze stoffen bedekt wordt, treden er geen nadelige reacties op (mensen worden niet ziek), behalve wanneer de enige openingen naar het ademhalingssysteem bedekt worden. Het risico op inhaleren van deeltjes en vezels (een risico dat aanwezig is door de ventilatie tijdens het voortdurende ademhalingsproces) neemt toe door de grotere moeite die men moet doen (de extra kracht die men moet gebruiken) bij de pogingen het lichaam te voorzien van de zuurstof die het nodig heeft. Omdat daarbij de mond en neus redelijk tot goed afgedekt zijn, vormt dit een bron van zorg voor hen die hun longen gezond willen houden en daarom geen ongewenste deeltjes willen inademen.

Wanneer door mondkapjesgebruik een gedeeltelijke belemmering van de luchtwegen aan het normale ademhalingsproces wordt toegevoegd, wordt er dieper en krachtiger ingeademd. Als we dat combineren met het feit dat er na microscopisch onderzoek deeltjes gevonden zijn aan de binnenkant van de maskers (de gezichtskant) die nieuw uit de verpakking komen (en dus nog nooit gedragen zijn), is er een kans dat er een gevaarlijke hoeveelheid vreemde materialen in het longweefsel binnendringt.

Bovendien kunnen de mondkapjes op het moment dat ze gedragen worden óf alleen deeltjes verliezen door inademing, zodat ze in de longen van de drager terechtkomen, óf deze deeltjes en andere materialen zoals losse vezels aan de binnenkant van het masker zich gaan ophopen, zodat de eerder genoemde ‘burden’ toeneemt door biologisch en niet-biologisch materiaal (dat niet tot het materiaal van het masker zelf behoort, dus ‘niet masker’-materiaal) aan de binnenkant van het mondkapje.

Verdere mogelijke problemen zoals de macrofaagrespons en andere immunologische, ontstekings- en fibroblastreacties op zulke ingeademde deeltjes (voornamelijk afkomstig van de mondkapjes) zouden nader onderzocht moeten worden.

Als het veelvuldig dragen van mondkapjes door een groot deel van de wereldbevolking blijft aanhouden, neemt het risico op nadelige gevolgen door het inademen van maskervezels en biologische en niet-biologische verontreinigingen wereldwijd voor honderden miljoenen mensen alleen maar toe. Dit moet de alarmbellen doen afgaan bij artsen en epidemiologen die kennis hebben van en betrokken zijn bij werkgerelateerde gevaren (beroepsrisico’s).

Noot

Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp. De oorspronkelijke Engelstalige versie van het artikel bevat een bijlage met foto’s gemaakt door een elektronenmicroscoop.

[1] Quati Makeeta (DC) is chiropractor.

[2] http://eddymaatkamp.nl/articles/mondkapjes.pdf

[3] De Amerikaanse versie van de Nederlandse Inspectie SZW (in 2012 ontstaan door samenvoeging van de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst).

[4] Occupational Safety and Health Administration (OSHA), US Department of Labor. Besloten ruimten en andere atmosferisch gevaarlijke ruimten.

https://www.osha.gov/SLTC/etools/shipyard/shiprepair/confinedspace/oxygendeficient.html.

[5] De maximale hoeveelheid gas die bij een frequentie f per minuut kan worden in – en uitgeademd. Soms wordt de benaming MAMV (maximaal ademminuutvolume) of MBC (maximal breathing capacity) gebruikt. Het is een belangrijke parameter in de ademhalingsgeneeskunde vanwege de relatie met het kooldioxidegehalte in het bloed. Het kan worden gemeten met apparaten zoals een Wright-ademhalingsmeter of kan worden berekend op basis van andere bekende ademhalingsparameters. Hoewel het minuutvolume kan worden gezien als een volume-eenheid, wordt het in de praktijk meestal behandeld als een stroomsnelheid (aangezien het een volumeverandering in de tijd vertegenwoordigt).

[6] De maximale inspiratoire druk (Pimax) is een maat voor de inademingsspierkracht en wordt gemeten door na een diepe uitademing zo krachtig mogelijk in een gesloten cilinder in te ademen.

[7] S. Sharma, B. Brown, Spirometry and respiratory muscle function during ascent to higher altitudes. Lung, maart-april 2007. 185 (2): 113-21. doi: 10.1007/s00408-006-0108-y – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17393241.

[8] S. L. Malik, I. P. Singh, Ventilatory Capacity among Highland Biochemical Oxygen Demands (BODS): a Possible adaptive mechanism at high altitude, Annals of Human Biology, sept-okt 1979. 6 (5) 471-6. doi: 10.1080/03014467900003851 – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/533244/.

[9] Het gedeelte van de hersenen dat de hersenstam met het ruggenmerg verbindt. Het bevat o.a. centra die de hartslag, ademhaling, spijsvertering en bloeddruk reguleren.

[10] Kort gezegd: chemoreceptoren die de ademhaling stabiel houden. Zij bevinden zich ter hoogte van de gemeenschappelijke halsslagader. Zij geven een signaal af als de partiële zuurstofspanning (PaO2) in arterieel (slagaderlijk) bloed onder de 60 mm Hg daalt. Hierop volgt een reactie van het lichaam door de koolstofdioxidespanning (PaCO2) in arterieel bloed te verhogen of de arteriële pH te verlagen. Dit is puur het geval bij hypoxie (een gebrek aan zuurstof).

[11] De verplaatsing van lucht in en uit de longen door het ademhalingsstelsel.

[12] W. Williams, Physiological response to alterations in [O2] and [CO2]: relevance to respiratory protective devices, The International Society for Respiratory Protection, National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 27 (1): 27-51. 2010.

http://www.isrp.com/the-isrp-journal/journal-public-abstracts/1154-vol-27-no-1-2010-pp-27-51-wiliams-open-access/file (via deze website).

[13] I. Holmer, K. Kuklane, C. Gao, Minute Volumes and Inspiratory Flow Rates During Exhaustive Treadmill Walking Using Respirators, The Annals of Occupational Hygiene, dl. 51, nr. 3, april 2007, pag. 327-335. https://doi.org/10.1093/annhyg/mem004.

https://academic.oup.com/annweh/article/51/3/327/139423.

[14] Dat is onder het longvlies.

[15] Matglasachtige vlekken, of ondoorzichtigheid van het grondglas.

[16] De term ‘centrilobulair’ betekent dat de ziekte of kwaal voorkomt in het centrum van de functionele eenheden van de longen (in de secundaire longkwabben).

[17] Rond de bronchiën en bloedvaten.

[18] Interstitieel betekent tussenliggend. In dit geval verwijst het naar de ruimte tussen de longblaasjes en de bloedvaten.

[19] H. Kobayashi, S. Kanoh, K. Motoyoshi, S. Aida. Diffuse lung disease caused by cotton fibre inhalation but distinct from byssinosis. Thorax.

https://thorax.bmj.com), nov. 2004. 59 (12), https://thorax.bmj.com/content/59/12/1095.

[20] Peggy S. Lai, David C. Christiani, Long-term respiratory health effects in textile workers, Current Opinion in Pulmonary Medicine, mrt 2013. 19 (2): 152-157. https://doi.org/10.1097/mcp.0b013e32835cee9a – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3725301/.

[21] Gesmolten polymeer wordt door een rij spuitmonden geperst. Een sterke stroom hete lucht wordt langs de spuitmonden geblazen, waarna de ontstane vezels naar een collectorband geblazen worden. De aselect gedeponeerde vezels vormen een laagje met een non-woven structuur. Smeltgeblazen vezels kunnen tot wel 36 nanometer klein zijn.

[22] O. Fadare, E. Okoffo, Covid-19 face masks: A potential source of microplastic fibers in the environment, Science of the Total Environment (Elsevier), 1 okt. 2020. 737:140279. https://dx.doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.140279, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7297173/.

[23] Fourier-Transform-Infraroodspectroscopie is een alternatieve manier om infraroodspectra op te nemen. Het infraroodlicht wordt door een interferometer geleid. Het gemeten signaal is direct de fouriertransformatie van het infraroodspectrum. Hieruit wordt met behulp van een computer het infraroodspectrum berekend en weergegeven.

[24] Ibid. O. Fadare, E. Okoffo.

[25] Uit deze verwijde luchtwegen kan het slijm niet goed afgevoerd worden, zodat de luchtwegen geïnfecteerd kunnen raken.

[26] Focaal is het tegenovergestelde van verspreid.

[27] Beschadigingen van het weefsel.

[28] Ophopingen van de eigen afweercellen in het weefsel.

[29] Een zeldzame en ernstige longziekte waarbij rondom de longblaasjes fibrose (littekens) wordt gevormd.

[30] J. Cortez Pimentel, Ramiro Avila, A. Galvão Lourenço. Respiratory disease caused by synthetic fibres: a new occupational disease, Thorax.

https://thorax.bmj.com) 1975, 30 (204): 205-19. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC470268/.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC470268/pdf/thorax00140-0084.pdf.

[31] De bioburden is de mate van microbiologische besmetting van een voorwerp vóór sterilisatie.

[32] Z. Liu, D. Yu, e.a., Understanding the factors involved in determining the bioburdens of surgical masks, Annals of Translational Medicine, dec. 2019. 7 (23). http://atm.amegroups.com/article/view/32465/html (directe download).

[33] W. A. Wuyts, C. Agostini, The pathogenesis of pulmonary fibrosis: a moving target, European Respiratory Journal, 2013 41: 1207-1218.

https://doi.org/10.1183/09031936.00073012, https://erj.ersjournals.com/content/41/5/1207.

[34] Oxidatieve stress is een stofwisselingstoestand waarbij meer dan een normale fysiologische hoeveelheid reactieve zuurstofverbindingen in de cel gevormd wordt of aanwezig is.

[35] G. Oberdörster, E. Oberdörster, J. Oberdörster, Nanotoxicology: an emerging discipline evolving from studies of ultrafine particles, Environmental Health Perspectives, juli 2005; 113(7): 823-839. https://dx.doi.org/10.1289/ehp.7339, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1257642/.

[36] Kleinere deeltjes hebben bij dezelfde massa een groter oppervlak dan grotere deeltjes, wat ervoor zorgt dat ze veel reactiever zijn dan grotere deeltjes met dezelfde massa en bijvoorbeeld ook meer ionen afgeven. De hoge reactiviteit kan lichaamscellen aanzetten tot het produceren van grote hoeveelheden chemisch-reactieve moleculen, waaronder vrije zuurstofradicalen en ontstekingsboodschappers. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld weefselschade en een verstoring van de normale lichaamsfuncties. Bron: Nanocentre – http://www.nanocentre.nl/index.aspx?id=158.

[37] Het stapsgewijze ontstaan, ontwikkelen en verloop van een aandoening of ziekte.

[38] Idiopathisch is zonder bekende, aanwijsbare oorzaak.

[39] Zie voor meer informatie over dit type cellen: https://nl.qaz.wiki/wiki/Pulmonary_alveolus.

[40] Eenvoudig gezegd is dit een een dunne, doorlopende, beschermende laag cellen.

[41] C. J. Scotton, R. C. Chambers, Molecular targets in pulmonary fibrosis: the myofibroblast in focus, Chest Journal, okt. 2007; 132(4):1311-21.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17934117 – https://doi.org/10.1378/chest.06-2568.

[42] J. D. Byrne, J. A. Baugh, The significance of nanoparticles in particle-induced pulmonary fibrosis, McGill Journal of Medicine. jan. 2008. 11(1): 43-50. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2322933.

[43] Dit is een type transcellulair transport waarbij moleculen door het inwendige van een cel worden getransporteerd. Hoewel transcytose het meest wordt waargenomen in epitheelcellen, is het proces ook elders aanwezig.

[44] Het endotheel is een bedekkend eencellig laagje aaneengesloten cellen dat onder andere de binnenkant van hart, bloedvaten en lymfevaten bekleedt.

[45] Een axon of zenuwvezel is een uitloper van een neuron die elektrische impulsen geleidt.

[46] Dendrieten zijn de vertakte uitlopers van een zenuwcel (neuron). Ze geleiden elektrische impulsen die afkomstig zijn van andere neuronen van en naar het cellichaam van het neuron waar ze zelf toe behoren.

[47] D. Bodian, H. A. Howe, Experimental studies on intraneural spread of poliomyelitis virus, Bulletin of the Johns Hopkins Hospital, 1941 dl. 68 nr.3 pp.248-267. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/19422700792.

[48] International Commission on Radiological Protection. Human respiratory model for radiological protection. Ann ICRP. 1994. 24: 1-300. Het oorspronkelijke artikel lijkt niet beschikbaar te zijn. Het werd hier geupdated: https://www.researchgate.net/publication/5658235_Updating_ the_ICRP_human_respiratory_tract_model. (directe PDF download: http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/ANIB_24_1-3).

Het dragen van mondkapjes levert gezondheidsschade op en kan beter worden vermeden, concludeert dr Baruch Vainshelboim van Stanford University op basis van uitgebreid onderzoek.

In een recent, uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, Facemasks in the COVID-19 era: A Health Hypothesis, geschreven door Baruch Vainshelboim, van de Cardiology Division, Veterans Affairs Palo Alto Health Care System/Stanford University, wordt uitvoerig ingegaan op de huidige stand van kennis over voordelen en nadelen van het dragen van mondkapjes. Het artikel bevat een overzicht van wetenschappelijke studies over de doeltreffendheid, alsook over de fysiologische, psychologische en langetermijn gevolgen. Dit zijn de belangrijkste bevindingen uit het rapport.

Ademhaling is een van de belangrijkste fysiologische functies voor het behoud van leven en gezondheid. Het menselijk lichaam heeft een voortdurende en toereikende toevoer van zuurstof (O2) naar alle organen en cellen nodig om normaal te kunnen functioneren en te overleven. De ademhaling is ook een essentieel proces voor de verwijdering van metabolische bijproducten [kooldioxide (CO2)] die tijdens de celademhaling worden geproduceerd. Het is bekend dat acuut aanzienlijk O2-tekort (hypoxemie) en verhoogde CO2 (hypercapnie) zeer schadelijk en fataal kunnen zijn, zelfs gedurende enkele minuten, terwijl chronische hypoxemie en hypercapnie leiden tot verslechtering van de gezondheid, verergering van bestaande aandoeningen, morbiditeit, en uiteindelijk mortaliteit.

Uit de spoedeisende geneeskunde blijkt dat 5-6 minuten van ernstig zuurstoftekort tijdens een hartstilstand tot hersendood leidt, met extreem lage overlevingspercentages. Anderzijds leiden chronische lichte of matige hypoxemie en hypercapnie, zoals die welke worden veroorzaakt door het dragen van mondkapjes, tot een verschuiving naar een groter aandeel van het anaërobe energiemetabolisme, een daling van de pH en een stijging van de zuurtegraad van de cellen en het bloed, toxiciteit, oxidatieve stress, chronische ontsteking, immunosuppressie, en verslechtering van de gezondheidstoestand.

Doeltreffendheid van mondkapjes

De fysische eigenschappen van medische en niet-medische mondkapjes wijzen erop dat mondkapjes niet in staat zijn virale deeltjes tegen te houden, met andere woorden, de grootte van de poriën is groter dan het virus. Volgens de huidige kennis heeft het SARS-CoV-2-virus een diameter van 60 nm tot 140 nm [nanometer (miljardste meter)], terwijl de draaddiameter van medische en niet-medische mondkapjes varieert van 55 µm tot 440 µm [micrometer (miljoenste meter)], wat meer dan 1000 keer groter is. Door het verschil in grootte tussen de diameter van SARS-CoV-2 en de draaddiameter van mondkapjes (het virus is 1000 keer kleiner), kan SARS-CoV-2 gemakkelijk door een mondkapje heen.

Bovendien is de filterefficiëntie van mondkapjes laag, variërend van 0,7% tot 26%. Voor chirurgische en FFP2 medische mondkapjes daalt de filtratiesnelheid tot respectievelijk 15% en 58% wanneer er zelfs maar een kleine opening is tussen het masker en het gezicht.

Klinisch wetenschappelijk bewijs zet voorts vraagtekens bij de doeltreffendheid van mondkapjes om overdracht van mens op mens of besmettelijkheid tegen te gaan. In een gerandomiseerde gecontroleerde studie (RCT) van 246 deelnemers [123 (50%) symptomatisch] die al dan niet een chirurgisch mondkapje droegen, werd de overdracht van virussen, waaronder coronavirus, onderzocht. De resultaten van deze studie toonden aan dat er bij symptomatische personen (met koorts, hoest, keelpijn, loopneus, enz.) geen verschil was tussen het dragen en het niet dragen van een mondkapje wat betreft de overdracht van coronavirusdruppeltjes met deeltjes >5 µm.

Bij asymptomatische personen werden geen druppeltjes of aërosolen met coronavirus gevonden, zowel bij deelnemers met als zonder mondkapje, wat suggereert dat asymptomatische personen geen virus overdragen aan of infecties veroorzaken bij anderen. Dit werd ook ondersteund door een infectiviteitsstudie waarbij 445 asymptomatische personen via nauw contact (gedeelde quarantaineruimte) gedurende gemiddeld 4 tot 5 dagen werden blootgesteld aan een asymptomatische SARS-CoV-2-drager (die positief was voor SARS-CoV-2). Uit de studie bleek dat geen van de 445 proefpersonen besmet was met SARS-CoV-2, wat door testen werd bevestigd.

Uit een meta-analyse onder gezondheidswerkers bleek dat chirurgische mondkapjes en FFP2/N95-maskers niet doeltreffend waren tegen de overdracht van virale infecties of influenza-achtige ziekten in vergelijking met het niet dragen van een mondkapje. Uit een afzonderlijke analyse van 23 observationele studies bleek uit deze meta-analyse geen beschermend effect van medische maskers of N95-respiratoren tegen het SARS-virus. In een recente systematische review van 39 studies met 33.867 deelnemers in gemeenschapsmilieus (zelfgerapporteerde ziekte) werd geen verschil gevonden tussen FFP2-filtermaskers in vergelijking met chirurgische maskers en chirurgische maskers in vergelijking met geen maskers wat het risico op het ontwikkelen van influenza of influenza-achtige ziekte betreft, wat suggereert dat zij niet doeltreffend zijn om de virale overdracht in gemeenschapsmilieus te blokkeren.

De gezondheidseffecten van maskers

Het dragen van een gezichtsmasker beperkt mechanisch de ademhaling door de weerstand van de luchtbeweging te verhogen tijdens zowel het inhalatie- als het uitademingsproces. Onder normale omstandigheden op zeeniveau bevat lucht 20,93% O2 en 0,03% CO2, wat voor deze gassen in het arteriële bloed een partiële druk oplevert van respectievelijk 100 mmHg en 40 mmHg. Deze gasconcentraties veranderen aanzienlijk wanneer via een mondkapje wordt geademd. De ingesloten lucht die achterblijft tussen mond, neus en gezichtsmasker wordt herhaaldelijk in het lichaam ingeademd en uitgeademd en bevat lage concentraties O2 en hoge concentraties CO2, wat resulteert in zuurstoftekort en CO2-overmaat.

Een laag zuurstofgehalte in het arteriële bloed kan onder andere hartproblemen, duizeligheid, hypotensie veroorzaken. Chronische lage hypoxemie en hypercapnie als gevolg van het gebruik van een mondkapje kunnen verergering van bestaande aandoeningen veroorzaken.

Naast zuurstoftekort en een teveel aan CO2 laat het ademen door het mondkapje bacteriën en ziektekiemen achter op de binnen- en buitenlaag van het mondkapje. Deze giftige bestanddelen worden herhaaldelijk terug in het lichaam ingeademd, waardoor zelfbesmetting ontstaat.

Ademen door mondkapjes verhoogt ook de temperatuur en de vochtigheid in de ruimte tussen de mond en het masker, waardoor toxische deeltjes vrijkomen uit de maskermaterialen. In een systematisch literatuuronderzoek werd geschat dat aërosolbesmetting van mondkapjes 13 tot 202.549 verschillende virussen bevat. Het opnieuw inademen van vervuilde lucht met hoge concentraties bacteriën en giftige deeltjes, samen met lage O2- en hoge CO2-niveaus, is een constante uitdaging voor het lichaam en veroorzaakt zelfvergiftiging en immunosuppressie.

De nadelige fysiologische effecten werden bevestigd in een studie bij 53 chirurgen die tijdens een grote operatie een mondkapje droegen. Na 60 minuten dragen van het mondkapje daalde de zuurstofverzadiging met meer dan 1% en steeg de hartslag met ongeveer vijf slagen per minuut.

Een andere studie bij 158 gezondheidswerkers die persoonlijke beschermingsmiddelen, hoofdzakelijk N95-gezichtsmaskers, gebruikten, meldde dat 81% (128 werknemers) tijdens hun werktijd hoofdpijn kreeg toen deze verplicht werden als gevolg van de COVID-19-uitbraak. Bij degenen die meer dan 4 uur per dag een N95-masker gebruikten, was de kans op hoofdpijn tijdens de werkdienst ongeveer vier keer zo groot, terwijl 82,2% van de N95-dragers de hoofdpijn binnen ≤10 tot 50 minuten ontwikkelde.

Psychologische effecten van het dragen van mondkapjes

Psychologisch gezien heeft het dragen van mondkapjes een fundamenteel negatieve invloed op de drager en de mensen in de omgeving. De fundamentele band tussen mensen door gezichtsuitdrukking wordt aangetast en de eigen identiteit wordt gedeeltelijk opgeheven.

Sociale banden en relaties zijn menselijke basisbehoeften die aangeboren zijn voor alle mensen, terwijl verminderde banden van mens tot mens in verband worden gebracht met een slechte geestelijke en lichamelijke gezondheid. Ondanks de voortschrijdende technologie en globalisering, die verondersteld worden sociale banden te bevorderen, blijkt uit wetenschappelijke gegevens dat mensen steeds meer sociaal geïsoleerd raken en dat het aantal gevallen van eenzaamheid de afgelopen decennia is toegenomen. Slechte sociale contacten worden sterk in verband gebracht met isolement en eenzaamheid, die als belangrijke gezondheidsgerelateerde risicofactoren worden beschouwd.

Een meta-analyse van 91 studies waarbij ongeveer 400.000 personen betrokken waren, toonde een 13% verhoogd sterfterisico aan bij personen met een lage contactfrequentie in vergelijking met een hoge contactfrequentie. Uit een andere meta-analyse van 148 prospectieve studies (308.849 deelnemers) bleek dat slechte sociale relaties geassocieerd waren met een 50% verhoogd sterfterisico. Mensen die sociaal geïsoleerd waren of zich eenzaam voelden, hadden respectievelijk een 45% en 40% verhoogd sterfterisico.

Belangrijk is dat het verhoogde sterfterisico vergelijkbaar was met dat van roken en verder reikte dan bekende risicofactoren zoals zwaarlijvigheid en gebrek aan lichaamsbeweging.

Gevolgen op lange termijn voor de gezondheid van het dragen van mondkapjes

Het langdurig dragen van mondkapjes kan zeer schadelijke gevolgen voor de gezondheid hebben. Een langdurige zuurstofarme toestand schaadt het normale fysiologische en psychologische evenwicht, verslechtert de gezondheid en bevordert de ontwikkeling en progressie van bestaande chronische ziekten. Met name hartziekten en kanker worden sterk bevorderd door zuurstoftekort.

Wat de geestelijke gezondheid betreft, blijkt uit wereldwijde ramingen dat COVID-19 een catastrofe zal veroorzaken als gevolg van bijkomende psychologische schade zoals quarantaine, lockdowns, werkloosheid, economische ineenstorting, sociaal isolement, geweld en zelfmoorden.

Chronische stress in combinatie met zuurstofgebrek en een teveel aan CO2 brengt het lichaam uit balans en kan hoofdpijn, vermoeidheid, maagproblemen, spierspanning, stemmingsstoornissen, slapeloosheid en versnelde veroudering veroorzaken. Deze aandoening onderdrukt het immuunsysteem om het lichaam te beschermen tegen virussen en bacteriën, vermindert de cognitieve functie, bevordert de ontwikkeling en verergering van belangrijke gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes, kanker en de ziekte van Alzheimer, doet angst en depressie toenemen, veroorzaakt sociaal isolement en eenzaamheid, en verhoogt het risico van vroegtijdige sterfte.

Noot

Dit artikel is uit het Duits vertaald https://tkp.at/2021/03/08/eine-bilanz-der-maskenpflicht-nutzen-versus-schaden/

Het is geschreven door wetenschapsjournalist Peter F. Mayer, die een geweldige blog bijhoudt over het coronabeleid. Een absolute aanrader.

Het oorspronkelijke onderzoek vindt u hier:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7680614/#b0130

Facemasks in the COVID-19 era: A health hypothesis

Med Hypotheses. 2021 Jan; 146: 110411.

Published online 2020 Nov 22. doi: 10.1016/j.mehy.2020.110411

Baruch Vainshelboim, Cardiology Division, Veterans Affairs Palo Alto Health Care System/Stanford University, Palo Alto, CA, United States

De vertaalde samenvatting van het oorspronkelijke Engelse wetenschappelijke artikel als volgt:

“Veel landen over de hele wereld gebruikten medische en niet-medische mondkapjes in de strijd om de overdracht en besmettelijkheid van coronavirus-2019 (COVID-19) te verminderen. Hoewel wetenschappelijk bewijs ter ondersteuning van de werkzaamheid van mondkapjes ontbreekt, zijn er nadelige gezondheidseffecten vastgesteld, zowel fysiologische als psychologische. De hypothese is dat mondkapjes de gezondheid aantasten en kunnen beter worden vermeden. Het huidige artikel geeft een uitvoerige samenvatting van wetenschappelijke bewijzen met betrekking tot het dragen van mondkapjes in het COVID-19-tijdperk, en biedt nuttige informatie voor de volksgezondheid en het nemen van beslissingen.”

Noot van de redactie toegevoegd op 3 mei 2021: Het bovenstaande artikel is door Elsevier teruggetrokken. De censuur gaat vrolijk verder. Wij voegen het voor u toe als bijlage.

Mondkapjes helpen niet om virusverspreiding tegen te gaan, maar dragen wel bij aan een stijging in het aantal luchtweginfecties. Klinische en historische data laten zien dat het gebruik van mondkapjes ervoor zorgt dat orale en nasale ziekteverwekkers toegang krijgen tot dieper gelegen weefsel en de bloedbaan met mogelijk ernstige gevolgen.

Mondkapjes, schijnveiligheid en echte gevaren – deel II van IV. Door Boris Borovoy[1], Colleen Huber[2], Maria Crisler[3] Oorspronkelijk artikel in het Engels Copyright PDMJ.org en de auteur(s) 20 oktober 2020 Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp.

Sinds midden 2020 worden mondkapjes of -maskers wereldwijd in veel landen algemeen gebruikt (door alle leeftijdsgroepen). Op sommige punten is het mondkapjesgebruik vrijwillig, maar het hele fenomeen gaat duidelijk ook gepaard met óf dwang, dreigementen en subtiele beïnvloeding, óf een uitgebreid arsenaal aan stevige sociale druk op het individu om zich te conformeren aan de groep die wel een mondkapje draagt. Door de wijdverbreide angst voor COVID-19, veroorzaakt door het virus genaamd SARS-CoV-2, verkeren veel mensen nu in de veronderstelling dat de mondkapjesplicht een verstandige maatregel is om besmetting te voorkomen. In deze studie (de tweede in deze serie) gaan we verder met ons onderzoek naar de potentiële gevaren van het dragen van mondkapjes, waarbij we nu onze aandacht richten op microbiologische besmetting door mondkapjes en mondkapjesgebruik, veranderingen in de orale en nasale microbiota[4], en de potentiële risico’s van microbiële factoren voor de longen en andere orgaansystemen[5].

Omdat wijdverbreid mondkapjesgebruik een heel nieuw maatschappijbreed experiment is, is de invloed van dit experiment – het hinderen van een vrije ademhaling door obstructie (afsluiting) van de luchtwegen en [de verandering in] de reguliere interactie tussen de ingeademde lucht en de orale microbiota – nog niet bekend. Bovendien zijn de effecten van zulke veranderingen [die door de afdekking van de luchtwegen veroorzaakt worden] op de longen nog onbekend. In deze studie zullen wij enkele aspecten van deze veranderingen bespreken; wij kijken naar de effectiviteit van mondkapjes in het stoppen van virusverspreiding, historisch epidemiologisch bewijs uit de tijd van de Spaanse griep (de pandemie van 1918-1919), microbiologische besmetting, luchtwegaandoeningen en de rol van orale bacteriën in [het ontstaan van] systemische ziekten, en infecties door schimmels en gisten. Het verzamelen van statistisch en wetenschappelijk bewijs uit alleen deze onderwerpen is al genoeg om mensen te helpen adequate informatie over de risico’s en de voordelen tot zich te kunnen nemen wanneer zij moeten kiezen een mondkapje te dragen of niet.

Zijn mondkapjes effectief in het voorkomen van infectieverspreiding en zijn er onbedoelde, ongewenste gevolgen wanneer we ze dragen?

In 2020 hebben verschillende landen (met enorme snelheid) besloten het dragen van mondkapjes te adviseren dan wel te verplichten. Door tegenstrijdige instructies van gezondheidsorganisaties wisten en weten mensen niet zeker of het nu wel of niet beter is om een mondkapje te dragen, met als gevolg dat zij afhankelijk werden van informatie die via de verschillende media tot hen kwam, en via familie, vrienden en kennissen. Deze werkwijze is voor veel mensen standaard geworden. Als de voorkeur van een individu niet goed gevormd is door een gebrek aan goede informatie, wordt ‘kijken naar wat andere mensen doen’ de sociale standaard die de persoon helpt besluiten al dan niet een mondkapje te dragen.[6] Zorgen omtrent mondkapjesgebruik door het publiek zijn al veelvuldig geuit door vele medische professionals. Meer dan tweeënhalfduizend Belgische medische professionals en meer dan zevenhonderd artsen hebben aangedrongen op het versterken van het eigen immuunsysteem om het krijgen (beter is ‘ontwikkelen’[7]) van COVID-19 te voorkomen. Een van hun aanbevelingen, naast enkele andere maatregelen, betreft specifiek het sporten in de buitenlucht zonder mondkapje.[8] Voor al deze zorgen zijn een aantal redenen genoemd, en in deze studie willen wij vooral de ‘microbiologische zorgen’ met betrekking tot mondkapjes bespreken.

Een overweldigende hoeveelheid klinische studies toonde al aan dat het dragen van een mondkapje niet helpt om de verspreiding van virale ziekteverwekkers te voorkomen.[9] De penetratie van stoffen mondkapjes door virale deeltjes was bijna 97 procent, en bij chirurgische mondkapjes 44 procent.[10] Zelfs bacteriën, ongeveer tien keer zoveel in volume als coronavirussen, worden slecht tegengehouden door zowel stoffen maskers als chirurgische wegwerpmondkapjes. Mondkapjes werden na twee uur dragen bijna volkomen ineffectief, en na tweeënhalf uur werden er meer bacteriën door het chirurgische wegwerpmondkapje in de omgevingslucht gebracht dan wanneer dezelfde persoon geen mondkapje droeg.[11] Je vraagt je af: als door zorgmedewerkers die nieuwe mondkapjes dragen (mondkapjes die tijdens hun dienst door het gebruik verontreinigd/besmet worden) meer bacteriën op patiënten worden overgebracht dan door zorgmedewerkers die geen mondkapje dragen, wat gebeurt er dan met de longen van de zorgmedewerkers die een mondkapje dragen?

Over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) door zorgmedewerkers tijdens hun interactie met patiënten die virulente ziekteverwekkers bij zich dragen, is lang gediscussieerd, en deze studie (voetnoot 12) liet zien dat ongeveer de helft van zelfs getrainde zorgmedewerkers in een klinische setting ten minste één keer afweek van de procedures bij het aan- en uitdoen van PBM’s.[12] Uiteraard zal het algemene publiek dat die training niet gevolgd heeft, met grote waarschijnlijkheid veel vaker zulke of nog veel ernstigere procedurefouten maken bij het gebruik van PBM’s. Ook aangetoond is dat mondkapjes zelfs in een chirurgische setting onnodig zijn en geen positieve bijdrage leveren in het voorkomen van infecties.[13] Het is zelfs zo dat ‘het aantal infecties zonder het dragen van een mondkapje lager was dan de helft van het aantal infecties dat optrad wanneer iedereen een mondkapje droeg’. De orale microbiële flora die verspreid werd door de ongemaskerde gezondheidsmedewerkers die op een meter afstand van de werkplek stonden, was niet in staat de onbeschermde bladen en instrumenten op de instrumententafel te besmetten.[14]

Laten we ook kijken naar het totale lichaamsoppervlak van de gemaskerde persoon zelf (zijn kleding en onbedekte huid) als we de potentie van de persoon om ziekteverwekkers te verspreiden beoordelen. Mondkapjes bedekken meestal alleen de onderste helft van het gezicht, en we weten uit studies naar brandwondenslachtoffers dat dit minder dan 2 procent van het hele lichaamsoppervlak is.[15] We weten ook dat het aantal bacteriën dat in de lucht terechtkomt via de bovenste luchtwegen verwaarloosbaar klein is vergeleken met het aantal bacteriën dat via de huid in de lucht terechtkomt.[16] De bacteriën die van de huid van mondkapjesdragers loskwamen, zorgden voor meer contaminatie (besmetting) dan die van de huid van niet-dragers, vermoedelijk door verschuivingen van het mondkapje (door bewegingen van het gezicht), waardoor extra wrijving ontstaat, met als gevolg het ontstaan van huidschilfers die losraken van de huid en in de lucht terechtkomen.[17], [18]

De uitdaging voor de mondkapjesdrager is dat de longen normaliter bacteriën naar buiten drijven ongehinderd uitademen, een noodzakelijk ‘uitlaatsysteem’ dat tot nu toe in de menselijke geschiedenis (laat staan in de geschiedenis van andere gewervelde soorten) nog nooit bewust gehinderd werd door afdekking. In deze studie onderzoeken we ook het effect van mondkapjes op de verspreiding van bacteriën en de risico’s en aangetoonde problemen van – via de wanden van het mondkapje – ‘omgeleide’ en opnieuw ingeademde bacteriën en andere micro-organismen in de luchtwegen.

Zijn mondkapjes effectief in het voorkomen van de verspreiding van met name COVID-19?

COVID-19 is een ziekte met een opmerkelijk lage overdraagbaarheid. Deze studie beschrijft patronen van overdracht naar ‘nauwe contacten’ (mensen die ‘dicht bij’ een besmet persoon zijn geweest) door hen die positief getest zijn op SARS-CoV-2 in middelbare scholen en basisscholen in New South Wales. Van de achttien initieel positieve testen, waren slechts twee van de achthonderdrieënzestig nauwe contacten positief getest als secundaire ziektegevallen (zij die een ziekte van de primaire patiënt[19] krijgen).[20]

In juli 2020 verrichtte de Council on Foreign Relations (Amerikaanse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen) een enquête in vijfentwintig landen, waarbij men de volgende vraag stelde aan de burgers:

‘Hebt u de afgelopen zeven dagen buitenshuis altijd een mondkapje gedragen?’ Het antwoord ‘ja’ varieerde procentueel van 1 procent in Finland en Denemarken tot 93 procent in Singapore.[21]

Vervolgens onderzochten we voor elk van de vijfentwintig landen de prevalentie[22] van mondkapjesgebruik versus COVID-19-doden per 1 miljoen inwoners. De gegevens hebben we betrokken van Worldometers Statistics.[23] Die gegevens vindt u in tabel 1. Ze zijn tevens weergegeven in grafiek 1.

Grafiek 1

COVID-doden per 1 miljoen inwoners op 7 oktober 2020 (Worldometers)

Percentage mondkapjesgebruik

Zoals we aan de bovenstaande gegevens kunnen zien, was er geen significante correlatie tussen mondkapjesgebruik en een toename of afname in het aantal COVID-doden. Mondkapjesgebruik kon dus geen significante afname in het aantal doden hebben veroorzaakt. Het is zelfs zo dat twee van de landen met het hoogste aantal COVID-doden ook een hoog percentage mondkapjesgebruik hadden: in Spanje was het mondkapjesgebruik 87 procent en in Brazilië 90 procent. Ik herhaal daarom dat mondkapjesgebruik niet voor een significante afname in het aantal COVID-doden had kunnen zorgen.

Een andere tabel met data van Worldometer geeft de relatie weer tussen mondkapjesgebruik en positieve PCR-testen per 1 miljoen inwoners in dezelfde vijfentwintig landen.

Die gegevens zijn opgenomen in tabel 2 en grafiek 2.

Totaal aantal positieve PCR-testen per 1 miljoen inwoners op 7 oktober 2020 (Worldometers)

Percentage mondkapjesgebruik

In tegenstelling tot de gegevens in tabel 1 zien we een significante trend in tabel 2. Als we met curve-fitten een trendlijn maken, zien we een duidelijke stijging van 37.536 voor die lijn. Dat houdt in dat voor elk procentpunt toename van mondkapjesgebruik in een land er een gemiddelde stijging van 37.536 extra positieve PCR-testen per 1 miljoen inwoners optrad. Dat maakt duidelijk dat mondkapjesgebruik wat betreft het reduceren van het aantal positieve PCR-testen niet de beloofde uitwerking heeft gehad, maar veeleer een correlatie lijkt te vertonen met een toename in het aantal positieve PCR-testen voor COVID-19.

De historische rol van bacteriën in virale pandemieën

Het is in het geheel niet vreemd dat een fatale pneumonie (longontsteking) op een virale infectie volgt.[24] Ja, historische gegevens bevestigen een correlatie tussen [virale] pandemieën en bacteriële pneumonie. Men neemt aan dat het merendeel van de doden in de pandemie van 1918-1919 ‘waarschijnlijk het directe resultaat was van een secundaire bacteriële pneumonie, veroorzaakt door bacteriën die algemeen voorkomen in de bovenste luchtwegen’.[25] De histopathologie[26] van longweefselmonsters uit die tijd toont aan dat er ‘in vrijwel alle gevallen overtuigend histologisch bewijs is van een ernstige acute bacteriële pneumonie die óf als overheersende pathologie aanwezig was, óf samen met [influenza]’. Histologisch bewijs toonde de aanwezigheid van bacteriële pneumonie aan, inclusief bronchopneumonie[27]. Lobaire consolidatie[28] kenmerkend voor pneumococcenpneumonie[29] alsook pathognomonische[30] kenmerken van streptococcen- en staphylococcenpneumonie werden ook waargenomen. Geen van de onderzochte monsters resulteerde in een negatieve bacteriële longcultuur. ‘In alle secties van de longweefsels werden bacteriën gevonden, vaak in enorme hoeveelheden.’ De bacteriële schade was groot. Ook vasculitis (ontsteking van de bloedvaten), capillaire trombose en necrose (afsterving) rond de beschadigde bronchiën werden aangetoond. En ‘de experts waren er over het algemeen van overtuigd dat zonder deze secundaire bacteriële pneumonie de meeste patiënten gewoon weer genezen zouden zijn’.[31]

Interessant genoeg was een van de mede-auteurs van bovengenoemde studie die aantoont dat de meerderheid van de 1918-1919 pandemiedoden het directe gevolg was van een bacteriële pneumonie, dr. Antony Fauci MD, die nu van overheidswege belast is met de taak de regering te vertellen hoe zij adequaat kan reageren op de COVID-19 pandemie, maar hij heeft tot nu toe publiekelijk nog niets gezegd over dit al eerder vastgestelde risico op bacteriële pneumonie voor de pandemie die in 2020 ontstond, terwijl hij zelf bij die uitgebreide studie betrokken was. Ook bekend is dat menselijke samenlevingen ten tijde van de Spaanse grieppandemie (1918-1919) voor de laatste keer langdurig geëxperimenteerd hebben met een wijdverbreide mondkapjesplicht [inclusief ‘naming and shaming’ – vertaler]. Net als vandaag de dag waren mensen toen verplicht om een mondkapje te dragen, en sommigen zijn ervan overtuigd dat als mensen toen geen mondkapje hadden gedragen er geen pandemie zou zijn uitgebroken. Herhalen wij in onze tijd bekende historische fouten? En zo ja, wat zouden de gevolgen kunnen zijn?

Tijdens de 1918-1919 pandemie werden de steden Stockton (CA) en Boston (MA) [Het gebruik van mondkapjes was verplicht in Stockton, maar niet in Boston – red.] als volgt met elkaar vergeleken.[32]

Boven onderstaande grafiek staat in de Engelse editie van deze studie de volgende tekst: ‘Mondkapjes. Het op de juiste manier dragen van goede mondkapjes zou verplicht gesteld moeten worden in ziekenhuizen en voor iedereen die direct bloot staat aan besmettingsgevaar. Het dragen ervan zou verplicht moeten zijn voor kappers, tandartsen, enzovoort. Het bewijs (dat de commissie tot nu toe heeft verzameld) voor de eventuele positieve effecten van een mondkapjesplicht voor de hele bevolking, is tegenstrijdig en heeft de commissie niet aangemoedigd om voor alle mensen een mondkapjesplicht uit te vaardigen. Mensen die echter zelf een mondkapje willen dragen, moet uitgelegd worden hoe zij hem moeten maken en dragen.

Grafiek 3.

Verticale y-as: aantal doden per week per 100.000 inwoners

Horizontale x-as: aantal weken (elke week eindigt op zaterdagavond)

Tekst links naast pijl derde kolom: start mondkapjesplicht)

Tekst rechts naast dezelfde pijl: Stockton, 25 oktober

Tekst links naast pijl achtste kolom: hier wordt gestopt met het dragen van mondkapjes

Tekst rechts naast dezelfde pijl: Stockton, 27 november

Fig. 17. Stockton, Californië, en Boston, Massachusetts. Vergelijking aantal doden per 100.000 inwoners, in weken. Het gebruik van mondkapjes was verplicht in Stockton, maar niet in Boston.

Een historicus schrijft: ‘Quarantaine, isolatie en het dragen van mondkapjes hebben de verspreiding van de griep niet voorkomen. In plaats daarvan lijken die praktijken juist te hebben gezorgd voor een toename in het aantal sterfgevallen en voor desastreuze economische gevolgen. Het medisch beleid in 1918 was in strijd met de medische wetenschap van 1918, en de verwoestende praktijken van quarantaine, isolatie en het dragen van mondkapjes werden vervolgens grotendeels opgegeven.’[33]

De schade die werd aangericht, werkte door tot in de volgende generatie. Een van de gevolgen die aan deze praktijken toegeschreven kunnen worden, betrof een toename in het aantal hartziekten bij baby’s die 1919 geboren werden.[34]

Microbiologische besmetting van en door mondkapjes

Bacteriën zijn gemiddeld tien keer zo groot als virussen, met name coronavirussen, en dringen minder goed door een mondkapje heen.[35] Daarom geldt voor ten minste een deel van de gerecirculeerde uitgeademde lucht – met daarin aerosolen en druppeltjes die bacteriën bevatten – dat deze niet de directe omgeving van mond en neus verlaat. Bacteriën en andere micro-organismen worden niet alleen vastgehouden in die [kleine] ruimte, maar de mondkapjes zelf (de stof en vezels) vormen warme, vochtige plekken waar ze in achterblijven.

Laboratoriumonderzoek op de gebruikte mondkapjes van twintig treinreizigers, toonde aan dat elf van de twintig mondkapjes meer dan 100.000 bacteriekolonies herbergden. Schimmels en gisten werden ook gevonden. Drie van de mondkapjes bevatten meer dan 1 miljoen bacteriekolonies.[36] Omdat deze microbiële partikels uit de mondkapjes zelf zijn genomen en vervolgens op kweek zijn gezet, is het te verwachten dat ze tijdens het dragen van het mondkapje ingeademd worden.

Aan de buitenkant van chirurgische mondkapjes werden ook hoge aantallen van de volgende micro-organismen gevonden (zelfs in ziekenhuizen), in hogere concentraties dan in de omgeving[37]: Van de bacteriën die gevonden werden, kwamen de staphylococcus- (57 procent) en pseudomonassoorten (38 procent) het meeste voor, en bij de schimmels waren dat penicillium- (39 procent) en aspergillussoorten (31 procent). Deze correleerden met dezelfde bacteriën en schimmels in de omgevingslucht (waar de mondkapjes gedragen werden.[38]

Omdat het dit experiment van het wijdverbreide [wereldwijde] dragen van mondkapjes nieuw is, is het bewijs van schade door bacteriën in/aan mondkapjes nog niet ruimschoots voorhanden. Zelfs in Azië, waar het dragen van mondkapjes in de publieke sfeer al langer gepraktiseerd wordt dan in het Westen, werden ze over het algemeen alleen gedragen door hen die in het openbaar moesten reizen terwijl zij aan een bepaalde luchtwegaandoening leden, en door hen die een pollenallergie hadden. Als we de 1918-1919 pandemie even buiten beschouwing laten, is het wijdverbreide dragen van mondkapjes sinds 2020 een nieuw fenomeen.

Verder laten we zien dat de afwezigheid van bewijs geen bewijs van afwezigheid is. Klinisch bewijs dat gedurende vele decennia verzameld is, schrijft een verscheidenheid aan gemiddelde en ernstige ziekten toe aan micro-organismen die afkomstig zijn uit mond en neus, hetgeen we in deze studie bespreken.

Ziekten veroorzaakt door mondkapjes ontstaan als volgt: druppels die micro-organismen dragen en in het mondkapje blijven zitten, blijven vochtig zolang het mondkapje gedragen wordt, terwijl zonder mondkapje de uitgeademde druppels en aerosolen snel opdrogen [door verdamping]. In de vochtig blijvende omgeving van het mondkapje, beginnen de bacteriën zich te vermenigvuldigen, waarna zij opnieuw ingeademd worden en zich dan door het lichaam verspreiden, zoals wij hieronder nader uitleggen.

Het aantal bacteriën dat door de mondkapjes heen uitgeademd wordt, neemt toe naarmate het mondkapje langer gedragen wordt.[39] De bacteriële penetratie van het mondkapje naar buiten toe neemt toe door de explosieve kracht van hoesten en niezen, en door luid praten. Verstrooiingsmechanismen worden werkzaam doordat de uitgeademde lucht tegen de binnenkant van het mondkapje geblazen wordt, en de resulterende chaotische botsingen van aerosoldruppels zorgen er op hun beurt weer voor dat er verdere besmetting van de lucht buiten het mondkapje optreedt – op dezelfde manier als een fijnmazige platte zeef onder een kraan het water dat erdoorheen valt verder verspreidt.

Vergeleken met niet-mondkapjesdragers hadden dragers van stoffen mondkapjes ook veel vaker last van griepachtige aandoeningen.[40] Deze meta-analyse (noot 41) toonde aan dat mondkapjesgebruik geen positief effect had op het voorkomen van de verspreiding van door het laboratorium bevestigde influenza (dit betrof een analyse van veertien gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken).[41]

James Meehan MD rapporteerde dat hij patiënten zag (in een klinische setting) met huiduitslag, schimmelinfecties en bacteriële infecties. ‘Uit rapporten die ik krijg van collega’s uit de hele wereld wordt duidelijk dat bacteriële pneumonie aan het toenemen is.’ Dr. Meehan zegt dat dit komt ‘doordat ongetrainde burgers herhaaldelijk hetzelfde (gebruikte) mondkapje dragen … op niet-steriele wijze’.[42]

Recentelijk (een week voordat ik dit schreef) werd er een buitenproportioneel grote uitbraak van Groep-A-streptococcenfaryngitis (streptococcenkeel) geconstateerd in de middelbare scholen van Michigan, waar mondkapjes verplicht waren.[43] Een aantal factoren kunnen meegespeeld hebben bij deze uitbraak. De studenten waren niet alleen verplicht om een mondkapje te dragen, maar de scholen waren tijdens de lockdown ook lang genoeg gesloten om de aanwezige bacteriën in de ventilatiesystemen de kans te geven zich te vermeerderen. Het probleem kan verergerd zijn doordat mondkapjes de immuniteit verzwakken – als ze niet goed gewassen zijn, als men niet goed getraind is in het juiste gebruik ervan, of zelfs door de streptococcen te inhaleren door krachtig in- en uitademen. Immers, diepere inhalering, waarvan we weten dat het bij mondkapjesgebruik plaatsvindt, zou een belangrijk gezondheidsrisico kunnen hebben opgeleverd.

Wat misschien nog een lastiger gezondheidsrisico kan zijn, is de enorme reeks aan mogelijkheden waarbinnen de reguliere kolonies van orale en nasale bacteriestammen in contact komen met nieuwere, meer virulente stammen in de voor incubatie gunstige leefomgeving van de mondkapjes. De mogelijkheid van het ontstaan van ‘superstammen’ en de gevolgen daarvan voor de bevolking, zullen de gevolgen en de incidentie (het aantal nieuwe gevallen) van het relatief milde SARS-CoV-2-virus (met een geschatte IFR[44] van 0.015)[45] in de schaduw stellen, zoals we hebben gezien aan de hierboven beschreven autopsies van de slachtoffers van de 1918-1919 pandemie.

Ademhalingsaandoeningen veroorzaakt door orale bacteriën

CPAP-apparatuur (continue positievedrukbeademing, denk aan een slaapapneumasker), wordt al decennia gebruikt, maar wereldwijd mondkapjesgebruik is iets nieuws. We weten dat het dragen van een CPAP-masker tot levensbedreigende legionellapneumonie heeft geleid, alsook tot streptococceninfecties.[46] Dit ontkracht de hypothese dat microbiële groei op mondkapjes altijd ‘goedaardig’ is.

Aspiratiepneumonie (ontsteking van het longweefsel doordat je iets inademt) kan veroorzaakt worden door het inademen van orale bacteriën in de longen. De tanden en het tandvlees vormen een reservoir van respiratoire pathogenen.[47], [48] Orale dysbiose is een ontregeling van het ecosysteem van zowel de nuttige als de pathogene bacteriën in de mond. Cariës (tandbederf) en tandvleesaandoeningen zijn algemene gevolgen van orale dysbiose. Een tandartsenpraktijk schat dat 50 procent van zijn patiënten lijdt aan door mondkapjes veroorzaakte gebitsproblemen, inclusief tandbederf, terugtrekkend tandvlees en een ‘zeer zure adem’.[49] De tandartsen denken dat deze nieuwe orale infecties hoofdzakelijk veroorzaakt worden door de neiging van mensen om door de mond te ademen wanneer zij een mondkapje dragen, hetgeen niet in lijn is met de vorm en functionaliteit van de luchtwegen van de mens (…), of van welke andere soort ook.

Het is bekend dat de orale flora uit ongeveer zevenhonderd bacteriesoorten bestaat. Zij zitten in de epitheliaal ‘debris’ (afschilferende epitheelresten op het mondslijmvlies), voedselresten en orale afscheidingsproducten in de mond. Vooral de streptococcen, lactobacillen en staphylococcen worden vaak aangetroffen. Samen vormen zij de biofilm die de oppervlakten van de orale holte bedekt. De bacteriën hebben duidelijk baat bij hun gastheer, maar de gastheer kan ook baat hebben bij de bacteriën omdat zij kunnen bijdragen aan de versterking van ons immuunsysteem door de uitscheiding van antilichamen tegen nieuwe pathogenen (ziekteverwekkers). De commensale[50] (onschadelijke) relatie tussen de orale flora en de gastheer is meestal nuttig en stabiel, tenzij dezelfde bacteriën in de diepere weefsels en in het bloed binnendringen. Er kunnen verschillende ernstige en levensbedreigende ziekten ontstaan wanneer dat gebeurt.

Bacteriën die in de mond en de bovenste luchtwegen leven, kunnen ingeademd worden en infecties in de longen veroorzaken. We weten dat mondkapjesdragers een sterkere respiratoire flow hebben dan niet-dragers.[51] Dit wordt vermoedelijk veroorzaakt door de hypoxische toestand ten gevolge van de obstructie van de luchtwegen door het mondkapje. Door het dragen van een mondkapje is de kans dat bacteriën ingeademd worden dan ook veel groter dan wanneer er geen mondkapje gedragen wordt.

Schade aan de luchtwegen is het gevolg van bacteriegroei. Wanneer bacteriën in de luchtwegen terechtkomen en daar op verschillende plekken infecties veroorzaken, heeft dat ook epitheliale schade tot gevolg. Het enige wat nodig is voor het ontstaan van zulke schade (om dat proces te starten), is de groei van bacteriekolonies in de luchtwegen, met als eindresultaat een door bacteriën veroorzaakte chronische ontsteking van de luchtwegen.[52] Dit proces begint doordat de uitscheidingsproducten van in de mond aanwezige bacteriën ingeademd worden, die zich vervolgens hechten aan het epitheel (dekweefsel) van de luchtwegen. Deze stimuleren vervolgens de productie van cytokine, waarna vervolgens een ontstekingsreactie volgt.[53]

Ja, diezelfde periodontopatische bacteriën zijn betrokken bij de pathogenese[54] van luchtwegaandoeningen. Dit kunnen sommige van de ziekten zijn die met COVID-19 verbonden zijn.[55] Daartegenover staat dat orale hygiënemaatregelen een correlatie hebben aangetoond met een verbetering in de toestand van patiënten met een longontsteking[56], patiënten met meer algemene luchtweginfecties[57], en patiënten met andere longziekten, zoals COPD.[58]

Infecties worden niet altijd door slechts één soort ziekteverwekker veroorzaakt. Een pathogenische synergie kan resulteren in het floreren van een specifieke ziekteverwekker. Dit bleek het geval te zijn bij Aggregatibacter actinomycetemcomitans met Streptococcus gordonii, die beide algemeen voorkomen in de mond en in mondabcessen.[59] We kunnen ons dus met recht afvragen of het optreden van pathogenische synergie waarschijnlijker wordt als tijdens het dragen van het mondkapje micro-organismen zich daar ophopen en vermeerderen.

Systemische ziekten door orale en nasale bacteriën

Wanneer orale bacteriën toegang krijgen tot het bloed en de diepere weefsels, kunnen zij pneumonie veroorzaken, abcessen in het longweefsel, subacute (kortdurende) bacteriële endocarditis (ontsteking van de hartwand), sepsis (bloedvergiftiging) en meningitis (hersenvliesontsteking).[60] Het is belangrijk om op te merken dat endocarditis een levenslange aandoening kan zijn. We zien al tientallen jaren dat bijvoorbeeld Streptococcus pyogenes onomkeerbare fibrose kan veroorzaken in hartweefsel, en wel lang nadat de bacterie verdwenen was (niet meer gevonden werd).[61] Deze bacterie is bij sommigen beter bekend onder de naam ‘vleesetende bacterie’ of ‘vleesetende streptococ’. Eerdere streptococceninfecties die al lang geleden overwonnen leken te zijn, kunnen nog steeds een positief resultaat geven bij een Anti- Streptolysine-O-test. Zelfs jaren na zo’n infectie kunnen er nog toxinen vrijkomen in het lichaam op momenten van stress of door een secundaire infectie[62] die ‘slopende symptomen’ kunnen veroorzaken.

Ook diabetes type 2, verhoogde bloeddruk, en hart- en vaatziekten kunnen het gevolg zijn van het binnendringen van orale bacteriën in de diepere weefsels.[63] Deze ziekten horen bij de ziekten die genoemd worden als comorbiditeiten die in verband gebracht worden met een verhoogde kans om aan [of met] COVID-19 te sterven. COPD[64] – en in deze zeer uitgebreide studie (zie noot 65) – ook kanker kan ook ontstaan door zoiets eenvoudigs als de toegang van orale bacteriën tot de diepere weefsels.[65]

Er bestaat ook een correlatie tussen immuungemedieerde ontstekingsziekten[66] (IMID’s) – beter bekend als auto-immuunziekten – en orale dysbiose. We weten dat transiënte[67] bacteriën die een orale infectie veroorzaken of die tijdens een tandheelkundige ingreep in de grote bloedsomloop[68] terecht kunnen komen. Die bacteriën kunnen toxinen uitscheiden die weefselschade of andere pathologische veranderingen kunnen veroorzaken. Deze moleculen kunnen reageren met antilichamen die grote (immuun)complexen produceren, die geassocieerd worden met acute ontstekingsveranderingen.[69], [70] Auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis, systemische lupus erythematodes (SLE)[71], het syndroom van Sjögren (hierbij raken vooral traan- en speekselklieren ontstoken) hebben allemaal kenmerken van orale dysbiose.[72]

AIE (auto-immuun-encefalitis)[73] ontstaat wanneer micro-organismen in het hersenweefsel binnendringen en daar neurologische of psychiatrische symptomen veroorzaken. Tot dit complex van ziekten behoort ook basale ganglia[74] encefalitis, dat veroorzaakt kan worden door bacteriële, virale en fungale infecties. Een van de ergste ziekten in deze groep is Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal Infections.[75] Een Groep A-Streptococceninfectie (GAS) kan veel verschillende ziektebeelden veroorzaken. De bacterie (Streptococcus pyogenes) is de belangrijkste veroorzaker van een zere keel, ‘streptococcenkeel’, en is een van de micro-organismen die betrokken is bij PANDAS. GAS veroorzaakt per jaar 1 tot 2,6 miljoen gevallen van streptococcenkeel.[76]

Herhaaldelijke infecties in de neusholte kunnen leiden tot de activering van Th1- en Th17-helpercellen (lymfocyten) in het omliggende neusweefsel. Dit zijn pro-ontstekingssubstanties die de gastheercellen kunnen aanvallen door een verkeerde immuunrespons. De Th17-cellen trekken langs de reukzenuwen, via het zeefbeen in de neus, de keel of het verhemelte naar de hersenen. Die stimuleren vervolgens de cytokinen[77], die op hun beurt de microglia[78] stimuleren. De endotheliale[79] cellen in de bloed-hersenbarrière worden afgebroken door de beschadiging van zowel de stevige celverbindingen in het endotheel als de toenemende transcytose[80] van auto-antistoffen[81] die in de bloedsomloop circuleren en dan in de hersenen terechtkomen. Van dit mechanisme is aangetoond dat het tot een snelle ontwikkeling van neurologische en psychiatrische symptomen leidt die geassocieerd worden met de PANDAS diagnose.[82]

Naast andere organismen worden onze neusgaten bewoond door staphylococcen. Onder normale omstandigheden vormen deze geen bedreiging voor het individu, maar de Mayo Clinic waarschuwde (hoewel deze uitspraak nu van hun website verwijderd is):

‘Een groeiend aantal anderszins gezonde mensen ontwikkelt levensbedreigende staphylococceninfecties door mondkapjesgebruik.’[83]

Een van de risico’s van mondkapjesgebruik is dat mondkapjes gedurende langere tijd veel bacteriën bevatten. Dat vergroot het risico dat deze bacteriën binnendringen in het ademhalingssysteem en/of via microwondjes in de bloedbaan terechtkomen.

Onder andere de volgende ziekten en toestanden kunnen hiervan het gevolg zijn:

Bacteriëmie[84]. Dit is een toestand waarin bacteriën zich verspreiden naar de interne organen, de spieren, de botten en ingebrachte prothesen. Het toxische shock syndroom is een toestand waarin sommige staphylococcusstammen toxinen produceren die hoge koorts, misselijkheid, overgeven en andere symptomen kunnen veroorzaken. Septische artritis kan ontstaan wanneer bacteriën de gewrichten infecteren, wat kan resulteren in pijn, zwellingen en koorts.

Het risico op pericarditis (ontsteking van het pericard of hartzakje) door een staphylococceninfectie is al bekend sinds 1945.[85] Deze levensbedreigende ziekte werd en wordt behandeld met een langdurige antibioticakuur en met agressieve drainage van het pericard[86], en in ernstige gevallen een chirurgische resectie (zeg maar aanpassing) van het pericard.[87] Purulente pericarditis (hierbij ontstaat veel pus in de pericardholte) is de ernstigste complicatie die kan optreden bij een bacteriële pericarditis. Zonder behandeling is dit vrijwel altijd dodelijk. Zelfs bij behandelde patiënten is het sterftecijfer 40 procent.[88]

Streptococcus is een commensaal (zie noot 50) organisme in het mondslijmvlies en is in de meeste gevallen de infectieuze veroorzaker van endocarditis (ontsteking van de hartwand).[89] Het is niet ongebruikelijk dat orale streptococcen toegang krijgen tot de bloedstroom, en na een tandheelkundige ingreep bestaan meer dan de helft van de uit bloed gecultiveerde bacteriekolonies uit deze orale streptococcen. ‘Orale streptococcenbacteriëmie wordt vaak geassocieerd met de ontwikkeling van septische shock en overlijden.’[90]

Cardiovasculaire en reumatologische aandoeningen ten gevolge van mondkapjesgebruik zullen we in de Verenigde Staten de komende maanden waarschijnlijk nog niet gaan zien, omdat Amerikanen ze nog niet zo lang dragen (in de VS zijn er op 16 maart 2021 inmiddels twintig staten die de mondkapjesplicht afgeschaft hebben – vertaler), hoewel we toch wat kunnen leren uit een eerdere gelijksoortige situatie door te kijken naar het aantal hart- en vaatziekten dat zich vele jaren na de 1918-1919 pandemie en de destijds geldende mondkapjesplicht openbaarde (deze pandemie en de toen geldende mondkapjesplicht werd al eerder beschreven in dit artikel). Dit zijn mogelijk grote bedreigingen voor de publieke gezondheid die zich aan de horizon kunnen gaan aftekenen.

Orale bacteriën (met toegevoegde kleuren, inclusief de gele) onder een elektronenmicroscoop

Directe link: https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-3549713/

Infecties met schimmels en gisten

Aspergillose is een longinfectie die veroorzaakt wordt door de sporen van de Aspergillus fumigatus, een schimmel. Deze sporen komen overal in de natuur voor, binnen en buiten, en zijn gewoonlijk onschadelijk. Er zijn veel natuurlijke bronnen van Aspergillus. Buitenshuis kun je denken aan rottende bladeren en compost rond bomen en planten, maar ook binnenshuis in badkamers komt de soort algemeen voor. Als de sporen ingeademd worden door mensen met een verzwakt immuunsysteem, kunnen zij de oorzaak of het gevolg zijn van bronchiëctasie (blijvende verwijding van de bronchiën).[91] Dit is een chronische luchtweginfectie, en zoals hierboven aangegeven, bestaat er een risico dat het zich ontwikkelt door het inademen van schimmeldraden. Als de schimmeldraden ingeademd worden kan tijdens de groei van de schimmel een bal gevormd worden die bestaat uit schimmelweefsel, afgestorven longweefsel en andere afgestorven weefsels. Die bal heet een aspergilloom. In het slechtste geval kan aspergillose uitgroeien tot een systemische infectie, met negatieve gevolgen voor hersenen, hart en nieren. Invasieve aspergillose verspreidt zich snel en kan dodelijk zijn.

Aspergillus en ook candida (een andere schimmelsoort) produceren ook gliotoxinen; deze verminderen de activiteit van de cellen van het immuunsysteem en zijn dus immunosuppressieve toxinen die daardoor ook candida verder kunnen verspreiden. Het mechanisme van immuunsuppressie lijkt te worden veroorzaakt door een verandering in de structuur en functie van PMN[92] neutrofielen.[93]

Het is mogelijk dat in een warme en vochtige omgeving waar een mondkapje gedragen wordt, buiten of in de badkamer, schimmelsporen (maar ook deeltjes en/of losse vezels) door het mondkapje worden opvangen en meedragen. Normaal gesproken maakt dat voor een gezond of ongemaskerd mens niet uit. Wanneer schimmelsporen door een gezond persoon ingeademd worden, worden ze door de cellen van het immuunsysteem omsingeld en vernietigd. Mondkapjes zorgen voor een alternatieve omgeving (tussen het mondkapje en neus en mond) waarin schimmels verzameld worden en gevangen blijven in een concentratie die hoger is dan die in de omgevingslucht. Wanneer het mondkapje de luchtwegen in die situatie blijft bedekken, kan dat een risico vormen voor de drager. Simpel gezegd, als het mondkapje de schimmelsporen blijft vasthouden, kunnen deze tijdens het inademen losraken en in de luchtwegen terechtkomen.

Conclusie

Door de tijd heen is er consistent en in de hele wereld aangetoond dat het dragen van mondkapjes geen significant preventief effect heeft op de verspreiding van alle bekende pathogene micro-organismen. Meer specifiek hebben wij in deze studie laten zien dat wat COVID-19 betreft mondkapjesgebruik geen relatie aantoont met lagere sterftecijfers of met een lager aantal positieve PCR-testen.

De geschiedenis leert ons ook dat mondkapjes bijdragen aan een stijging in het aantal luchtweginfecties. We hebben gekeken naar de mogelijkheid dat orale en nasale pathogenen toegang krijgen tot dieper gelegen weefsel en de bloedbaan (dit komt algemeen voor), en wat daarvan de gevolgen kunnen zijn. We hebben met behulp van de klinische en historische data ook aangetoond dat het gebruik van mondkapjes zal bijdragen aan een veel hogere morbiditeit (ziektecijfer) en mortaliteit (sterftecijfer) dan wij gezien hebben door COVID-19 zelf.

Vertaald en van aanvullende verklarende voetnoten voorzien door E. W. J. Maatkamp

[1] Boris A. Borovoy (MPH) heeft een Master in Public Health (publieke gezondheidszorg) van de Medische Academie in Moskou (First Moscow State Medical University). Hij werkt als onafhankelijk onderzoeker.

[2] Colleen Huber (NMD) is naturopathisch arts en naturopathisch oncoloog (FNORI). Zij schrijft over onderwerpen zoals mondkapjes, COVID-19, kanker en voeding.

[3] Maria Crisler is microbioloog.

[4] Alle micro-organismen die in een bepaald orgaan leven, worden gezamenlijk de ‘microbiota’ genoemd.

[5] Verschillende organen die nauw samenwerken, vormen samen een orgaansysteem of orgaanstelsel.

[6] Huh, Y., Vosgerau, J., Morewedge, C. K., Social Defaults: Observed Choices Become Choice Defaults, Journal of Consumer Research, dl. 41, nr. 3, digitale editie, juli 2014, papieren editie, okt. 2014, pag. 746-760, Oxford University Press, https://doi.org/10.1086/677315.

[7] Hiermee wordt in de genoemde open brief (voetnoot 8) bedoeld dat het overgrote deel van de positief geteste ‘besmette’ personen zich in de leeftijdscategorie van de actieve bevolking bevindt, die geen tot beperkte symptomen ontwikkelen wegens een goed werkend immuunsysteem [cursief door de vertaler].

[8] Docs 4 Open Debate, Open brief van artsen en gezondheidsprofessionals aan alle overheden van België en de Belgische media, 5 september 2020,

https://docs4opendebate.be/open-brief/. Lijst met ondertekenaars: https://docs4opendebate.be/ondertekenaars/.

[9] Zie het eerder gepubliceerde (6 juli 2020) artikel hierover: Masks are Neither Effective nor Safe, Primary Doctor, https://www.primarydoctor.org/ masks-not-effect (hiervan is ook een Nederlandse vertaling beschikbaar onder de titel Mondkapjes zijn noch effectief, noch veilig).

[10] MacIntyre, C. R., Seale, H. e.a., A Cluster Randomised Trial of Cloth Masks Compared with Medical Masks in Healthcare Workers, BMJ Open, 2015; 5(4), https://bmjopen.bmj.com/content/5/4/e006577.

[11] Kelkar, U., Gogate, B. e.a., How Effective are Face Masks in Operation Theatre? A Time Frame Analysis and Recommendations, International Journal of Infection Control, 2 juli 2013, https://www.ijic.info/article/view/10788 (PDF: https://www.ijic.info/article/view/10788/7862).

[12] Kwon, J., Burnham, C., Reske, K. e.a., Assessment of Healthcare Worker Protocol Deviations and Self-Contamination During Personal Protective Equipment Donning and Doffing, Infection Control & Hospital Epidemiology, 38(9), 1077-1083 https://dx.doi.org/10.1017/ice.2017.121.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6263164/.

[13] Orr, N. (MD, Mchir, FRCS), Is a Mask Necessary in the Operating Theatre? Annals of the Royal College of Surgeons of England (1981), dl. 63, pag. 390-392. https://muchadoaboutcorona.ca/wp-content/uploads/2020/08/annrcse01509-0009.pdf (alternatieve bon: annrcse01509-0009.pdf).

[14] Mitchell, N. J., Hunt, S., Surgical Face Masks in Modern Operating Rooms – a Costly and Unnecessary Ritual? Journal of Hospital Infection, Dl. 18, nr. 3, juli 1991, pag. 239-242. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0195670191901482.

https://www.journalofhospitalinfection.com/article/0195-6701(91)90148-2/pdf.

[15] Estimating the Size of a Burn, Michigan Medicine, University of Michigan. https://www.uofmhealth.org/health-library/sig254759.

[16] Zie voetnoot 14.

[17] McLure, H. A., Talboys, C. A. e.a., Surgical Face Masks and Downward Dispersal of Bacteria, Anaesthesia, 53 (7), 6 april 2002.

https://associationofanaesthetists-publications.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1046/j.1365-2044.1998.435-az0528.x.

https://doi.org/10.1046/j.1365-2044.1998.435-az0528.x.

[18] Schweizer, R. T., Mask Wiggling as a Potential Cause of Wound Contamination, The Lancet, 20 nov. 1976, dl. 308, nr. 7995, pag. 1129-1130, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(76)91101-6, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/62960/.

[19] De primaire patiënt is de bron van de infectie.

[20] COVID-19 in schools – the Experience in NSW, New South Wales Government, National Centre for Immunisation and Surveillance.

https://ncirs.org.au/sites/default/files/2021-03/NCIRS%20NSW%20Schools%20COVID_Summary_Term%204%202020%20Report.pdf (dit rapport is inmiddels drie keer geupdated: kwartaal 1, kwartaal 2, kwartaal 3, kwartaal 4). In de laatste studie van 9 maart 2021 lezen we in de conclusie dat ‘net als in de voorgaande drie kwartalen de SARS-CoV-2-verspreiding binnen onderwijssettings ook in het vierde kwartaal laag bleef – vertaler).

[21] Feler, C., Bussemaker, N., Which Countries Are Requiring Face Masks? Council on Foreign Relations, 4 aug. 2020.

https://www.cfr.org/in-brief/which-countries-are-requiring-face-masks.

[22] De ‘prevalentie’ is het aantal bestaande gevallen op een bepaald moment, uitgedrukt in een percentage van de bevolking, of het aantal getroffen mensen in een populatie met een standaard omvang, bijvoorbeeld duizend, tienduizend of honderdduizend. In de huidige context wordt het meer algemeen gebruikt in de betekenis van ‘de mate waarin iets voorkomt’.

[23] Worldometers. https://www.worldometers.info/coronavirus/?%3D%3D.

[24] Channappanavar, R., Perlman, S., Pathogenic Human Coronavirus Infections: Causes and Consequences of Cytokine Storm and Immunopathology, Seminars in Immunopathology, juli 2017, 39(5):529-539, https://doi.org/10.1007/s00281-017-0629-x, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28466096/.

[25] Morens, D. M., Taubenberger, J. K., Fauci, A. S., Predominant Role of Bacterial Pneumonia as a Cause of Death in Pandemic Influenza: Implications for Pandemic Influenza Preparedness, The Journal of Infectious Diseases, dl. 198, nr. 7, 1 okt. 2008, pag. 962-970. https://doi.org/10.1086/591708, https://academic.oup.com/jid/article/198/7/962/2192118.

[26] Dit is een (meestal) microscopische studie van ziekteprocessen in weefsels.

[27] Hierbij zijn zowel de longblaasjes als de bronchiën ontstoken.

[28] Consolidatie is het aan elkaar gaan zitten van weefsels waardoor een verharding optreedt. In dit geval in een of meer longkwabben. Men onderscheidt lobaire en gegeneraliseerde pneumonie. In het eerste geval zijn een of twee van de vijf longkwabben aangedaan, in het tweede geval alle longkwabben.

[29] De meest voorkomende vorm van pneumonie, veroorzaakt door de bacterie streptococcus pneumoniae.

[30] Pathognomisch is een woord in de geneeskunde dat betekent dat een ziekte door een bepaald symptoom of combinatie van symptomen bewezen aanwezig is. Dit komt niet zo heel vaak voor: bij bijna alle symptomen kan meer dan één ziekte passen.

[31] Opie, E. L., Blake, F. G., Rivers, T. M., Small, J. C. (editors), The Pathology and Bacteriology of Pneumonia Following Influenza. Epidemic Respiratory Disease, The Pneumonias and Other Infections of the Respiratory Tract Accompanying Influenza and Measles, C.V. Mosby; St. Louis: 1921. pag. 107-281. Als eBook ook bij bol.com te verkrijgen: https://www.bol.com/nl/p/epidemic-respiratory-disease-the-pneumonias-and-other-infections-of-the-repiratory-tract-accompanying-influenza-and-measles/9300000005084479/.

[32] Vaughan, W., Influenza: An Epidemiologic Study. Baltimore MD: American Journal of Hygiene. Monographic Series (1921. 1. 241).

[33] Ciani, A., A Pandemic of Socialism, American Thinker, 24 aug. 2020.

https://www.americanthinker.com/articles/2020/08/a_pandemic_of_socialism.html#ixzz6ZkgXX16k.

[34] Almond, D., Mazumder, B., The 1918 Influenza Pandemic and Subsequent Health Outcomes: An Analysis of SIPP Data, American Economic Review, mei 2005; 95(2):258-62. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29125265/.

[35] Prussin, A. J., Garcia, B. E., Marr, L. C., Total Virus and Bacteria Concentrations in Indoor and Outdoor Air, Environmental Science & Technology Letters, 2015; 2(4): 84-88 (online gepubliceerd op 6 maart 2015).

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4515362/, https://doi.org/10.1021/acs.estlett.5b00050.

[36] Blick. Uw coronomasker is echt zo gruwelijk (Duitstalig artikel): https://amp.blick.ch/wirtschaft/gebrauchte-exemplare-getestet-so-gruusig-ist- ihre-corona-maske-wirklich-id16096358.html?utm_source=twitter&utm_medium=social_user&utm_campaign=blick_amp.

[37] Zhiqing, L., Yongyun, C., Wenxiang, C. e.a., Surgical Masks as Source of Bacterial Contamination During Operative Procedures, Journal of Orthopaedic Translation, dl. 14, juli 2018, pag. 57-62, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214031X18300809.

https://doi.org/10.1016/j.jot.2018.06.002.

[38] Luksamijarulkul, P., Aiempradit, N., Vatanasomboon, P., Microbial Contamination on Used Surgical Masks among Hospital Personnel and Microbial Air Quality in their Working Wards: A Hospital in Bangkok, Oman Medical Journal, sept. 2014; 29(5): 346-350.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4202234/, https://dx.doi.org/10.5001/omj.2014.92.

[39] Kelkar, U., Gogate, B., Kurpad, S. e.a., How Effective are Face Masks in [the] Operation Theatre? A Time Frame Analysis and Recommendations, International Journal of Infection Control, dl. 9, nr. 1 (2013), https://www.ijic.info/article/view/10788,

[40] McIntyre, C., Seale, H. e.a., A Cluster Randomised Trial of Cloth Masks Compared with Medical Masks in Healthcare Workers, Infectious Diseases

Research, BMJ Open, 2015; 5(4), https://bmjopen.bmj.com/content/5/4/e006577.

[41] Xiao, J., Shiu, E., e.a., Nonpharmaceutical Measures for Pandemic Influenza in Nonhealthcare Settings – Personal Protective and Environmental Measures, Emering Infectios Diseases Journal, Centers for Disease Control, dl. 26, nr. 5, mei 2020.

https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/5/19-0994_article.

[42] Manley, J. C. A., Medical Doctor Warns that ‘Bacterial Pneumonias Are on the Rise’ from Mask Wearing, Global Research, 6 okt. 2020.

https://www.globalresearch.ca/medical-doctor-warns-bacterial-pneumonias-rise-mask-wearing/5725848.

[43] Cichoracki, C., Health Department Investigating after High Number of Strep Throat Cases Reported at Shepherd Schools, 2 okt. 2020.

https://www.abc12.com/2020/10/02/health-department-investigating-after-high-number-of-strep-throat-cases-at-shepherd-schools/.

[44] De IFR of Infection Fatility Rate is kort gezegd het percentage van de mensen dat besmet is met het virus en eraan is overleden.

[45] US Centers for Disease Control. Coronavirus disease 2019 (COVID-19). Update 10 sept. 2020.

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/planning-scenarios.html#table-1.

[46] Schnirman, R., Nur N. e.a., A Case of Legionella Pneumonia Caused by Home Use of Continuous Positive Airway Pressure, SAGE Open Medical Case Reports, 5 dec. 2017, https://doi.org/10.1177/2050313X17744981, https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2050313X17744981.

[47] Scannapieco, F. A., Role of Oral Bacteria in Respiratory Infection, Journal of Periodontology, juli 1999; 70(7):793-802.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10440642/, https://doi.org/10.1902/jop.1999.70.7.793.

[48] Ortega, O., Clavé, P., Oral Hygiene, Aspiration, and Aspiration Pneumonia: From Pathophysiology to Therapeutic Strategies, Current Physical Medicine and Rehabilitation Reports, 1:292-295 (2013). https://doi.org/10.1007/s40141-013-0032-z.

[49] Ramondi, R., Interview met Fox News, ‘Mask mouth’: Dentists Coin New Term For Smelly Side Effect of Wearing a Mask, 7 aug. 2020.

https://www.foxnews.com/health/mask-mouth-dentists-new-term.

[50] Commensalisme is de interactie tussen twee organismen waarbij het ene voordeel heeft en het ander niet negatief beïnvloed wordt. Het is een vorm van symbiose.

[51] Holmér, I., Kuklane, K., Gao, C., Minute Volumes and Inspiratory Flow Rates During Exhaustive Treadmill Walking Using Respirators, The Annals of Occupational Hygiene, dl. 51, nr. 3, april 2007, pag. 327-335. https://doi.org/10.1093/annhyg/mem004.

https://academic.oup.com/annweh/article/51/3/327/139423.

[52] Khair, O. A., Davies, R. J., Devalia, J. L., Bacterial-induced Release of Inflammatory Mediators by Bronchial Epithelial Cells, European Respiratory Journal, 1996 (9): 1913-1922. https://erj.ersjournals.com/content/9/9/1913.

[53] Scannapieco, F. A., Wang, B., Shiau, H. J., Oral Bacteria and Respiratory Infection: Effects on Respiratory Pathogen Adhesion and Epithelial Cell Proinflammatory Cytokine Production, Annals of Periodontology, 1 dec. 2001, https://doi.org/10.1902/annals.2001.6.1.78.

https://aap.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1902/annals.2001.6.1.78.

[54] De (meestal) stapsgewijze ontwikkeling van een ziekte of aandoening (en het verloop ervan).

[55] Patel, J., Sampson, V., https://www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666-5247(20)30057-4/fulltext.

https://doi.org/10.1016/S2666-5247(20)30057-4.

[56] Azarpazhooh, A., Leake, J. L., Systematic Review of the Association Between Respiratory Diseases and Oral Health, Journal of Periodontology, 1 sept. 2006; 77(9):1465-1482. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16945022/, https://doi.org/10.1902/jop.2006.060010.

[57] Sjögren, P., Nilsson, E. e.a., A Systematic Review of the Preventive Effect of Oral Hygiene on Pneumonia and Respiratory Tract Infection in Elderly People in Hospitals and Nursing Homes: Effect Estimates and Methodological Quality of Randomized Controlled Trials, Journal of the American Geriatrics Society, 5 nov. 2008; 56(11):2124-30. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18795989/, https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2008.01926.x.

[58] Manger, D., Walshaw, M. e.a, Evidence Summary: the Relationship between Oral Health and Pulmonary Disease, British Dental Journal, 7 apr. 2017; 222(7):527-533. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov//28387268/, https://doi.org/10.1038/sj.bdj.2017.315.

[59] Stacy, A., Fleming, D. e.a., A Commensal Bacterium Promotes Virulence of an Opportunistic Pathogen via Cross-Respiration, American Society for Microbiology, 28 juni 2016, 7(3):e00782-16, https://mbio.asm.org/content/7/3/e00782-16/article-info, https://doi.org/10.1128/mBio.00782-16.

[60] Todar, K., The Normal Bacterial Flora of Humans, Online Textbook of Bacteriology, 2020.

http://www.textbookofbacteriology.net/normalflora_3.html.

[61] Glaser, R. J., Thomas, W., Morse, S. I., Darnell, J. E., The Incidence and Pathogenesis of Myocarditis in Rabbits after Group A Streptococcal Pharyngeal Infections, Journal of Experimental Medicine, 1 jan. 1956, 103 (1):173-88. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/13278463/.

https://doi.org/10.1084/jem.103.1.173.

[62] Een secundaire infectie is een ontsteking door een ziektekiem die optreedt na een ontsteking door een andere ziektekiem (bacterie of virus).

[63] Patel, J., Sampson, V., https://www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666-5247(20)30057-4/fulltext.

https://doi.org/10.1016/S2666-5247(20)30057-4.

[64] Ramesh, A., Varghese, S. e.a, Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Periodontitis – Unwinding their Linking Mechanisms, Journal of Oral Biosciences, 1 okt. 2015, (58) 1. https://doi.org/10.1016/j.job.2015.09.001.

[65] Heikkilä, P., But, A. e.a., Periodontitis and Cancer Mortality: Register‐based Cohort Study of 68,273 Adults in 10‐year Follow‐up, Cancer Epidemiology, 11 jan. 2018, (142) 11. https://doi.org/10.1002/ijc.31254, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ijc.31254.

[66] Dit is een groep aandoeningen of ziekten die geen definitieve etiologie heeft, maar wordt gekenmerkt door veel voorkomende ontstekingsroutes die tot ontstekingen leiden en die het gevolg kunnen zijn van of veroorzaakt kunnen worden door een ontregeling van de normale immuunrespons.

[67] Transiënte (van voorbijgaande aard) bacteriën zijn in tegenstelling tot de residente bacteriën micro-organismen die bij toeval op of in het lichaam terechtkomen.

[68] De grote bloedsomloop (systemische circulatie) is die van ‘hart-lichaam-hart’. De kleine bloedsomloop (pulmonale circulatie) is die van ‘hart-longen-hart’.

[69] Chaitanya Babu, N., Gomes, A. J., Systemic Manifestations of Oral Diseases, Journal of Oral and Maxillofacial Pathology, mei/aug. 2011; 15(2): 144-147. https://doi.org/10.4103/0973-029X.84477, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3329699/.

[70] Bingham, C. O., Moni, M., Periodontal Disease and Rheumatoid Arthritis: the Evidence Accumulates for Complex Pathobiologic Interactions, Current Opinion in Rheumatology, 8 juli 2015, https://dx.doi.org/10.1097/BOR.0b013e32835fb8ec mei 2013; 25(3): 345-353.

[71] SLE is een auto-immuunziekte (het lichaam maakt ontstekingseiwitten aan die schade aan weefsels en organen kunnen veroorzaken). SLE wordt gekenmerkt door periodes van weinig tot geen ziekteactiviteit, afgewisseld met periodes van actieve ziekte. Tijdens deze opvlammingen kunnen in principe alle weefsels en organen ontstoken raken. In de meeste gevallen zijn er ontstekingen te vinden in de huid, de gewrichten, de slijmvliezen en de nieren (bron: UMC Utrecht).

[72] Feldman, B., The Oral Microbiome and its Links to Autoimmunity, The Doctor Weighs In, 26 aug. 2018.

https://thedoctorweighsin.com/oral-microbiome-links-autoimmunity/.

[73] Een vorm van hersenontsteking waarbij het eigen immuunsysteem van de patiënt de ziekte veroorzaakt.

[74] De basale ganglia (die zich rond de thalamus bevinden) zijn betrokken zijn bij de controle van bewegingen.

[75] PANDAS is een aandoening waarbij kinderen gedragsproblemen en tics krijgen na het doormaken van een infectie veroorzaakt door streptococcen.

[76] Erythromycin-Resistant Group A Streptococcus, US Centers for Disease Control.

https://www.cdc.gov/drugresistance/pdf/threats-report/gas-508.pdf.

[77] Een cytokine is een molecuul dat een rol speelt in de immuunafweer en het activeren van bepaalde receptoren. Er bestaan verschillende soorten, die uitgescheiden worden door verschillende soorten lichaamscellen.

[78] Microgliacellen zijn zeer kleine structuren die verspreid voorkomen in de weefsels van de hersenen en het ruggenmerg. Microgliacellen worden beschouwd als weefselspecifieke macrofagen.

[79] Het endotheel is een bedekkend eencellig laagje aaneengesloten cellen dat onder andere de binnenkant van hart, bloedvaten en lymfevaten bekleedt.

[80] Een type transcellulair transport waarbij verschillende macromoleculen door het inwendige van een cel worden getransporteerd.

[81] Als deze aangetoond worden, is dat een bewijs van een auto-immuunreactie. De vorming van autoantistoffen is een ‘vergissing’ van het afweersysteem, dat normaal gesproken in actie komt om het lichaam te beschermen tegen ongewenste stoffen (lichaamsvreemde stoffen). ‘Auto’ betekent ‘zelf’, en bij een auto-immuunreactie worden antistoffen (auto-antilichamen) aangemaakt die niet gericht zijn tegen indringers van buitenaf, maar tegen eiwitten of cellen die horen bij het lichaam zelf (lichaamseigen).

[82] Dileepan, T., Smith, E., Knowland, D. e.a., Group A Streptococcus Intranasal Infection Promotes CNS Infiltration by Streptococcal-specific Th17 Cells, Journal of Clinical Investigation, jan. 2016; 126(1):303-17. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26657857/, https://doi.org/10.1172/JCI80792.

https://www.jci.org/articles/view/80792.

[83] Mayo Clinic, Staph Infections, [het artikel is nu deels gecensureerd].

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/staph-infections/symptoms-causes/syc-20356221.

[84] Dit is de aanwezigheid van bacteriën in de bloedbaan en is normaliter van voorbijgaande aard, maar het kan indirect tot andere aandoeningen leiden. Het treedt bijvoorbeeld altijd op bij het trekken van een tand.

[85] Terrasse, J., Lere, J., Bouchareng, G., Septicemia, Osteomyelitis, Staphylococcal Suppurative Pericarditis; Healing by Intravenous, Intramuscular, Intrapericardial Penicillin (Engelse titel van het oorspronkelijk Frans artikel), Bulletins et Mémoires de la Société Médicale des Hôpitaux de Paris, 1945; 61(26-31):400-2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21021328/.

[86] Rubin, R. H., Moellering, R. C. Jr., Clinical, Microbiologic and Therapeutic Aspects of Purulent Pericarditis, American Journal of Medicine, juli 1975; 59(1):68-78. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1138554/, https://doi.org/10.1016/0002-9343(75)90323-x.

[87] Majid, A. A., Omar, A., Diagnosis and Management of Purulent Pericarditis. Experience with Pericardiectomy, Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery, sept. 199; 102(3):413-7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1881180/.

[88] Pankuweit, S., Ristić, A. D., Bacterial Pericarditis: Diagnosis and Management, American Journal of Cardiovascular Drugs, 2005; 5(2):103-12.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15725041/, https://doi.org/10.2165/00129784-200505020-00004.

[89] Taib, R., Penny, D., Infective Endocarditis. Paediatric Cardiology (third edion), 2010.

https://www.sciencedirect.com/book/9780702030642/paediatric-cardiology.

[90] Chhatwal (dubbel ‘h’), G. S., Graham, R., Streptococcal Diseases, International Encyclopedia of Public Health (Second Edition), 2017, pag. 87-97.

https://www.sciencedirect.com/referencework/9780128037089/international-encyclopedia-of-public-health.

[91] De Soyza, A., Aliberti, S., Bronchiectasis and Aspergillus: How are They Linked?, Medical Mycology, 1 jan. 2017; 55 (1):69-81.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27794529, https://doi.org/10.1093/mmy/myw109.

[92] PMN staat voor polymorfonucleaire neutrofielen.

[93] Shah, D. T., Jackman, S., Engle, J., Larsen, B., Effect of Gliotoxin on Human Polymorphonuclear Neutrophils, Infectious Diseases in Obstetrics and Gynecology, 1998; 6(4):168-175. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-0997(1998)6:4<168::AID-IDOG6>3.0.CO;2-Z.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1784797/.

Wetenschappelijk onderzoek wijst keer op keer uit dat mondkapjes niet beschermen tegen virussen en niet effectief zijn tegen de verspreiding van virussen. Gebruik van mondkapjes leidt eerder tot meer risico’s en kan schadelijk zijn voor de gezondheid, schrijft Dr. Colleen Huber. (Het oorspronkelijke artikel in het Engels (06-07-2020). Vertaald door E. Maatkamp. Als Colleen Schmidt publiceerde zij ook in The Lancet.)

Terwijl ik dit schrijf, is er onder het publiek een sterke opleving in het gebruik van mondkapjes in publieke ruimten – in de VS en in andere landen. Het publiek heeft van de media en de overheid te horen gekregen dat het gebruik van een mondkapje, zelfs als je niet ziek bent, kan voorkomen dat anderen besmet worden met SARS-CoV-2, de besmettelijke overbrenger van de ziekte COVID-19.

Dit is een bespreking van de ‘peer reviewed’ (door vakgenoten getoetste) medische literatuur over de invloed van mondkapjes op de gezondheid, zowel immunologisch als lichamelijk. Het doel van dit artikel is de beschikbare gegevens te onderzoeken omtrent de effectiviteit van mondkapjes en over de veiligheid van de mondkapjes zelf. De reden dat beide onderzoeken beschreven worden in dit artikel is dat voor het algemene publiek en het individu een risicoanalyse beschikbaar moet zijn waarin de nadelen en de voordelen van mondkapjes opgesomd worden, zodat men weloverwogen kan besluiten of (en zo ja wanneer) men een mondkapje zou kunnen dragen.

Zijn mondkapjes effectief in het voorkomen van de verspreiding van respiratoire (ademhalings-) pathogenen (ziekteverwekkers)?

In deze meta-analyse (zie noot 1) werd ontdekt dat mondkapjes (gezichtsmaskers) geen meetbaar effect hadden op de verspreiding/transmissie/overdracht van virale infecties.[1] De studie toonde het volgende aan: ‘Vergeleken met het niet dragen van mondkapjes was er geen reductie (afname) van griepachtige ziektegevallen of vastgestelde (bewezen) griep onder de algemene bevolking en onder zorgmedewerkers.’

Deze meta-analyse (verricht in 2020, zie noot 2) toont aan dat het bewijs uit een gerandomiseerde controlestudie naar de effectiviteit van mondkapjes, de bewering dat mondkapjes een substantieel afremmend effect hebben op de verspreiding van door het laboratorium bevestigde griep niet bevestigt – of de mondkapjes nu gedragen worden door besmette personen (beheersing van de bron) of door personen onder het algemene publiek om hun vatbaarheid voor de ziekte te reduceren.[2]

Een ander recent onderzoek (zie noot 3) concludeerde dat mondkapjes geen aantoonbare bescherming bieden tegen specifiek COVID-19, hoewel mondkapjesgebruik in 3 van de 31 studies verbonden leek te kunnen worden met een ‘zeer geringe afname’ van de kans op het ontwikkelen van een griepachtige ziekte.[3]

Deze studie uit 2019 (zie noot 4) onder 2.862 deelnemers toonde aan dat zowel het gebruik van N95-mondkapjes als chirurgische mondkapjes ‘als resultaat gaf dat er geen significant verschil bestond in de incidentie (het aantal nieuwe ziektegevallen) van door het laboratorium bevestigde griep’.[4]

De kans om COVID-19 te krijgen door een vluchtig contact in een publieke ruimte is minimaal. In veel gevallen is de wens van breed mondkapjesgebruik in de samenleving een reflexieve reactie op angst voor de pandemie

De volgende meta-analyse uit 2016 (zie noot 5) toonde aan dat zowel gerandomiseerde controlestudies als observatiestudies naar N95-mondkapjes en chirurgische respirators (gezichtsmaskers) die door zorgmedewerkers gedragen werden, geen preventief voordeel aantoonden met betrekking tot de overdracht van acute luchtweginfecties. Men concludeerde ook dat de verspreiding van acute luchtweginfecties ‘plaatsgevonden zou kunnen hebben door contaminatie (besmetting) van de verstrekte beschermingsmiddelen bij opslag en hergebruik van mondkapjes gedurende de werkdag’.[5]

Een meta-analyse uit 2011 (zie noot 6) van 17 studies naar mondkapjesgebruik en het effect daarvan op de verspreiding van influenza toonde aan dat ‘geen van de studies een afdoende relatie liet zien tussen mondkapjes/respiratorgebruik en bescherming tegen een influenzabesmetting.’[6] Maar de auteurs speculeerden dat de effectiviteit van de mondkapjes verbonden kan zijn aan vroegtijdig, consistent en juist gebruik. Mondkapjesgebruik bleek ook niet te beschermen tegen de gewone verkoudheid (dit bleek uit controlestudies waarbij mondkapjesdragers vergeleken werden met zorgmedewerkers die geen mondkapje droegen).[7]

Luchtstroming rond mondkapjes

Mondkapjes worden verondersteld effectief te zijn in het belemmeren van de voorwaartse verplaatsing en verspreiding van virusdeeltjes. Maar bij de mensen die in deze studie (zie noot 8) naast of achter een mondkapjesdrager óf een niet-mondkapjesdrager stonden of zaten, werd geconstateerd dat er meer besmettingen optraden door met virus geladen respiratoire druppels (vochtige uitademingsproducten) van mondkapjesdragers dan van niet-mondkapjesdragers – door ‘lekkage van plotselinge sterke achterwaartse en benedenwaartse luchtstromen (zoals niezen) die via de zijkanten en onderkant van het mondkapje ontsnapten en daardoor grote risico’s gaven’, en door de ‘potentieel gevaarlijke lekkage van sterke luchtstromen die enkele meters ver reikten’.[8]

Bij alle mondkapjes werd gedacht dat zij de voorwaartse luchtstroming met 90 procent of meer zouden reduceren vergeleken met het niet dragen van een mondkapje. Maar stromingsvisualisatie met schlieren toonde aan dat bij mensen die chirurgische mondkapjes of gewone stoffen mondkapjes droegen verder reikende luchtstromingen langs het voorhoofd optraden dan bij mensen die geen mondkapje droegen (dat betrof dan ongefilterde opwaartse luchtstromen die langs de wenkbrauwen omhoog gingen). De afgelegde afstanden bedroegen 182 mm bij de chirurgische mondkapjes en 203 mm bij de stoffen mondkapjes, versus 0 mm bij de niet-mondkapjesdragers. Achterwaartse ongefilterde luchtstromen waren sterk bij alle mondkapjes (vergeleken bij de niet-mondkapjesdragers).

Bij zowel N-95 mondkapjes als chirurgische mondkapjes werd waargenomen dat de uitgestoten deeltjes van 0,03 tot 1 micron (micrometer) afgebogen werden of afketsten rond de randen van het mondkapje (en zich zo verder verplaatsten – denk maar aan een flipperkast – E. M.) en dat er een meetbare penetratie was van het filter bij elk mondkapje.[9]

Penetratie van mondkapjes

Een studie (zie noot 10) naar 44 merkmondkapjes toonde aan dat er gemiddeld 35,6 procent penetratie plaatsvond (+ 34,7 procent). De meeste medische mondkapjes hadden meer dan 20 procent penetratie, terwijl ‘algemene mondkapjes en zakdoeken’ geen enkele beschermende functie bleken te hebben in termen van aerosol-filtratie-efficiëntie’. De studie toonde aan dat ‘medische mondkapjes, algemene mondkapjes en zakdoeken weinig bescherming boden tegen respiratoire aerosolen (een aerosol is een colloïdaal mengsel van vaste deeltjes of vloeistofdruppels in een gas)’[10]. Bij de ademhaling bestaan de relevante aerosolen uit de suspensie van bacteriële of virale deeltjes die in- of uitgeademd worden.

Zwangere zorgmedewerkers die een N95-mondkapje droegen, bleken 13,8 procent minder zuurstof te verbruiken dan de controlegroep (die geen N95-mondkapje droeg)

In een andere studie (zie noot 11) was de penetratie van stoffen mondkapjes door kleine vaste deeltjes bijna 97 procent, en bij medische mondkapjes 44 procent.[11]

N95-mondkapjes

Honeywell is de maker van de N95-mondkapjes. Die zijn vervaardigd met een 0,3 micronfilter.[12] Ze worden N95-mondkapjes genoemd omdat 95 procent van de deeltjes met een diameter van 0,3 micron uitgefilterd worden aan de voorzijde mid-dels een elektrostatisch mechanisme. Coronavirussen hebben een diameter van ongeveer 0,125 micron. De meta-analyse toonde aan dat N95-mondkapjes geen betere bescherming boden tegen virale infecties of influenza-achtige infecties dan de gewone mondkapjes.[13] Een andere studie (zie noot 14) gaf echter wel aan dat ze meer bescherming boden na een ‘fit-test’ (op pasvorm getest) vergeleken met chirurgische mondkapjes.[14]

Deze studie (zie noot 15) toonde aan dat 624 van de 714 mensen die een N95-mondkapje droegen zichtbare spleten lieten bestaan (tussen het gezicht en het mondkapje) na het opdoen van hun mondkapje.[15]

Chirurgische mondkapjes

Deze studie (zie noot 16) toonde aan dat chirurgische mondkapjes geen bescherming boden tegen influenza.[16] Een andere studie (zie noot 17) toonde aan dat chirurgische mondkapjes een ratio van ongeveer 85 procent penetratie van inactieve influenzadeeltjes vertoonden (in de vorm van aerosolen) en ongeveer 90 procent van de staphylococcus aureus bacterie, hoewel deeltjes van deze bacterie een ongeveer 6 keer grotere diameter hebben dan influenzadeeltjes.[17]

Het gebruik van mondkapjes in de chirurgie (in de operatiekamer) bleek zelfs een lichte toename van incidenten van post-operatieve wondinfecties te geven vergeleken met het niet gebruiken van mondkapjes in de operatiekamer (in een studie van 3.088 operaties).[18] De chirurgische mondkapjes bleken geen aanvullende beschermende effecten te hebben voor de patiënten. Andere studies toonden geen verschil aan in aantallen wondinfecties met en zonder mondkapje.[19], [20]

Deze studie (zie noot 21) toonde aan dat ‘er een gebrek aan substantieel bewijs is voor het onderbouwen van de bewering dat mondkapjes de patiënt of de chirurg beschermen tegen infectieuze besmettingen’.[21]

Deze studie (zie noot 22) toonde aan dat medische mondkapjes een filtratie-effect hebben van tussen de 30 en 50 procent.[22]

In het bijzonder stellen we nu de vraag of chirurgische mondkapjes effectief zijn in het stoppen van de menselijke overdracht van coronavirussen. Zowel experimentele groepen als controlegroepen, respectievelijk met en zonder mondkapje, bleken ‘geen detecteerbare virussen te verspreiden in ademhalingsdruppels of aerosolen’.[23] In deze studie controleerden ze niet de ineffectiviteit – dat is de onwerkzaamheid of inactiviteit – van de coronavirussen die in de uitgeademde lucht gevonden werden.

Een studie (zie noot 24) naar aerosolpenetratie toonde aan dat twee van de vijf chirurgische mondkapjes die bestudeerd werden 51 tot 89 procent penetratie van polydisperse aerosolen opleverde.[24]

In een andere studie (zie noot 25) die geïnfecteerde proefpersonen observeerde terwijl zij hoestten, ‘waren noch de chirurgische noch de katoenen mondkapjes effectief in het uitfilteren (tegenhouden) van SARS-CoV-2’. Er werden bovendien meer virale deeltjes gevonden aan de buitenkant van het mondkapje dan aan de binnenkant.[25]

Stoffen mondkapjes

Stoffen maskers of mondkapjes blijken laag-efficiënt te zijn in het blokkeren van deeltjes van 0,3 micron en kleiner. Aerosolpenetratie door de verschillende stoffen mondkapjes die in deze studie (zie noot 26) werden beoordeeld, bedroeg tussen 74 en 90 procent. De filtratie-effectiviteit van geweven mondkapjes bedroeg 3 tot 33 procent.[26]

Zorgmedewerkers die stoffen mondkapjes droegen, bleken 13 keer meer risico te lopen op influenza-achtige ziekten dan zorgmedewerkers die medische mondkapjes droegen.[27]

Zorgmedewerkers die stoffen mondkapjes droegen, hadden een significant hogere prevalentie van influenza-achtige ziekten … De toename van de infectieratio bij mondkapjesdragers kan het gevolg zijn van een verzwakking van het immuunsysteem

Deze analyse uit 1920 (zie noot 28) van stoffen mondkapjes die gebruikt werden tijdens de pandemie in 1918 onderzoekt het falen van mondkapjes in het vertragen of stoppen van de verspreiding van de Spaanse griep in die tijd. De studie concludeerde dat het aantal lagen stof nodig om penetratie van pathogene microben te voorkomen verstikkend hoog zou zijn en om die reden konden zulke mondmaskers niet gebruikt worden, maar ook vanwege het probleem van lekkage rond de randen van de stoffen mondkapjes.[28]

Mondkapjes en -maskers tegen COVID-19

Een artikel in het New England Journal of Medicine over mondkapjesgebruik in relatie tot COVID-19 beoordeelt de kwestie als volgt: ‘Wij weten dat het dragen van een mondkapje buiten de zorgfaciliteiten weinig of geen bescherming biedt tegen een infectie. Publieke gezondheidsautoriteiten definiëren een significante blootstelling aan het Coronavirus als een ‘van aangezicht tot aangezicht’-contact met een symptomatische COVID-patiënt binnen 1 meter 80 dat ten minste enkele minuten duurt (sommigen zeggen meer dan 10 of zelfs 20 minuten). De kans om COVID-19 te krijgen door een vluchtig contact in een publieke ruimte is derhalve minimaal. In veel gevallen is de wens van breed mondkapjesgebruik in de samenleving een reflexieve reactie op angst voor de pandemie’.[29]

Zijn mondkapjes veilig?

1. Tijdens het wandelen of andere sportieve activiteiten

Dragers van chirurgische mondkapjes hadden duidelijk meer last van kortademigheid na een wandeling van 6 minuten dan mensen die dezelfde wandeling zonder mondkapje voltooiden.[30]

Onderzoekers zijn bezorgd over de mogelijke problemen die mondkapjes veroorzaken in de ademhalings-, bloedcirculatie- en immuunsystemen door zuurstofgebrek tijdens lichamelijke activiteit en door een substantieel gebrek aan kooldioxidewisseling door de uitgeademde lucht die na het uitademen achterblijft in het mondkapje. Ten gevolge van hypercapnie (te veel kooldioxide in het bloed) kan er overbelasting van hart en nieren optreden en een verschuiving naar metabolische acidose (verzuring van het bloed, een te lage pH).[31]

2. De risico’s van N95-mondkapjes

Zwangere zorgmedewerkers die een N95-mondkapje droegen, bleken 13,8 procent minder zuurstof te verbruiken dan de controlegroep (die geen N95-mondkapje droeg). Zij ademden ook 17,7 procent minder kooldioxide uit.[32] Patiënten met nierfalen werden ook onderzocht terwijl zij N95-mondkapjes droegen. Vergeleken met de controlegroep nam hun ‘gedeeltelijke zuurstofdruk’ (PaO2) significant af, terwijl zij een toename van ademhalingsmoeilijkheden – en de schadelijke gevolgen daarvan – constateerden.[33] Van de patiënten ontwikkelde 19 procent verschillende gradaties van hypoxemie (zuurstoftekort in het bloed) tijdens het dragen van het mondkapje.

De N95-mondkapjes die zorgmedewerkers droegen, werden bemonsterd en geanalyseerd op de aanwezigheid (in de stof van het mondkapje) van het influenzavirus in de door hen uitgeademde bio-aerosolen.[34] In het griepseizoen van 2015 werd bij 25 procent van de mondkapjes van de zorgmedewerkers die op een spoedafdeling werkten het influenzavirus gevonden.[35]

Dragers van chirurgische mondkapjes hadden duidelijk meer last van kortademigheid na een wandeling van 6 minuten dan mensen die dezelfde wandeling zonder mondkapje voltooiden

3. De risico’s van chirurgische mondkapjes

De chirurgische mondkapjes (of liever het residu van de uitgeademde bio-aerosolen) van zorgmedewerkers werden ook bemonsterd en geanalyseerd op de aanwezigheid van het influenzavirus.[36] Er werden verschillende respiratoire pathogenen gevonden aan de buitenzijde van gebruikte medische mondkapjes, hetgeen kon resulteren in zelfbesmetting. Dat risico bleek toe te nemen naarmate het mondkapje langer gedragen werd.[37] Chirurgische mondkapjes bleken ook een besmettelijke broedplaats van bacteriën te zijn. De bron van de bacteriën bleek het lichaam van de chirurgen te zijn, niet de operatiekamer.[38] Gezien het feit dat chirurgen tijdens de operatie van top tot teen beschermd zijn met speciale kleding, zou dit resultaat met name alarmerend moeten zijn voor leken die mondkapjes dragen. Zonder de bescherming van de chirurgische kleding hebben leken over het algemeen veel meer contact met hun eigen huid die als bron dient voor de accumulatie van bacteriën op en in hun mondkapje dan chirurgen.

4. Het risico van stoffen mondkapjes

Zorgmedewerkers die stoffen mondkapjes droegen, hadden een significant hogere prevalentie[39] van influenza-achtige ziekten nadat zij gedurende vier weken onafgebroken een mondkapje gedragen hadden tijdens hun werkzaamheden vergeleken met de controlegroep die ze niet droeg.[40] De toename van de infectieratio bij mondkapjesdragers kan het gevolg zijn van een verzwakking van het immuunsysteem tijdens het dragen van het mondkapje. Chirurgen bleken een lagere zuurstofsaturatie in hun bloed te hebben na operaties van slechts 30 minuten.[41] Een lager zuurstofgehalte in het bloed activeert het eiwitcomplex HIF-1 alfa (Hypoxia Inducible Factor).[42], [43] Dat zorgt op zijn beurt weer voor een verminderde regulering van de CD4+ T-cellen. De CD4+ T-cellen zijn echter noodzakelijk voor een goede virale immuniteit.[44]

Een afweging van de risico’s versus de voordelen van mondkapjesgebruik

Sinds de zomer van 2020 zien we dat er in de Verenigde Staten een run is op mondkapjes, vaak gepromoot door de media, politieke leiders en beroemdheden. Zelfgemaakte mondkapjes, stoffen mondkapjes en N95-mondkapjes die je gewoon in de winkel kunt kopen, worden vooral door het publiek gebruikt als het naar de supermarkt gaat (en andere winkels) en bij het betreden van andere openbare gebouwen. Soms worden bandana’s of sjaals gebruikt. Het gebruik van mondkapjes, of het nu stoffen, chirurgische of N95-mondkapjes betreft, vormt slechts een zwakke belemmering voor geaeroliseerde pathogenen (in de lucht zwevende uitgeademde virale of bacteriële deeltjes) zoals we kunnen zien aan de hand van de meta-analyses en andere studies die in dit artikel genoemd worden, zodat zowel de overdracht van geaeroliseerde pathogenen naar omstanders in diverse richtingen als zelfcontaminatie kan plaatsvinden (mogelijk is).

Er moet ook gezegd worden dat mondkapjes de inname van het benodigde volume aan zuurstof belemmert – een volume dat nodig is voor een adequate zuurstofwisseling, resulterend in zichtbare en voelbare lichamelijke symptomen die onwenselijk zijn. Zelfs normale wandelingen van 6 minuten, de meer inspannende activiteiten daargelaten, resulteerden in dyspnoe (kortademigheid of benauwdheid – de bewuste ervaring van een verstoring van de ademhaling). Het volume aan zuurstof dat ingeademd wordt bij een onbelemmerde ademteug bedraagt bij gezond werkende ademhalingsorganen ongeveer 100 ml (nodig voor het in stand houden van de normale lichaamsfuncties), en 100 ml zuurstof overstijgt vele malen het volume dat een pathogeen nodig heeft voor transmissie.

Bovenstaande gegevens laten zien dat mondkapjes meer dienen als obstructie van de normale ademhaling dan als effectieve barrières voor pathogenen. Daarom moeten mondkapjes niet gebruikt worden door het algemene publiek – noch door kinderen, noch door volwassenen. En de beperkingen van de profylactische[45] werking tegen pathogenen moet ook meegewogen worden bij het gebruik in een medische setting.

[1] T. Jefferson, M. Jones, et al. Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses, MedRxiv, 07-04-2020.

[2] J. Xiao, E. Shiu, et al. Nonpharmaceutical measures for pandemic influenza in non-healthcare settings – personal protective and environmental measures. Centers for Disease Control. 26(5); mei 2020.

[3] J. Brainard, N. Jones, et al. Facemasks and similar barriers to prevent respiratory illness such as CO-VID19: A rapid systematic review (PDF). MedRxiv, 01-04-2020.

[4] L. Radonovich, M. Simberkoff, et al. N95 respirators vs medical masks for preventing influenza among health care personnel: a randomized clinic trial. JAMA, 03-09-2019, 322(9), pag. 824-833.

[5] J. Smith, C, MacDougall, Effectiveness of N95 respirators versus surgical masks in protecting health care workers from acute respiratory infection: a systematic review and meta-analysis. CMAJ, 17-05-2016, 188(8), pag. 567-574.

[6] F. Bin-Reza, V, Lopez e.a., The use of masks and respirators to prevent transmission of influenza: a systematic review of the scientific evidence, 06-07-2012 (4), pag. 257-267.

[7] J. L. Jacobs, S. Ohde e.a., Use of surgical face masks to reduce the incidence of the common cold among health care workers in Japan: a randomized controlled trial, American Journal of Infection Control, 01-06-2009, deel 37, aflevering 5, pag. 417-419.

[8] M, Viola, B, Peterson e.a., Face coverings, aerosol dispersion and mitigation of virus transmission risk (PDF).

[9] S. Grinshpun, H. Haruta e.a., Performance of an N95 filtering facepiece particular respirator and a surgical mask during human breathing: two pathways for particle penetration, Journal of Occupational and Environmental Hygiene, 2009; 6(10), pag. 593-603.

[10] H. Jung, J. Kim, e.a., Comparison of filtration efficiency and pressure drop in anti-yellow sand masks, quarantine masks, medical masks, general masks, and handkerchiefs, Aerosol and Air Quality Re-search, 19-06-2013 (14), pag. 991-1002.

[11] C. MacIntyre, H. Seale, e.a., A cluster randomized trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers, BMJ Open, 2015; 5(4).

[12] N95 masks explained.

[13] V. Offeddu, C. Yung, e.a., Effectiveness of masks and respirators against infections in healthcare workers: A systematic review and meta-analysis, Clinical Infectious Diseases 65(11), 01-12-2017; pag. 1934-1942.

[14] C. MacIntyre, Q. Wang e.a., A cluster randomized clinical trial comparing fit-tested and non-fit-tested N95 respirators to medical masks to prevent respiratory virus infection in health care workers. Influenza Journal, 03-12-2010.

[15] M. Walker, Study casts doubt on N95 masks for the public, MedPage Today, 20-05-2020.

[16] C. MacIntyre, Q. Wang e.a., A cluster randomized clinical trial comparing fit-tested and non-fit-tested N95 respirators to medical masks to prevent respiratory virus infection in health care workers. Influenza Journal, 03-12-2010.

[17] N. Shimasaki, A. Okaue e.a., Comparison of the filter efficiency of medical nonwoven fabrics against three different microbe aerosols, Biocontrol Science, 2018; 23(2), pag. 61-69.

[18] Th. G. Tunevall, Postoperative wound infections and surgical face masks: A controlled study, World Journal of Surgery, mei 1991; 15:383-387.

[19] N. Orr, Is a mask necessary in the operating theatre?, Annals of the Royal College of Surgeons of England, 1981:63:390-392.

[20] N. Mitchell, S. Hunt, Surgical face masks in modern operating rooms – a costly and unnecessary ritual?, Journal of Hospital Infection, 18(3); 01-17-1991, pag. 239-242.

[21] C. DaZhou, P. Sivathondan e.a., Unmasking the surgeons: the evidence base behind the use of facemasks in surgery, Journal of the Royal Society of Medicine, juni 2015; 108(6):223-228.

[22] L. Brosseau, M. Sietsema, Commentary: Masks for all for COVID-19 not based on sound data, Uni-versity of Minnesota Center for Infectious Disease and Research Policy, 01-04-2020.

[23] N. Leung, D. Chu e.a., Respiratory virus shedding in exhaled breath and efficacy of face masks Nature Research, 07-03-2020. 26,676-680 (2020).

[24] S. Rengasamy, B. Eimer e.a., Simple respiratory protection – evaluation of the filtration performance of cloth masks and common fabric materials against 20-1000 nm size particles, The Annals of Occupa-tional Hygiene, okt. 2010; 54(7):789-798.

[25] S. Bae, M. Kim e.a., Effectiveness of surgical and cotton masks in blocking SARS-CoV-2: A controlled comparison in 4 patients, Annals of Internal Medicine, 06-04-2020.

[26] S. Rengasamy, B. Eimer, e.a., Simple respiratory protection – evaluation of the filtration performance of cloth masks and common fabric materials against 20-1000 nm size particles, The Annals of Occu-pational Hygiene, Volume 54, Issue 7, okt. 2010, pag. 789-798

[27] C, MacIntyre, H. Seale e.a., A cluster randomized trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers, BMJ Open. 2015; 5(4).

[28] W. Kellogg, An experimental study of the efficacy of gauze face masks, American Journal of Public Health, 1920, pag. 34-42.

[29] M. Klompas, C. Morris e.a., Universal masking in hospitals in the COVID-19 era, New England Journal of Medicine, 2020; 382 e63.

[30] E. Person, C. Lemercier e.a., Effect of a surgical mask on six minute walking distance, Revue des Maladies Respiratoires, mrt. 2018; 35(3), pag. 264-268.

[31] B. Chandrasekaran, S. Fernandes, Exercise with facemask; are we handling a devil’s sword – a physiological hypothesis, Medical Hypotheses, 22-06-2020, 144:110002.

[32] P. Shuang Ye Tong, A. Sugam Kale e.a., Respiratory consequences of N95-type mask usage in preg-nant healthcare workers – A controlled clinical study, Antimicrobial Resistance & Infection Control, 16-11-2015; 4:48.

[33] T. Kao, K. Huang, e.a., The physiological impact of wearing an N95 mask during hemodialysis as a precaution against SARS in patients with end-stage renal disease, Journal of the Formosan Medical Association, aug. 2004; 103(8), pag. 624-628.

[34] F. Blachere, W. Lindsley e.a., Assessment of influenza virus exposure and recovery from contamina-ted surgical masks and N95 respirators, Journal of Virological Methods, okt. 2018; 260, pag. 98-106.

[35] A. Rule, O. Apau e.a., Healthcare personnel exposure in an emergency department during influenza season, PLoS One, 31-08-2018; 13(8):e0203223.

[36] F. Blachere, W. Lindsley e.a., Assessment of influenza virus exposure and recovery from contami-nated surgical masks and N95 respirators, Journal of Virological Methods, okt. 2018; 260, pag. 98-106.

[37] A. Chughtai, S. Stelzer-Braid e.a., Contamination by respiratory viruses on our surface of medical masks used by hospital healthcare workers, BMC Infectious Diseases, 03-06-2019; 19(1), pag 491.

[38] L. Zhiqing, C. Yongyun e.a., Surgical masks as source of bacterial contamination during operative procedures, Journal of Orthopaedic Translation, 27-06-2018; 14, pag. 57-62.

[39] De ‘prevalentie’ is het aantal bestaande gevallen op een bepaald moment, uitgedrukt in een percen-tage van de bevolking, of het aantal getroffen mensen in een populatie met een standaard omvang, bijvoorbeeld duizend, tienduizend of honderdduizend. In de huidige context wordt het meer alge-meen gebruikt in de betekenis van ‘optreden’ of ‘voorkomen’.

[40] C. MacIntyre, H. Seale, e.a., A cluster randomized trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers, BMJ Open, 2015; 5(4).

[41] A. Beder, U. Buyukkocak e.a., Preliminary report on surgical mask induced deoxygenation during major surgery, Neurocirugia, 2008; 19, pag. 121-126.

[42] Bij zuurstofgebrek bindt dit eiwitcomplex aan het DNA. Het gevolg is dat er allerlei eiwitten (enzy-men) worden aangemaakt die op hun beurt de functie en het gedrag van cellen beïnvloeden. Bij veel zuurstof in het bloed zit er heel weinig HIF-1 in de cellen, maar bij zuurstofgebrek stijgt de concen-tratie.

[43] D. Lukashev, B. Klebanov, e.a., Cutting edge: Hypoxia-inducible factor 1-alpha and its activation-in-ducible short isoform negatively regulate functions of CD4+ and CD8+ T lymphocytes, Journal of Im-munology, 115 okt. 2006; 177(8), pag. 4962-4965.

[44] A. Sant, A. McMichael, Revealing the role of CD4+ T-cells in viral immunity, The Journal of Experi-mental Medicine, 01-06-2012; 209 (8), pag.1391-1395.

[45] Profylactisch betekent ‘ter voorkoming van’.

Het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), zeg maar het RIVM van de EU, kan geen enkel degelijk onderzoek vinden dat de effectiviteit van gezichtsmaskers aantoont. Toch beveelt het ECDC het dragen van mondkapjes in publieke binnenruimten aan. Ze zeggen er wel bij dat het absoluut noodzakelijk is dat ze correct worden gebruikt: handen desinfecteren vóór en na, het masker niet aanraken, niet onder de kin laten hangen en, heel belangrijk: slechts één keer gebruiken. Niet nog een keer opzetten als u hem heeft afgedaan! Oh, u houdt zich niet aan deze regels? Dan loopt u een hogere kans op besmetting.

De Ministeriële Regeling Mondkapjesplicht die op 1 december van kracht werd, waarin het dragen van mondkapjes in onder meer winkels, het OV en op scholen verplicht wordt gesteld, leunt voor zijn wetenschappelijke onderbouwing vrijwel geheel op een rapport van het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) van april 2020[1]. Hierover schreven wij al eerder een kritische analyse, waarin we concludeerden dat uit dit rapport helemaal niet blijkt dat mondkapjes werken. Integendeel, er blijkt eerder uit dat ze leiden tot méér risico’s voor zowel drager als de omgeving.

Op 15 februari 2021 verscheen een update van dit ECDC-rapport: Using face masks in the community – first update. Dit is dus een belangrijk rapport, omdat het voortbouwt op het rapport uit april dat, zoals gezegd, de wetenschappelijke basis vormt voor de mondkapjesplicht in Nederland. Wat heeft het ECDC dit keer te melden?

De belangrijkste conclusie van het ECDC luidt: “In gebieden waar COVID-19 heerst, wordt het dragen van een medisch of niet-medisch gezichtsmasker aanbevolen in besloten openbare ruimtes en kan worden overwogen in drukke buitenomgevingen.”

Dat lijkt helder, maar bekijken we het rapport in meer detail dan blijkt deze aanbeveling (opnieuw) in het geheel niet wetenschappelijk onderbouwd te zijn. Het is een “beleidsaanbeveling”, die de beleidsmakers waarschijnlijk graag willen horen – geen wetenschappelijke conclusie gebaseerd op deugdelijk medisch onderzoek.

Bizar

Het ECDC onderscheidt drie typen maskers: medische, niet-medische en “respirators” oftewel maskers met een filter (zoals FFP2-maskers, in de V.S. N95 maskers genoemd).

Over de FFP2-maskers, waar Angela Merkel graag mee rondloopt, en die op sommige plaatsen in Duitsland verplicht zijn, kunnen we kort zijn. Het ECDC raadt het dragen van deze maskers af. (Ja, u leest het goed.)

Dit ten eerste omdat er geen bewijs is dat ze werken in niet-medische omstandigheden (buiten het ziekenhuis) en ook omdat het in het dagelijkse leven onmogelijk is om ze correct te gebruiken.

Wat betreft de niet-medische maskers, bijvoorbeeld de stoffen maskers waar onze politieagenten zich mee plegen te tooien, ook hier hoeven we niet veel woorden aan vuil te maken. Het ECDC erkent dat de “zekerheid” die door wetenschappelijk onderzoek wordt geboden over deze maskers “zeer laag” is.

Dat is een understatement voor: nul zekerheid. De ECDC voert namelijk geen enkel goed wetenschappelijk onderzoek aan dat het nut van deze maskers aantoont.

Dat het ECDC desalniettemin het dragen van deze mondmaskers aanbeveelt, en zelfs letterlijk zegt dat er “geen voorkeur kan worden uitgesproken tussen medische en niet-medische maskers”, is bizar, maar ook belangwekkend. Wetenschappelijk kan niet worden aangetoond, dat niet-medische maskers werken. Toch verdienen medische maskers niet de voorkeur volgens het ECDC. Dat impliceert dat het sowieso niets uitmaakt wat voor soort masker je draagt – ze werken allemaal niet.

Wegwerpdingen

Wat schrijft het ECDC dan over het medische masker?

Eerste belangrijke punt: een medisch masker wordt door het ECDC gedefinieerd als een “disposable medical device”, dat wil zeggen, een “wegwerpding”, bedoeld voor eenmalig gebruik.

Dit is een punt dat door de politiek, het RIVM en de dragers van deze maskers compleet wordt genegeerd: je mag een medisch masker maar één keer gebruiken! En liefst niet al te lang – de norm is ongeveer twee uur. Gebruik je hem vaker – en dat doet in de dagelijkse praktijk vrijwel iedereen – dan wordt hij een bron van ziektehaarden. We komen hier nog op terug.

Het ECDC stelt verder dat het medische masker “wordt gebruikt door zorgpersoneel om te voorkomen dat grote ademhalingsdruppels en spatten de mond en neus van de drager bereiken en als middel om de verspreiding van grote ademhalingsdruppels door de drager te voorkomen.”

Ook dit is een heel belangrijke omschrijving. Hij impliceert namelijk dat het medische masker niet geschikt is om aerosolen, die vele malen kleiner zijn dan ademhalingsdruppels, tegen te houden. (Dat wisten we al natuurlijk, dat die maskers daar niet geschikt voor zijn, maar het is toch goed om het nog even bevestigd te krijgen van het ECDC, zij het wat verhuld.)

Tegelijkertijd erkent het ECDC in zijn rapport dat het virus wel degelijk ook wordt verspreid door aerosolen: “In de meeste gevallen wordt aangenomen dat SARS-CoV-2 voornamelijk van persoon op persoon wordt overgedragen via grote ademhalingsdruppels en aerosolen die worden geproduceerd bij het ademen, praten of hoesten, hetzij door inademing of door afzetting op slijmvliezen.”

We kunnen dus meteen al vaststellen dat de werking van mondmaskers hoe dan ook beperkt is. Ze zullen nooit in staat zijn virusoverdracht door aerosolen te voorkomen. (Terzijde: die zogenaamde “grote” druppels zijn ook niet met het blote oog waar te nemen: ze zijn kleiner dan 5 micrometer, een menselijk haar is 150 micrometer.)

Pover bewijs

Wat voor bewijs voert het ECDC aan dat “correct gebruik” van medische mondmaskers niettemin enige effectiviteit heeft? Welnu, dat bewijs is zeer pover. De “zekerheid” van het bewijs wordt door het ECDC zelf omschreven als “laag tot matig” en de effectiviteit van de mondmaskers wordt eveneens omschreven als “laag tot matig”!

Het ECDC vat de bewijsvoering ten aanzien van medische mondmaskers als volgt samen:

“De meeste, maar niet alle, onderzoeken tonen een gunstig effect aan voor medische gezichtsmaskers ter bescherming tegen COVID-19. Dit effect was echter niet statistisch significant in verschillende onderzoeken en de kwaliteit van het bewijs werd in verschillende onderzoeken als laag beoordeeld, dus de resultaten moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.”

“Door te kijken naar het bewijs uit onderzoeken in gezondheidszorgomgevingen of andere ziekten dan COVID-19 (d.w.z. influenza en andere respiratoire virale infecties), werd de zekerheid van het bewijs niet verbeterd. Sommige van deze studies laten een statistisch significant gunstig effect zien en andere een niet-statistisch significant gunstig effect, terwijl enkele studies een ongunstig effect laten zien voor het gebruik van medische gezichtsmaskers. Bovendien kunnen deze bevindingen niet direct worden geëxtrapoleerd naar COVID-19 en niet-medische omstandigheden, waardoor het moeilijk wordt om conclusies te trekken uit deze onderzoeken voor de preventie van COVID-19 in de samenleving.”

“De grote verschillen in de methodologie van de verschillende studies maken het moeilijk om resultaten te generaliseren naar alle niet-medische omstandigheden en om verschillende studies of omgevingen met elkaar te vergelijken. Er zijn aanvullende studies van hoge kwaliteit nodig om de relevantie van medische gezichtsmaskers bij de COVID-19-pandemie te onderzoeken.”

Dit is dan de conclusie na een jaar “pandemie”: “Er moet meer onderzoek komen.”

En dit is de basis voor het ECDC om het dragen van mondkapjes aan te bevelen! De lezer kan zijn/haar eigen conclusies trekken uit deze tekst.

Onbetrouwbare studies

Kijken we in wat meer detail naar wat er verder over medische mondkapjes te berde wordt gebracht in het rapport, dan zien we waarom het ECDC niet met hardere conclusies kan komen.

De belangrijkste vorm van bewijsvoering in de geneeskunde is de “randomized controlled trial” (RCT). De ECDC kon slechts één RCT vinden gericht op het coronavirus – en die had een resultaat dat niet statistisch significant was.

Deze studie onderzocht bovendien niet de effecten op verspreiding van het virus, alleen de effecten op bescherming tegen het virus. Dit terwijl voor een rechtvaardiging van een mondkapjesplicht juist dat eerste van belang is. Immers, wie een mondkapje wil dragen om zichzelf te beschermen kan dat altijd doen. Dwang kan alleen worden gerechtvaardigd als daar verspreiding mee wordt voorkomen. Er is dus, zo blijkt uit het ECDC rapport, geen enkel goed onderzoek dat aantoont dat dit het geval is.

Sterker, het enige goede onderzoek dat er is, laat juist géén resultaat zien. Wat het ECDC vergeet te melden is dat géén resultaat ook resultaat is. Als het masker zou werken, zou uit deze RCT immers wel resultaat zijn gekomen.

Het ECDC sleept er nog wel een paar studies bij die positieve effecten zouden aantonen, maar steeds wordt er weer bij gezegd dat het om onbetrouwbare studies gaat, waar niet teveel conclusies aan kunnen worden verbonden. Ze zeggen er niet precies bij wat het voor studies zijn, maar je moet daarbij denken aan laboratoriumopstellingen of studies die werken met vragenlijsten die ze door mensen laten invullen.

Het ECCD heeft ook nog studies bekeken naar de effecten van medische maskers op andere virussen dan corona, zoals influenza. Hierbij vonden ze 8 RCTs, waarvan er geen enkele een statistisch significant effect liet zien in wat ze noemen “community settings”, dat wil zeggen, buiten het ziekenhuis om.

In ziekenhuis-situaties werden wel enige positieve resultaten gevonden, maar ook hier gold weer dat “de zekerheid van de bewijsvoering van deze studies werd beoordeeld als laag in verband met het risico van ‘bias’ en ‘indirectness’.”

Ook nu weer vergeet het ECDC te melden dat het feit dat er 8 RCTs zijn die geen resultaat opleveren, boekdelen spreekt. In totaal zijn er 9 RCTs geweest, die geen resultaat hebben opgeleverd. Daaruit kunnen we alleen maar concluderen dat er geen bewijs is dat medische maskers werken tegen virusoverdracht.

Schadelijke effecten

Het is verbijsterend dat het ECDC op basis van dit “bewijsmateriaal” het verantwoord vindt om het dragen van medische én niet-medische (!) maskers aan te bevelen in “besloten publieke ruimten (zoals winkels, supermarkten en openbaar vervoer)” en in “drukbezochte plekken buitenshuis”.

Daarbij stelt het ECDC opmerkelijk genoeg dat er “geen bewijs is dat het dragen van een gezichtsmasker respiratoire of andere ziektes verergert”, hoewel wel wordt erkend dat mensen die gezichtsmaskers dragen “gevoelens van angst kunnen ervaren en moeilijkheden kunnen ondervinden bij het ademhalen”. Ook wordt erkend dat er veel indicaties zijn dat er huidproblemen kunnen ontstaan, dat “nauwsluitende” gezichtsmaskers kunnen leiden tot “hoofdpijnen”, en dat gezichtsmaskers “communicatie kunnen hinderen”.

Over psychische effecten en de effecten op kinderen geen woord in het rapport. Het is duidelijk dat het ECDC daar niet naar heeft gekeken. Onder het motto: het zijn maar kinderen?

De vraag is natuurlijk hoe goed de ECDC-onderzoekers de literatuur hebben onderzocht. Dat is voor een buitenstaander moeilijk te achterhalen. Het rapport moet een meta-analyse voorstellen, maar telt slechts 51 referenties, terwijl er vele onderwerpen worden besproken: FFP2-maskers, medische maskers, niet-medische maskers, gezichtsschermen, enzovoort. Met betrekking tot schadelijke effecten wordt slechts een handjevol referenties gegeven.

Om te kijken hoe representatief het onderzoek is, hebben we een kleine check gedaan. In ons literatuuroverzicht op Ademvrij.NU zijn 39 wetenschappelijke referenties te vinden die laten zien dat mondmaskers niet werken. (Er staat nog veel meer documentatie op, maar dit zijn allemaal oorspronkelijke artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften). Daarvan wordt er in het ECDC rapport welgeteld 1 (één) aangehaald. De 38 andere niet.

We hebben er ook nog een ander belangrijk wetenschappelijk artikel bijgehaald om te kijken hoe degelijk de analyse van het ECDC is. Het betreft een overzichtsartikel van Dr. Lisa Brosseau en Dr Margaret Sietsema van de University of Illinois in Chicago, erkende experts op het gebied van respiratoire bescherming en infectieziekten. (Lisa M. Brosseau, Margaret Sietsema, “Commentary: Masks-for-all for COVID-19 not based on sound data”, Center for Infectious Disease Research and Policy, 1 April 2020, https://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/04/commentary-masks-all-covid-19-not-based-sound-data)

Op basis van uitgebreid literatuuronderzoek en praktijkervaring raden deze twee experts het dragen van medische en niet-medische (stoffen) maskers af, omdat, zo schrijven zij, “er geen wetenschappelijk bewijs is dat ze effectief zijn in het verminderen van het risico op SARS-CoV-2-overdracht.” Dit artikel telt 62 wetenschappelijke referenties. Hiervan worden er 14 ook aangehaald in het ECDC-onderzoek, maar 48 niet.

Zeer besmet

Hoewel het ECDC-rapport zijn eigen aanbeveling om gezichtsmaskers te dragen dus niet wetenschappelijk kan onderbouwen, zouden beleidsmakers zich niettemin kunnen beroepen op het feit dat het ECDC die aanbeveling doet. Maar als zij dat doen, dan moeten ze wel consequent zijn en álle aanbevelingen van het ECDC volgen.

Dan moeten ze dus ook de volgende aanbeveling uit het ECDC-rapport ter harte nemen. Die luidt: “Het correcte gebruik van gezichtsmaskers en het bevorderen van correct gebruik [door de autoriteiten] zijn cruciaal voor de effectiviteit van deze maatregel en kunnen worden verbeterd door middel van voorlichtingscampagnes.”

Hoe ziet dat correcte gebruik eruit volgens het ECDC? “Het gezichtsmasker moet het gezicht volledig bedekken vanaf de neusbrug tot aan de kin,” zo staat er in het rapport. “Het masker moet correct worden afgesteld op de neusbrug en op het gezicht om de open ruimte tussen het gezicht en het masker te minimaliseren. Handen moeten worden gereinigd met water en zeep of handdesinfectiemiddel op alcoholbasis voordat u het gezichtsmasker opzet en afdoet. Het gezichtsmasker moet van achteren worden verwijderd wanneer u het afdoet; het aanraken van de voorkant moet worden vermeden. Wegwerp gezichtsmaskers, b.v. medische gezichtsmaskers, moeten na gebruik veilig worden weggegooid. Onmiddellijk na het verwijderen van het gezichtsmasker, moeten de handen worden gewassen of op alcohol gebaseerde handdesinfectie worden aangebracht.”

Het ECDC wijst erop dat de eisen voor vervaardiging en gebruik van medische maskers zijn vastgelegd in Europese normen, in Nederland vertaald in zogeheten NEN-normen. In de NEN-norm voor medische gezichtsmaskers[2] staat hierover onder meer het volgende: “Aangezien gebruikte maskers als zeer besmet worden beschouwd, is het van essentieel belang dat het masker niet wordt aangeraakt door de vingers/handen van de drager; de handen worden gedesinfecteerd (volledige hand-desinfectie) na het afnemen van het masker; een masker wordt gedragen dat de neus en mond van de drager bedekt, dat op geen enkel moment om de nek van de drager hangt. Een gebruikt masker moet worden weggegooid wanneer het niet meer nodig is of tussen twee procedures in; wanneer er opnieuw behoefte aan bescherming is, moet een nieuw masker worden opgezet.”

Het is duidelijk dat dergelijke procedures alleen kunnen worden gevolgd in ziekenhuizen of verpleeghuizen. Daar zijn ze ook voor bedoeld. In het dagelijkse leven is het simpelweg onmogelijk om deze richtlijnen te volgen – en er is ook niemand die dat doet. Noch vindt de overheid het nodig om een voorlichtingscampagne te voeren over het correcte gebruik van mondkapjes, terwijl dit door het ECDC als “essentieel” wordt aangemerkt.

Dit heeft verstrekkende implicaties. Zoals uit de NEN-norm blijkt, leidt incorrect gebruik namelijk tot méér besmettingen. De NEN-norm wijst er immers op dat eenmaal gebruikte medische mondkapjes als “zeer besmet” moeten worden beschouwd. De mondkapjesplicht in het dagelijks gebruik stelt de bevolking dus bloot aan een gevaar, namelijk een hogere kans op besmetting met het coronavirus. Dat is ook ongetwijfeld de reden dat het dragen van mondkapjes per saldo een negatief effect heeft op besmettingen, zoals onlangs nog is bevestigd door het RIVM.

Overigens, bij alle discussie over de werking van mondkapjes, moeten we één ding niet vergeten: gezonde mensen maken elkaar niet ziek. De mondkapjesplicht is alleen al onacceptabel omdat hij geldt voor de hele bevolking, ook voor gezonde mensen die in het geheel niet besmettelijk zijn. Ook al komt er ooit een masker dat wél werkt, dan wil dat niet zeggen dat mensen verplicht moeten worden om ermee rond te lopen. Een mens is geen wandelende besmettingshaard en geen pion van de staat in een groot gezondheidsschaakspel.

[1] European Centre for Disease Prevention and Control. Using face masks in the community: Reducing COVID19 transmission from potentially asymptomatic or pre-symptomatic people through the use of face masks, 8 April 2020. Stockholm: ECDC’ 2020 hierna te noemen ‘ECDC artikel’, rapport is geactualiseerd op 15 februari 2021, https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/using-face-masks-community-reducing-covid-19-transmission; het oorspronkelijke rapport staat niet meer online maar is in ons bezit in PDF-vorm.

[2] https://www.nen.nl/nen-en-14683-2019-c1-2019-en-262310 en https://standards.cen.eu/dyn/www/f?p=204:110:0::::FSP_PROJECT,FSP_ORG_ID:69675,6186&cs=19F67DA57C81359DD409C62A083C97AD7 Engels origineel: “Due to the fact that used masks are considered highly contaminated, it is essential that: — the body of the mask is not touched by the fingers/hands of the wearer; — hands are disinfected (full hand disinfection) after mask removal; — a mask is worn covering the nose and mouth of the wearer, at no time a mask is hanging around the neck of the wearer; — a used mask should be disposed of when no longer needed or between two procedures; when there is a further need for protection a new mask should be put on.”

PERSBERICHT

van Stichting Nationaal Comité tegen Verplichte Mondkapjes

Jaap van Dissel van het RIVM heeft in een presentatie aan de Tweede Kamer op 20 januari 2021 misleidende informatie verstrekt over de effectiviteit van mondkapjes. Van Dissel liet een grafiek zien waaruit een zeer minimaal positief effect van mondkapjes zou blijken. In het wetenschappelijke artikel waar hij zich op baseert toont dezelfde grafiek echter een negatief effect, met andere woorden, het artikel laat zien dat mondkapjes per saldo leiden tot méér besmettingen.

Woordvoerder van het RIVM, dr. Coen Berends, bevestigt dat een verkeerde versie is gebruikt, maar stelt dat dit niet uitmaakt, want “Je kunt niet spreken van een positief of negatief effect van mondkapjes in de publieke ruimte,” aldus Berends. Nu uit cijfers van het RIVM blijkt dat mondkapjes leiden tot meer besmettingen, roept de stichting Nationaal Comité tegen Verplichte Mondkapjes (NCVM/Ademvrij.NU) regering en parlement op met onmiddellijke ingang de mondkapjesplicht op te heffen.

In een presentatie aan de Tweede Kamer op 20 januari 2021 liet Jaap van Dissel, als voorzitter van het OMT, gegevens zien waaruit zou blijken dat het dragen van mondkapjes in de openbare ruimte, zoals winkels en het OV, een positief effect zou hebben op het voorkomen van besmettingen, zij het een zeer licht, nauwelijks meetbaar effect. Hij liet daarbij de volgende grafiek zien:

De grafiek is overgenomen uit een wetenschappelijk artikel van Bauner et al: “The effectiveness of eight nonpharmaceutical interventions against COVID-19 in 41 countries” (https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.28.20116129v4.full#disqus_thread). In dit overzicht ligt het gemiddelde effect van mondkapjes net boven de nul, zij het dat er ook duidelijk negatieve effecten zijn.

In het oorspronkelijke artikel van Bauner echter, ziet de grafiek er anders uit. In het artikel wordt de volgende grafiek getoond, waarin het gemiddelde effect licht negatief is:

Bron: Bauner et al: “The effectiveness of eight nonpharmaceutical interventions against COVID-19 in 41 countries”

Op onze vraag waarom Van Dissel een onjuiste grafiek liet zien, antwoordde Dr. Coen Berends, woordvoerder van het RIVM, per email dat de grafiek van Van Dissel was gebaseerd op een oudere versie van het wetenschappelijke artikel. Van Dissel koos voor die oudere versie omdat “die op dat moment beschikbaar was,” schrijft Berends.

De oudere versie waar Berends naar verwijst werd gepubliceerd op 20 juli 2020. De definitieve versie werd echter gepubliceerd op 14 oktober 2020, ruim drie maanden voor de presentatie in de Tweede Kamer. Nadat wij Berends per email erop wezen dat de definitieve versie wel degelijk beschikbaar was, reageert hij: “Dat was een omissie van mij, ik had de data niet gecheckt.  Ik heb geen idee waarom hij voor dit plaatje heeft gekozen. Voor hem was het vooral om het effect van de avondklok te illustreren.”

Het RIVM bevestigt daarmee dat Van Dissel misleidende informatie heeft verstrekt. Uit de definitieve versie van het artikel waar Van Dissel naar verwijst blijkt per saldo een negatief effect van mondkapjes op de besmettingen. Dit zou aanleiding moeten zijn geweest voor kabinet en Kamer om de Ministeriële Regeling Mondkapjes, die op 1 december is ingegaan en 1 maart zou aflopen, op te heffen. In plaats daarvan is de Regeling stilzwijgend verlengd tot 1 juni.

De stichting NCVM/Ademvrij.NU doet een dringend beroep op kabinet en Tweede Kamer om de Regeling nu alsnog op te heffen. Het is onacceptabel dat een maatregel, die door de meeste mensen als uitermate belastend wordt ervaren, wordt gehandhaafd terwijl hij per saldo leidt tot meer besmettingen.

Opmerkelijk is dat Dr. Berends van het RIVM in zijn antwoord aan ons stelt dat het weinig uitmaakt welke versie van de grafiek wordt gebruikt. Hij schrijft: “Er zitten overigens geen grote verschillen in het effect tussen beide versies. De meest recente versie lijkt een iets ruimer betrouwbaarheidsinterval te hebben. Je kunt niet spreken van een positief of negatief effect van mondkapjes in de publieke ruimte, beide versies hebben een grote en overlappende standaardafwijking rond de 0%,” schrijft Berends. Met andere woorden, het RIVM ziet géén positief effect van mondkapjes. Dit betekent dat de mondkapjesplicht volgens RIVM en OMT geen wetenschappelijke basis heeft.

Dat is overigens niet verrassend. Er is overstelpend wetenschappelijke bewijs dat het dragen van mondkapjes niet helpt tegen virusverspreiding en bovendien schadelijke effecten heeft op de gezondheid en de psychische gesteldheid van mensen. (Zie het literatuuroverzicht https://www.ademvrij.nu/mondkapjes-literatuuroverzicht op Ademvrij.NU, de website van het Nationaal Comité tegen Verplichte Mondkapjes.)

Dat het dragen van mondkapjes zelfs kan leiden tot méér besmettingen is ook niet vreemd. Mondkapjes zijn een medisch hulpmiddel waarvoor strikte gebruiksprotocollen gelden, die vastgelegd zijn in NEN-normen. (https://www.ademvrij.nu/hygienemaatregelen-bij-mondmaskers-zijn-onmogelijk-te-volgen-door-burgers) Zo horen gebruikers voor en na het dragen van een mondmasker hun handen goed te wassen, mogen mondkapjes nooit meer dan eenmaal worden gebruikt en mogen ze nooit met de handen worden aangeraakt. Wanneer deze richtlijnen niet worden gevolgd – wat in de niet-medische praktijk vrijwel altijd het geval is – dan zijn de mondkapjes juist een bron van besmettingen.

Op de basisschool is er een advies van de regering om leerlingen in de hoogste klassen mondkapjes te laten dragen in de gangen. Het dragen van mondkapjes door kinderen heeft diverse schadelijke effecten, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek – psychologisch, fysiek en sociaal. Een van de mogelijke gevolgen is verkeerde ontwikkeling van de kaken, wat kan leiden tot tal van gezondheidsproblemen, zoals slaapapneu.

In de ideale wereld krijgt een pasgeboren baby borstvoeding, waarmee het de kaakspieren oefent, eet het daarna niet te zacht voedsel en ademt het door de neus. In onze moderne wereld is dit vaak niet het geval. Kinderen krijgen flesvoeding, gepureerde fruit- en groentehapjes en veelal ademen kinderen door hun mond. Wat is daar nou zo erg aan?

Als je door je neus ademt, ontwikkelt de neusholte zich zoals zou moeten, het wordt een grotere ruimte waardoor de lucht makkelijk naar binnen kan om het lichaam van zuurstof te voorzien. Tegelijkertijd ontwikkelt de kaak zich, omdat de kaken op elkaar zitten, goed in de breedte, zodat er ruimte is voor alle tanden en kiezen én voor de tong.

Mensen die van jongs af aan door de mond ademen, zullen smallere kaken krijgen, doordat de kiezen niet op elkaar zitten. De neusholte ontwikkelt zich minder goed, omdat die toch nauwelijks gebruikt wordt. En dat terwijl de neus meerdere prachtige functies heeft, buiten geurwaarneming. Als je door je neus ademt, wordt de koude buitenlucht vast wat voorverwarmd en de neus werkt als een filter tegen o.a. virussen en stof.

Als de mond van een kind open hangt doordat hij door zijn mond ademt, kan hij een onderbeet ontwikkelen en scheve tanden krijgen. Het krijgt een droge mond, wat weer gaatjes in tanden en kiezen in de hand werkt. Een openhangende mond zorgt er ook voor dat de bovenkaak verder doorgroeit naar beneden. Door dit alles krijgen kinderen lange, smalle gezichten. De kanalen en holtes in het hoofd worden smaller, wat voor oorproblemen kan zorgen. Ook zorgt mondademhaling voor slaapproblemen.

Het gehemelte is de bodem van de neusholte en het plafond van de mond. Als deze ruimte te smal is, is er niet voldoende ruimte om de tong te herbergen als de mond gesloten is. Dit heeft tot gevolg dat de tong gedeeltelijk in de keel overhangt en daarmee de luchtdoorgang obstrueert. Dit heeft weer tot gevolg dat de persoon gaat snurken en als de tong de luchtweg helemaal afsluit, er slaapapneu ontstaat, zeker in combinatie met overwicht. Er is al een ware epidemie van slaapapneu! Doordat je steeds onbewust wakker schrikt omdat je luchtwegen verstopt zijn, word je niet uitgerust wakker, je lichaam ervaart stress en dit kan weer hoge bloeddruk en op den duur mogelijk zelfs kanker en dementie tot gevolg hebben.

Het devies moet dus zijn: je mond is om te eten en te praten, je neus is om door te ademen. En je eten kauw je met je mond dicht.

Mondkapjes voor kinderen zijn dus al helemaal uit den boze! Door mondkapjes ben je al snel benauwd, wat ervoor zorgt dat je  eerder door je mond gaat ademen, wat het risico met zich meebrengt dat dat een gewoonte wordt. Het chronisch door de mond ademen kan dan slecht ontwikkelde kaken tot gevolg hebben doordat de tong onderin de mond blijft hangen in plaats van tegen het gehemelte. Door de mondademhaling krijg je makkelijk een droge mond en pijn in je keel. Ook heb je sneller de neiging harder te gaan praten met een mondkapje op, wat voor keelpijn en een hese stem kan zorgen. Met een mondkapje op wordt je ademhaling al snel oppervlakkiger en sneller, wat er ook voor kan zorgen dat je licht in je hoofd wordt of zelfs gaat hyperventileren.

De mondkapjes passen vaak slecht, bij kinderen zullen ze vaker wat te groot zijn, waardoor een kind het mondkapje op zijn plaats zal proberen te houden door de onderkaak wat naar voren te plaatsen. Hierdoor spant het de kaakspier aan, één van de sterkste spieren in het lichaam. Dit kan hoofdpijn, oorpijn en oorsuizen tot gevolg hebben.

Om afwijkende mondgewoonten af te leren, kan er via een logopedist oro-myofunctionele therapie (OMFT) toegepast worden, een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond.

Er worden zelfs al mondkapjes voor baby’s verkocht, ‘dat staat zo schattig’. Buiten dat er voor baby’s ook nog het gevaar van verstikking dreigt als ze een mondkapje voor hun mond hebben, is het absurd om bij een baby de luchtwegen te bedekken! Ook zijn er jonge kinderen die een mondkapje op willen omdat ze alle volwassenen ermee zien. Imiteergedrag zoals dat past bij jonge kinderen. Maar het dragen van een mondkapje door een kind is dus geen onschuldig ‘later-als-ik-groot-ben’-gedrag. Het is feitelijk een schande dat er geen deskundigen geraadpleegd worden om de eventuele gevolgen in kaart te brengen als er gesuggereerd wordt dat kinderen in de basisschoolleeftijd een mondkapje moeten gaan dragen!

Bronnen:

James Nestor, Het nieuwe ademen

Sandra Kahn en Paul R. Ehrlich, Jaws, the story of a hidden epidemic (zie ook deze video)

Dr. George Catlin – Shut Your Mouth and Save Your Life

Steven Lin, The Functional Dentist

De beroepsvereniging van Duitse ongevallenverzekeraars waarschuwt dat mondmaskers niet te lang mogen worden gedragen. Een Duitse longarts waarschuwt voor schade door FFP2-maskers. Een Zwitsers onderzoek laat zien dat mondkapjes haarden van gevaarlijke bacteriën zijn.

De Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV) heeft een aanbeveling afgegeven waarin zij aanbeveelt de draagduur van mondmaskers te beperken. Zij heeft dit gedaan op verzoek van werkgevers en werknemers die zich tot de DGUV hebben gewend om richtlijnen op te stellen zodat ze zich kunnen verzekeren.

De DGUV stelt in een persbericht: “Wij bevelen voor mondneusmaskers bij middelzware lichamelijke arbeid een draagduur van twee uur aan met een aansluitende pauze van dertig minuten. Tijdens deze pauze dient het neusmondmasker afgedaan te worden. Er wordt geen arbeidspauze bedoeld. Bij lichtere arbeid is ook een verlengde draagduur tot drie uur mogelijk.”

Bij filtrerende maskers wordt de draagduur bij middelzware arbeid voor maskers zonder ventiel tot 75 minuten beperkt, met ventiel blijft het twee uur. De aansluitend benodigde pauzeduur is op 30 minuten vastgelegd. (DGUV Regel 112-190)

Dit meldt TPK Channel, een blog van de Duitse wetenschapsjournalist Peter F. Mayer.

De aanbevelingen gelden ook voor scholen. Voor kinderdagverblijven, scholen en vervolgonderwijs hebben de ongevallenverzekeraars de dekkingsstandaarden gepubliceerd. Onderzoeken bij kinderen in hoeverre mondmaskers het CO2 gehalte in het bloed kan verhogen, werden tot dusver door schoolleidingen verhinderd, stelt Mayer.

Er wordt ook geadviseerd om maskers niet meerdere keren te gebruiken en ze regelmatig te verwisselen. Mondkapjes zijn vaak besmet met bacteriën en schimmels, die in een vochtige, warme omgeving een ideaal groeiklimaat vinden.

Eerder al maakte Mayer melding van een Zwitserse praktijktest die liet zien dat meer dan de helft van onderzochte maskers die door mensen in Zürich werden gedragen, 100.000 of meer bacteriënkoloniën bevatten, sommige maskers zelfs meer dan een miljoen. Bij 14 van de 20 maskers werden stafylokokken aangetroffen, bacteriën die long- en gehoorontstekingen kunnen veroorzaken.

In Duitsland zijn op sommige plaatsen tegenwoordig FFP2 (N95) maskers verplicht, met filters, omdat is gebleken dat de gewone medische en niet-medische maskers niet werken tegen virusverspreiding. Deze filtrerende maskers blijken echter een hogere ademweerstand te veroorzaken en te leiden tot een snellere ademhaling die al gauw in de buurt komt van hyperventileren, vertelt longarts Dr Friedrich Bischinger in een video-opname op de website van TPK Channel.

Het veranderen van de ademhalingssnelheid leidt tot angstgevoelens die soms zelfs tot paniekaanvallen kunnen leiden. De maskers zorgen ook voor een verhoogde stikstofinname en verlaagde zuurstofinname, wat vooral schadelijk is voor kinderen, aldus Bischinger.

Mondkapjes – ze baten niet, maar schaden wel degelijk. Ze trekken een spoor van ellende door middelbare scholen en rukken nu zelfs op naar de basisschool. Dit terwijl er geen enkele medische basis voor is – integendeel. De mondkapjes vormen eerder een gevaar dan een bescherming voor de volksgezondheid, zowel lichamelijk als psychisch.

De mondkapjesplicht breidt zich gestaag uit over het land. Sinds 1 december ligt er een ministeriële regeling aan ten grondslag die door de Tweede Kamer is goedgekeurd, ondanks een volslagen gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing. Op middelbare scholen heerst nu al een angst- en strafcultuur door de mondkapjesplicht, en nu komt zelfs de basisschool in beeld, waarbij we kleine kinderen verantwoordelijk gaan stellen voor de gezondheid van ouderen.

Laten zien dat je deugt

Hoe heeft het zover kunnen komen? Tot begin april bestond er wereldwijd consensus onder experts dat het dragen van mondkapjes niet het juiste antwoord is op een epidemie als deze. Dat vonden de WHO, het RIVM, het CDC (Amerikaanse RIVM) en bijvoorbeeld Dr. Fauci, de hoogste Amerikaanse gezondheidsadviseur, die op 8 maart 2020 nog zei: “Er is geen reden om met een masker rond te gaan lopen.” Hij waarschuwde ook voor onvoorziene consequenties: “mensen blijven aan hun masker prutsen en hun gezicht aanraken.” De WHO meldde op 30 maart dat zij “bij de aanbeveling blijft om geen masker te dragen als je niet ziek bent of niet zorgt voor iemand die ziek is.” (Zie Alex Berenson’s Unreported Truths About Covid-19 and Lockdowns: Masks, 24 november 2020)

In de loop van april 2020 veranderde het beleid echter, onder meer in de V.S., en kwam het CDC met een aanbeveling om wel maskers te gaan dragen, later gevolgd door de WHO. Waarom die koerswijziging, blijft speculeren. Fauci gaf wel een hint op een persconferentie in mei, waarop hij zei: “I mean, it’s sort of respect for another person, and have that person respect you. …. [I wear masks] because I want to make it be a symbol for people to see that that’s the kind of thing you should be doing.” Het ging dus om een soort van solidariteit, laten zien dat je deugt.

De mondkapjesdwang breidde zich razendsnel uit over de wereld, met draconische regels in veel landen zoals Spanje, Italië en Frankrijk, waar zelfs buiten en op basisscholen mondkapjes verplicht werden. En deze trend wordt eerder erger dan beter: in Frankrijk willen ze op scholen nu drielaagse mondkapjes verplicht gaan stellen.

In Nederland duurde het relatief lang voordat de verplichting er kwam. Minister De Jonge noemde mondkapjes heel terecht een vorm van “schijnveiligheid”. Toch kwam de verplichting er – onder druk van de media en de (met name linkse) oppositie. De Ministeriële Regeling was het resultaat van de motie Klaver die op 30 september door 120 van de 150 Tweede Kamerleden werd aangenomen.

In het Kamerdebat ontbrak een rationele analyse echter volledig. Argumenten als “alle beetjes helpen”, “gedragsbeïnvloeding” of “een signaal afgeven” voerden de boventoon. De Parlementariërs lijken bevangen te zijn geweest door angst en een noodzaak om daadkrachtig te lijken.

Kippengaas voor muggen

Kijken we nuchter naar de feiten, dan blijkt de medisch-wetenschappelijke onderbouwing voor mondkapjesdracht op zijn best flinterdun. Er is ook niet ineens nieuw wetenschappelijk bewijs bijgekomen dat noopte tot bijstelling van de kennis die tot april 2020 door iedereen werd geaccepteerd.

In de “Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen covid-19” waarin de mondkapjesplicht is vastgelegd wordt niet meer dan één wetenschappelijke referentie aangevoerd, een rapport van de ECDC (European Centre for Disease Control), waaruit zou blijken dat mondkapjes zinvol zijn. Wie echter dit rapport erop naslaat, krijgt een heel ander beeld. Over niet-medische mondmaskers bijvoorbeeld, waar de Ministeriële Regeling vanuit gaat, staat: “Er zijn geen aanwijzingen dat niet-medische mondmaskers of andere gezichtsbedekkingen een effectief middel voor ademhalingsbescherming zijn voor de drager van het masker.” Sterker: “In één onderzoek bleek het gebruik van katoenen chirurgische maskers een hoger risico (!) op penetratie van micro-organismen en influenza-achtige ziekteverwekkers op te leveren dan niet-gebruik van maskers.”

Het ECDC-rapport stelt weliswaar dat er “beperkt indirect bewijs” is dat niet-medische mondmaskers verspreiding van het virus tegengaan, maar dat blijkt te zijn gebaseerd op slechts één onderzoek uit China waarin mondmaskers één onderdeel waren van diverse maatregelen.

Met betrekking tot medische maskers wordt enige effectiviteit gemeld ter voorkoming van de verspreiding van virusdeeltjes via “druppels”. Het probleem is alleen dat de virusoverdracht meestal niet plaatsvindt via druppels, maar via aerosolen, die veel kleiner zijn en niet  door de maskers worden tegengehouden. De meeste mondkapjes zijn voor aerosolen wat kippengaas is voor muggen. (Zie referenties hieronder.)

Wat betreft de virusdeeltjes die wel in “druppels” zitten, beleidsmakers lijken volledig voorbij te gaan aan het feit dat “tegenhouden” niet hetzelfde is als “laten verdwijnen”. De coronavirusdeeltjes die worden tegengehouden, alsmede bacteriën, schimmels en deeltjes van andere virussen, verdwijnen niet, maar verzamelen zich in het mondkapje. Veilig gebruik van mondkapjes vergt dan ook een uitgebreid protocol van hygiënemaatregelen (handen wassen vóór en na gebruik, kapje niet aanraken, maximaal 4 uur dragen), dat in dagelijkse, niet-medische omstandigheden onmogelijk te handhaven is. Door kinderen op school al helemaal niet.

Dat heeft tot gevolg dat mondkapjes juist extra risico’s met zich meebrengen, zoals ook vermeld in het ECDC-rapport. Daarin staat: “Het risico bestaat dat onjuiste verwijdering van het mondmasker, de omgang met een besmet mondmasker of een sterkere neiging om het gezicht aan te raken tijdens het dragen van een mondmasker door gezonde personen het risico op overdracht juist vergroot.” Hier wordt niet over gerept in de Ministeriële Regeling, terwijl het gaat om mogelijke schade aan de volksgezondheid.

Wat betreft gedragsbeïnvloeding, het idee dat het dragen van mondkapjes zal leiden tot extra veilig gedrag, wordt door het ECDC rapport weersproken. Integendeel, het rapport waarschuwt juist voor een averechts effect: “Het gebruik van mondmaskers kan een vals gevoel van veiligheid geven, wat leidt tot suboptimale fysieke afstand, slechte ademhalingsetiquette en handhygiëne – en zelfs niet thuisblijven als iemand ziek is.”

U vraagt, wij draaien

Dat mondmaskers niet werken, zoals het ECDC rapport min of meer erkent, is geen verrassing. Er is een enorme hoeveelheid onderzoeksliteratuur die deze stelling bevestigt. Op de website van www.ademvrij.NU staat een literatuuroverzicht voor wie het wil nalezen. Vermeldenswaard is ook dat epidemiologische gegevens geen enkele ondersteuning bieden voor de mondkapjesplicht. Er is het afgelopen jaar geen enkele relatie gebleken tussen de invoering van mondkapjesmaatregelen en coronaslachtoffers. (Zie bijvoorbeeld: “Helaas, mondkapjes zijn zinloos” en “De effectiviteit van mondkapjesplicht in tien grafieken”.)

Na april zijn er wel enkele wetenschappelijke artikelen verschenen waarin de effectiviteit van mondkapjes werd verdedigd, maar die zijn zonder uitzondering, zoals immunoloog Dr Carla Peeters schreef in HP/De Tijd, van slechte kwaliteit. Het belangrijkste artikel, dat op 1 juni verscheen, was afkomstig van de WHO.

In dat artikel, dat een belangrijke stimulans gaf voor de uitrol van mondkapjesregelingen in de wereld, werden 29 studies geanalyseerd. Daarvan bleken er echter slechts vier betrekking te hebben op SARS-COV-2, en slechts drie op niet-medische situaties. Daarvan liet één geen effect zien, en één was gebaseerd op telefoongesprekken in Beijing. Bij de studies zat geen enkel volwaardig dubbelblind onderzoek. De auteurs van de WHO-studie erkennen dan ook dat de zekerheid van hun bewijsvoering “klein” is. Het WHO-rapport is typerend voor de politisering van de wetenschap die steeds meer een u-vraagt-wij-draaien karakter heeft gekregen.

Schuldgevoelens en schaamte

Niet alleen zijn mondkapjes dus ineffectief en zelfs contraproductief ten aanzien van virusverspreiding, ze hebben ook nog bijkomende schadelijke effecten. Daarbij zijn onder meer:  inademing van in mondkapjes opgehoopte bacteriën en schimmels, wat kan leiden tot luchtweginfecties en longontsteking; huidirritaties; zuurstoftekort en kooldioxideoverschot bij inademing, wat kan leiden tot hoofdpijn en diverse andere vormen van gezondheidsschade, waaronder een suboptimale ontwikkeling van de hersenactiviteit bij kinderen. (Zie hieronder voor referenties.)

Dat betreft alleen nog maar de lichamelijke effecten. Misschien nog ernstiger, maar moeilijker te kwantificeren zijn de psychische effecten die de mondkapjesdwang met zich meebrengt. Door het missen van gezichtsuitdrukking is er minder interactie en minder non-verbale communicatie tussen mensen. Kinderen leren minder goed non-verbale communicatie te interpreteren, en zichzelf uit te drukken, juist in de fase waarin hun sociale identiteit zich ontwikkelt. Ze leren daardoor minder op zichzelf te vertrouwen.

Mondkapjes benadrukken ook voortdurend gevaar: angst voor virussen, angst voor overdracht. Aan kinderen worden schuldgevoelens en schaamte bijgebracht doordat ze verantwoordelijk worden gesteld voor ziekte en dood in de gehele maatschappij. Kinderen die geen mondkapje kunnen of willen dragen worden uitgesloten en vaak door leraren beschuldigend toegesproken. Experts waarschuwen dat het dragen van mondkapjes ook schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling van het kinderbrein door functieverlies van bepaalde hersengebieden.

Het Meldpunt Mondkapjes Middelbare Scholen heeft onlangs nog een zwartboek gepresenteerd aan de Tweede Kamer met vele schokkende verhalen die de straf- en angstcultuur laten zien die op scholen heerst door de mondkapjes. Het aantal zelfmoordpogingen onder kinderen en jongeren is de laatste maanden schrikbarend gestegen.

Maar ook tussen volwassenen, in het OV en in winkels, zorgen mondkapjes voor onderling wantrouwen, angst en stress. Veel mensen met een beperking, die geen mondkapje kunnen dragen, voelen zich buitengesloten en mijden het openbaar vervoer.

Ernstige en ingrijpende inbreuk

In het licht van dit alles is het onbegrijpelijk dat onze bestuurders de mondkapjesplicht afdoen als een lichte maatregel, onder het mom van “alle beetjes helpen”. De mondkapjesplicht laat diepe sporen na in de samenleving. Hij vormt ook een dramatische inbreuk op de lichamelijke integriteit van de burger, een grondwettelijk recht. Niet voor niets heeft de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) de Ministeriële Regeling gekraakt.

NOvA stelde in een advies dat de regeling een “ernstige” en “ingrijpende inbreuk” vormt op de grondrechten van burgers. Er is “sprake van een (verdere) beperking van de privacy van de burger die impact heeft op het dagelijkse doen en laten van die burger.” Volgens NOvA “kan een inperking van grondrechten in een democratische samenleving (ook bij wet) alleen plaatsvinden indien dit noodzakelijk en evenredig is.” Maar de “noodzaak [is] noch uit het voorstel noch uit de huidige toelichting daarop gebleken.”

Naarmate de lockdown langer duurt, lijken de maatregelen die worden genomen alleen maar draconischer en paniekeriger te worden. Mondkapjesregels breiden zich uit, er wordt een keiharde vaccinatiecampagne gevoerd door de overheid, er is sprake van verplichte tests, quarantaines, steeds maar afstand houden, een avondklok.

Hoe ver willen we gaan? Waar ligt de grens? Waar blijft de afweging tussen de steeds hoger oplopende kosten en de zeer beperkte baten? Bizar genoeg blijkt uit alle statistieken dat er geen relatie is tussen lockdown-maatregelen, waaronder de mondkapjesplicht, en het aantal coronagevallen. Dat werd onlangs nog bevestigd in een studie van wetenschappers van Stanford University, die op 24 december 2020 uitkwam.

Gezonde mensen maken anderen niet ziek

Wat op dit moment volledig lijkt te ontbreken bij bestuurders, en bij de meerderheid van de bevolking, is enig besef dat gezonde mensen, die geen symptomen van corona hebben, andere mensen niet ziek maken, zoals psychiater Marcel Tóth en internist-infectioloog Hannah Visser onlangs nog uitlegden in een belangwekkend artikel in het vakblad Medisch Contact. 

De bekende Dr Fauci zei hetzelfde in januari 2020: “Het belangrijkste dat mensen moeten weten is dat historisch gezien, zelfs als er sprake is van enige asymptomatische transmissie, in de hele geschiedenis van luchtweg-virussen, asymptomatische besmetting nooit de motor is geweest van uitbraken…. Een epidemie wordt niet gedreven door asymptomatische dragers.” Dit werd ook bevestigd door epidemioloog Maria van Kerkhove van de WHO op 8 juni (asymptomatische transmissie is “zeer zeldzaam”) en door andere studies, zoals een grote studie onder tien miljoen mensen in Wuhan gepubliceerd op 20 november 2020 in Nature.

Als asymptomatische besmetting geen bedreiging is – en we weten uit de geschiedenis dat dit zo is – dan vervalt de basis onder alle maatregelen, inclusief de mondkapjesplicht. Alleen mensen die ziek zijn, moeten thuis blijven.

Wij roepen Parlement en regering dan ook op om de mondkapjesplicht af te schaffen. Wij roepen scholen en schoolbesturen op om hun zorgplicht ten aanzien van onze kinderen voorop te stellen en de mondkapjesplicht op school zo snel mogelijk ongedaan te maken. Het wordt hoog tijd dat we de angst van ons afschudden, en het bijgeloof in mondkapjes achterlaten waar het hoort: in de vuilnisbak van de geschiedenis.

Referenties (een kleine selectie)

Virusverspreiding vindt (voornamelijk) plaats door aerosolen

Zie deze studie, Size distribution and sites of origin of droplets expelled from the human respiratory tract during expiratory activities, uit 2009 in het Journal of Aerosol Science. En deze studie uit juli 2020 in The Lancet van Dr Kevin Fennelly van het National Heart, Lung and Blood Institute: Particle sizes of infectious aerosols: implications for infection control, die stelt: “There is no evidence that some pathogens are carried only in large droplets.”

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/faq.html#Spread (een erkenning van de CDC, de Amerikaanse tegenhanger van het RIVM, van het belang van aerosolen);

https://first10em.com/covid-19-is-spread-by-aerosols-an-evidence-review/ (uitgebreid en uitstekend onderbouwd artikel van prof. dr. Justin Morgenstern, noodarts bij het Markham Stoufville Hospital, professor aan de Universiteit van Toronto en lid van de Covid-19 Advisory for Ontario);

https://www.ijidonline.com/article/S1201-9712(20)32558-3/fulltext (Zuidkoreaanse studie over aerosoloverbrenging van covid19).

https://www.uva.nl/content/nieuws/persberichten/2020/09/aerosolen-blijven-lang-hangen-in-onvoldoende-geventileerde-liftcabine.html (een studie van het Institute for Physics van de Universiteit van Amsterdam).

Ineffectiviteit van mondkapjes (kleine selectie, zie ook het literatuuroverzicht op de website van Ademvrij.NU):

https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/26/5/19-0994_article

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20584862/.

https://aaqr.org/articles/aaqr-13-06-oa-0201.

https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-1342 (een gericht onderzoek naar de capaciteit van niet medische mondkapjes om het covid19 virus tegen te houden)

https://rationalground.com/more-mask-charts/

Schadelijke effecten van mondkapjes:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7296904/ (een onderzoek over her-besmetting door onoordeelkundig gebruik van mondkapjes).

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31159777/ (een onderzoek naar verontreiniging met virussen van mondkapjes bij gezondheidszorgpersoneel).

https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/M20-1342 (een eerder genoemd onderzoek dat ook wijst op het gevaar van verontreiniging van mondkapjes door zich ophopende virusdeeltjes; de auteurs hebben het artikel onder druk van de redactie terug moeten trekken, ondanks aanbod van de auteurs het artikel te actualiseren met nieuwe data).

https://www.ademvrij.nu/video-interview-dr-carla-peeters-mondkapjes-mogelijk-schadelijk-voor-longweefsel

https://www.ademvrij.nu/studie-mondkapjes-leiden-tot-verhoogde-co2-innames-fysieke-en-psychische-klachten

https://www.ademvrij.nu/het-dragen-van-een-mondkapje-niet-sociaal-maar-juist-gevaarlijk-voor-jezelf-en-voor-je-medemense

https://www.msn.com/en-us/health/wellness/maskne-how-to-prevent-acne-breakouts-due-to-face-mask/ar-BB15niqx

https://tkp.at/2021/02/08/dauernutzung-von-masken-traegt-bei-zu-lungenkrebs-und-andren-krankheiten/

https://phillipschneider.com/mask-mouth-dentists-warn-gum-disease-and-tooth-decay-have-increased-50-since-mask-mandates-began/

https://www.msn.com/en-us/health/medical/bacteria-is-growing-on-your-mask/ar-BB1bagFN

Alex Berenson, voormalig journalist van de New York Times die voor zichzelf is begonnen om onafhankelijk over het coronabeleid te kunnen schrijven, bespreekt in zijn boekje Unreported Truths About Covid-19 and Lockdowns: Masks (deel 3 van een serie, uit november 2020) talrijke studies waaruit blijkt dat mondmaskers niet werken.

Berenson beschrijft om te beginnen hoe het “officiële” verhaal over mondmaskers in de loop van 2020 omdraaide. In de eerste maanden waren alle autoriteiten het erover eens dat mondmaskers zinloos zijn buiten medische settings. De beroemde Dr. Fauci, de hoogste gezondheidsadviseur in de V.S., zei op 8 maart op de televisie: “There’s no reason to be walking around with a mask. When you’re in the middle of an outbreak, wearing a mask might make people feel a little bit better, and it might even block a droplet, but it’s not providing the perfect protection that people think that it is. And, often there are unintended consequences – people keep fiddling with the mask and they keep touching their face.”

Ook de WHO adviseerde tegen het gebruik van mondkapjes, zo werd nog op 30 maart bevestigd door CNN: “WHO stands by recommendation to not wear masks if you are not sick or not caring for someone who is sick.”

Op 1 april schreef de New England Journal of Medicine, toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift: “We know that wearing a mask outside health care facilities offers little, if any, protection from infection … “

In de loop van april echter veranderde het mantra en werd er door steeds meer instanties op getamboereerd dat mensen wel mondmaskers moesten gaan dragen. De CDC, het Amerikaanse RIVM, schreef ineens: “Masks are primarily intended to reduce the emission of virus-laden droplets (source control) … Masks also help reduce inhalation of these droplets by the wearer (filtration for personal protection).”

Berenson betoogt dat deze beleidsverandering, wat ook de reden ervan is geweest, geen enkele wetenschappelijke basis heeft. Zowel “medische maskers” (die blauw-witte dingen) als niet-medische maskers zijn zinloos en leveren zelfs extra risico’s op. (De N95 of FFP2 maskers laten we hier even buiten beschouwing.) Hij voert daarvoor heel veel wetenschappelijk bewijs aan.

Een paar voorbeelden. In een studie uit 2009, Filtration Performance of FDA-Cleared Surgical Masks, werden vijf gecertificeerde medische maskers onderzocht. Conclusie van de auteurs: “surgical masks should not be used for respiratory protection”.

Recentere studies bevestigen dit beeld. Bijvoorbeeld dit artikel gepubliceerd op 16 november 2020 in de Journal of Infectious Diseases met de heldere titel: Meta-analysis on facemask use in community settings to prevent respiratory infection transmission shows no effect.

De auteurs reageren hierin op een eerdere studie waaruit wel een effect zou zijn gebleken: “We read with interest the systematic review and meta-analysis by Chaabna et al. aiming at synthesizing the available evidence on the effectiveness of facemasks to prevent the transmission of respiratory infections in the community setting (Chaabna et al., 2020). The authors reported an apparent benefit of facemasks use, which showed a significant reduction in the risk of influenza, influenza-like illness, severe acute respiratory syndrome coronavirus (SARS-CoV), and SARS-CoV-2 transmission (pooled OR = 0.66, 95% confidence interval: 0.54–0.81). However, there are several methodological flaws in the study that might have led to misleading conclusions. In the meta-analyses on facemasks and influenza outcomes, the authors first meta-analyzed both clinical trials and case-control/retrospective observational studies, with the last studies overestimating the effect. Second, Chaabna et al. included five studies that did not have only face mask use as an intervention but were additionally introducing other interventions such as hand hygiene in the same group (Aiello et al., 2012, Aiello et al., 2010, Cowling et al., 2009, Simmerman et al., 2011, Suess et al., 2012), a condition that limits the attribution of any observed effect to the use of facemask only. Therefore, their conclusion, “there is enough evidence that medical facemasks are effective in community settings to prevent transmission of respiratory viral infections,” is not supported by their analyses (Chaabna et al., 2020).”

De auteurs zijn opnieuw gaan kijken naar de studies waaruit nut van mondkapjes zou zijn gebleken en komen tot een tegenovergestelde conclusive: “From the ten RCTs included in Chaabna et al.’s study, five compared facemasks use alone versus a control group, while three studies compared medical facemasks use alone with the combined intervention of face mask and handwashing (Aiello et al., 2012, Aiello et al., 2010, Cowling et al., 2009, Simmerman et al., 2011, Suess et al., 2012). As observed in Figure 1, there were no significant differences between medical facemasks use only and controls in the odds of developing laboratory-confirmed influenza and influenza-like illness. Similarly, no differences in laboratory-confirmed influenza risk were observed when comparing mask use solely versus the combined intervention of face mask and handwashing, indicating that facemask as the sole intervention in the community is not associated with reducing respiratory infection. Given the studies used medical masks, cloth masks’ efficacy is expected to be even lower; a randomized cluster trial showed that respiratory infection is higher among health care personnel using cloth masks than using medical masks (MacIntyre et al., 2015).”

Wat ze dus zeggen is dat van de tien studies, er vijf uitsluitend het effect van medische maskers vergeleken met een situatie zonder maskers (in de andere studies waren er ook andere factoren betrokken, zoals handen wassen), en dat deze vijf studies geen verband lieten zien tussen maskergebruik en infecties.

Berenson bespreekt ook de virusoverdracht zelf. Hij legt uit dat aerosolen worden gemeten in nanometers. 1 nanometer is 1/1000ste van een micron (micrometer), en dat is weer 1/1000ste van een millimeter. Een aerosol heeft ruwweg een omvang van 100 nanometer, oftewel 0,1 micron. Zelfs het N95 (FFP2) masker wordt getest op partikels van 0,3 micron. Zogenaamde druppels zijn overigens ook heel klein: zo’n 5 micron, 200 keer zo klein als een regendruppel.

Hoewel de Nederlandse gezondheidsautoriteiten de rol van aerosols blijven bagatelliseren, blijkt uit vrijwel al het wetenschappelijk onderzoek dat in het verleden heeft plaats gevonden dat aerosolen de belangrijkste vorm van overdracht zijn. Zie bijvoorbeeld deze studie, Size distribution and sites of origin of droplets expelled from the human respiratory tract during expiratory activities, uit 2009 in het Journal of Aerosol Science. En deze studie uit juli 2020 in The Lancet van Dr Kevin Fennelly van het National Heart, Lung and Blood Institute: Particle sizes of infectious aerosols: implications for infection control, die stelt: “There is no evidence that some pathogens are carried only in large droplets.”

Een fascinerend geval dat door Berenson wordt besproken betreft een rechtszaak aangespannen door verpleegsters in Canada in december 2013 tegen de verplichting om mondkapjes te dragen. Deze zaak werd gehoord door een neutrale arbitrator, ene James Hayes, die zich grondig in het onderwerp verdiepte. Hij las duizenden pagina’s aan bewijsvoering en meer dan 100 wetenschappelijke artikelen. In september 2015 kwam hij met een uitspraak van 136 pagina’s waarin hij concludeerde dat “het wetenschappelijk bewijs ter ondersteuning van [mondmaskerverplichting] ter bescherming van de patiënt is onvoldoende.” Let wel: het ging hier om verpleegster in een ziekenhuis.

Dat was nog niet het einde, want de ziekenhuizen procedeerden verder. Op 6 september 2018 volgde een nieuwe uitspraak door een andere arbitrator, ene William Kaplan, die nog verder ging dan zijn collega Hayes: het bewijs voor het nut van mondmaskers noemde hij “insufficient, inadequate and completely unpersuasive”.

Misschien wel het belangrijkste argument tegen de mondkapjesdwang – waar je veel te weinig over hoort – is dat het is gebaseerd op het idee van asymptomatische besmetting, dat wil zeggen, dat mensen die niet ziek zijn en geen symptomen vertonen, toch besmettelijk zouden kunnen zijn. Dit is weer een mythe die in het coronadebat rijkelijk is verspreid, zonder enig bewijs. Het druist ook volledig in tegen alles wat we weten over besmettingen bij soortgelijke virusinfecties als griep, zoals bijvoorbeeld beschreven door internist Hannah Visser en psychiater Marcel Tóth in hun artikel uit januari 2021 in Medisch Contac: Gezonde Mensen Maken Elkaar Niet Ziek.

Berenson haalt Dr Fauci aan die in januari 2020 nog het volgende zei: “The one thing historically people need to realize is that even if there is some asymptomatic transmission, in all the history of respiratory-borne viruses, asymptomatic transmission has never been the driver of outbreaks. The driver of outbreaks is always a symptomatic person. Even if there’s a rare asymptomatic person that might transmit, an epidemic is not driven by asymptomatic carriers.”

Dat was de Dr Fauci toen hij nog een eerlijk wetenschapper was. Wat er daarna is gebeurd, kunnen we alleen maar raden. Maar Fauci gaf wel een hint in een interview op een persconferentie in mei 2020, waarop hij zei: “… it’s not 100 percent effective. I mean, it’s sort of respect for another person, and have that person respect you. …. [I wear masks] because I want to make it be a symbol for people to see that that’s the kind of thing you should be doing.” ‘Virtue signaling’ heet dat in het Engels – laten zien dat je deugt. Dat mag iedereen natuurlijk doen – maar dat het bij wet wordt afgedwongen dat je “solidair” moet zijn is uiteraard vele bruggen te ver.

Op 8 juni zei epidemioloog Maria van Kerkhove van de WHO ook ronduit dat asymptomatische besmetting een mythe is: “We have a number of reports from countries who are doing very detailed contact tracing. They’re follyowng asymptomatic cases, they’re following contacts and they’re not finding secondary transmission forward. It’s very rare.” Ook zij werd teruggefloten en gedwongen haar woorden te herroepen.

Al in maart 2020 meldden Chinese onderzoekers overigens al dat de “viral load” samenhangt met de mate waarin iemand ziek is, en dat werd in augustus bevestigd in een studie in The Lancet. Het hele idee van asymptomatische besmetting, schrijft Berenson, is gebaseerd op computermodellen. “But when real-word contact tracers tried to find actual evidence of asymptomatic spread of Sars-COV-2, they are basically unable to do so. In July, the WHO noted that four studies had showed that ‘between 0% and 2.2% of people with asymptomatic infection infected anyone else’.” (https:www.who.int/newsroom/commentaries/detail/transmission-of-sars-cov-2-implications-for-infection-prevention-precautions).

Het duidelijkste bewijs dat asymptomatische besmetting niet bestaat kwam van een studie in Wuhan gepubliceerd op 20 november 2020 in Nature, Post-lockdown SARS-CoV-2 nucleic acid screening in nearly ten million residents of Wuhan, China. De onderzoekers slaagden erin om bijna tien miljoen mensen te testen. Zij vonden 303 mensen die geen symptomen hadden maar wel positief werden getest. De onderzoekers spoorden daarop 1174 mensen aan die met deze mensen in aanraking waren geweest. Nul daarvan bleken geïnfecteerd te zijn.

In feite hoef je niet meer te weten dan dit. Als asymptomatische besmetting niet voorkomt, vervalt de basis onder alle maatregelen, inclusief de mondkapjes. Alleen mensen die ziek zijn, moeten thuis blijven.

De overheid heeft de bevolking een mondkapjesplicht opgelegd. Wat ze er niet bij hebben verteld is dat bij het dragen van een mondmasker uitgebreide hygiënemaatregelen horen, die in de praktijk onmogelijk te volgen zijn. Het gevolg is dat mondmaskers hierdoor een bron van schadelijke stoffen zijn.

Maandenlang heeft de overheid en de media de burgers overgoten met het mantra ‘Mondkapjes zijn alleen schijnveiligheid’.

Daarbij was een belangrijk argument tegen het gebruik van mondkapjes dat de ‘gemiddelde burger’ niet in staat is de strikte handelings- en hygiënemaatregelen te volgen die worden gebruikt in de professionele medische wereld bij het gebruik van mondkapjes.

Dat heeft niet kunnen verhinderen dat diezelfde bewindslieden toch besloten tot een aanbeveling voor het gebruik van mondkapjes. Deze werd per 1 december zelfs een plicht voor publieke binnenruimtes. Er was opvallend weinig kritiek op deze inconsequentie.

Inmiddels heeft het NEN er twee normen voor opgesteld (zie ook dit artikel op onze website). De ‘NEN-norm voor gebruikers’ geeft onderstaande ‘10 hygiënegeboden’:

1. Zorg dat je handen schoon zijn voordat je het mondkapje opzet.
2. Raak tijdens het opzetten alleen het elastiek of lint aan. Bij een mondkapje met twee elastieken of linten achter het hoofd: bevestig eerst het onderste elastiek of lint en daarna het bovenste.
3. Bij een neusbeugel: klem deze met twee vingers vast tegen de neus.
4. Zorg dat je mond, neus en kin goed bedekt zijn en raak deze daarna niet meer aan.
5. Draag het mondkapje maximaal vier uur.
6. Schuif het mondkapje niet omlaag en omhoog om te eten, te drinken of te praten. Als je moet eten of drinken, zet het mondkapje dan helemaal af (zie stappen 7 t/m 10). Zet na het eten of drinken het mondkapje weer op (zie weer stap 1).
7. Maak voor het afzetten van het mondkapje je handen schoon.
8. Raak tijdens het afzetten van het mondkapje alleen het elastiek of lint aan. Bij een mondkapje met twee elastieken of linten achter het hoofd: verwijder eerst het bovenste elastiek of lint en daarna het onderste.
9. Bewaar schone en gebruikte mondkapjes apart van elkaar in verschillende afsluitbare plastic zakjes of opbergbakjes.
10. Maak na het afzetten van het mondkapje je handen schoon.

Inmiddels zien we dat het inderdaad ondoenlijk is voor burgers, onze medeburgers in uniform en onze medeburgers in de supermarkten, hygiënisch om te gaan met mondmaskers.

Hygiënemaatregel nummer 9 wordt massaal genegeerd: zie de vele mondkapjes op straat. Dit is niet alleen slecht voor dier en milieu, elk weggegooid mondkapje kan ook nog eens een infectiehaard zijn.

n het filmpje worden zo goed als alle hygiënemaatregelen door de medewerkers overtreden terwijl ze een man tot het gebruik van een karretje willen verplichten: Het masker op- en afzetten; niet over de neus plaatsen; telkens weer aanraken; en het is natuurlijk onmogelijk voor hen om daarbij telkens de handen te wassen en alleen de elastieken aan te raken.

Wij willen duidelijk stellen dat we dit deze medewerkers niet aanrekenen. Ook hun irritatie is begrijpelijk. Zij krijgen een taak toebedeeld door een overheid en/of hun leidinggevende waarvoor ze niet zijn opgeleid, De ruzie die ontstaat is het gevolg van het uitspelen van burgers tegen elkaar door de overheid.

Wij bezorgde burgers verzoeken de regering dan ook dit falend gedragsexperiment zo spoedig mogelijk te stoppen zodat wij elkaar weer als volwaardige mensen aan kunnen kijken; vrij over onze eigen ademhaling kunnen beschikken; en ons niet langer elkaar te laten bevechten.

Veel mensen denken dat ze elkaar kunnen besmetten met het coronavirus “zonder het te weten”, ook als ze geen symptomen vertonen. Die angst is onterecht, schrijven psychiater Marcel Tóth en internist-infectioloog Hannah Visser in een belangwekkend artikel in het vakblad Medisch Contact. Het is onnodig voor gezonde mensen om afstand te houden of mondkapjes te dragen, concluderen de twee experts.

Volgens de gangbare inzichten over luchtweginfecties besmetten “asymptomatische” mensen, die geen symptomen of klachten hebben van een ziekte, andere mensen niet. Er is geen reden om aan te nemen dat SARS-CoV-2, of Covid-19, of het coronavirus daarop een uitzondering zou zijn, schrijven Tóth en Visser in Medisch Contact.

Het is ook onderzocht. Een recente studie uit Wuhan, waarbij meer dan tien miljoen mensen werden getest, bewees dat, doordat alle directe contacten van de 0,3 procent die positief getest was op het virus, negatief getest werden. Covid-19 gedraagt zich dus hetzelfde als andere luchtweginfecties.

Wanneer kun je wel iemand besmetten of besmet worden? Hiervoor is een grote hoeveelheid virus nodig. Deze viral load wordt verspreid door niezen of hoesten. Vlak voor het ontstaan van klachten loopt de virushoeveelheid op en is in de eerste vijf dagen na het ontstaan van klachten het hoogst.

Gezonde mensen wisselen volgens de auteurs overigens wel lage hoeveelheden virussen uit. Dat gebeurt voortdurend. Het is zelfs belangrijk, want het zorgt ervoor dat het immuunsysteem goed functioneert. Het immuunsysteem heeft een voortdurende lichte tot matige prikkeling nodig om goed en alert te blijven functioneren.

Tóth en Visser wijzen erop dat in het hele coronabeleid de aanname dat asymptomatische mensen besmettelijk zouden zijn centraal. Daarop zijn maatregelen als de anderhalve meter en mondkapjes gebaseerd. Die zijn echter niet nodig voor gezonde mensen. Veel mensen hebben hun sociale leven radicaal ingeperkt uit angst anderen ziek te maken. Ook dat is onnodig.

Zelfs de meeste ouderen hebben een immuunsysteem dat sterk genoeg is om hen tegen een virusoverdracht met een lage viral load te beschermen, tekenen Tóth en Visser op. Slechts enkele risicogroepen, met name mensen die om verschillende redenen een zwak immuunsysteem hebben lopen het risico ziek te worden van een lage viral load.

De aanname dat SARS-CoV-2 zich anders zou gedragen dan alle andere luchtwegvirussen wordt niet onderbouwd, terwijl de genomen maatregelen daar wel op gebaseerd zijn, concluderen Tóth en Visser. Deze maatregelen hebben wereldwijd ernstige sociaaleconomische, psychologische en medische gevolgen. Mensen durven niet meer op hun eigen lichaamsgevoel te vertrouwen en zien zichzelf als een gevaar voor anderen. Dit leidt tot een ontwrichting van sociale, familie- en vriendschapsrelaties en soms zelfs van de intieme relaties tussen levenspartners en gezinsleden.

Als we dit virus benaderen volgens de gangbare inzichten over luchtweginfecties, zou het grootste deel van de bevolking zijn levenswijze niet aan hoeven passen en zouden de kwetsbaren zich vrijwillig, tijdelijk af kunnen zonderen.

Een inventarisatie onder artsen en ouders in Duitsland laat zien dat kinderen veel last ondervinden van het dragen van mondkapjes. Velen ervaren hoofdpijn, prikkelbaarheid, concentratiestoornissen, leerstoornissen en gaan liever niet meer naar school.

Verhalen over klachten bij kinderen en volwassenen veroorzaakt door het dragen van mondkapjes stapelen zich op. Om zicht te krijgen op de effecten van mondkapjes heeft de Universiteit van Witten/Herdecke een online register opengesteld, waarin ouders, artsen, pedagogen en anderen hun observaties kunnen invoeren. De resultaten die deze week zijn gepubliceerd zijn verontrustend. Een nauwkeurige risico-batenanalyse is dringend vereist. Het optreden van bijwerkingen bij kinderen als gevolg van het dragen van de mondkapjes moet serieus worden genomen.

Op 20 oktober 2020 werd aan 363 artsen gevraagd om gegevens in te voeren en ouders en leerkrachten op de hoogte te brengen van de registratie. Na twee weken hadden 20.353 mensen het register gebruikt.  In het deze week verschenen rapport zijn de resultaten van de ouders, die gegevens van in totaal 25.930 kinderen hebben ingevoerd, gepubliceerd. De registraties door artsen, docenten en andere functionarissen worden apart gepubliceerd.

De gemiddelde draagtijd van het masker was 270 minuten per dag. Stoornissen veroorzaakt door het dragen van het masker werden gemeld door 68% van de ouders. Deze omvatten prikkelbaarheid (60%), hoofdpijn (53%), concentratiestoornissen (50%), minder geluksgevoel (49%), onwil om naar school / kleuterschool te gaan (44%), malaise (42%) leerstoornissen (38%) ) en slaperigheid of vermoeidheid (37%).

In de conclusies staat onder andere te lezen dat een bepaald percentage kinderen en jongeren niet te verwaarlozen klachten heeft bij het dragen van mondkapjes. De onderzoekers stellen dat deze eerste registratie van bijwerkingen een weerspiegeling is van het spectrum van symptomen bij zowel kinderen als volwassenen. Resultaten wijzen uit dat een nauwkeurige risico-batenanalyse dringend vereist is.

Nog steeds worden alle ouders, artsen, pedagogen en anderen uitgenodigd om deel te nemen aan https://co-ki-masken.de om hun observaties over effecten die optreden bij het dragen van het masker te documenteren. Het register is ook beschikbaar in het Engels.

Lees het volledige onderzoeksrapport hier. Misschien nog interessant om te weten dat de “fact-checkers” van Facebook het onderzoek hebben “afgekeurd”, omdat het gaat om een inventarisatie van gegevens, wat inderdaad nog niet hetzelfde is als een volwaardig wetenschappelijk onderzoek, maar daarom niet minder waardevol!

De mondkapjesplicht die per 1 december is ingevoerd in Nederland berust op slechts één wetenschappelijk rapport. Maar uit dat rapport blijkt helemaal niet dat mondkapjes werken. Integendeel: er blijkt uit dat ze leiden tot méér risico’s voor zowel de drager als de omgeving. Toch hebben regering en parlement de mondkapjesdwang doorgezet.

Per 1 december is in Nederland de “Regeling aanvullende mondkapjesverplichtingen covid-19” ingegaan. Een ingrijpende regeling die verregaande vrijheidsbeperkingen oplegt aan alle burgers in Nederland en die het grondwettelijke recht op lichamelijke integriteit opzij zet. Je zou denken dat zo’n regeling zwaar wetenschappelijk is onderbouwd en berust op urgente medische noodzaak. Niets is minder waar.

In de Regeling wordt welgeteld verwezen naar één wetenschappelijk rapport, van het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). In de Regeling wordt de mondkapjesplicht als volgt onderbouwd:

“Volgens het advies van het Outbreak Management Team (OMT) (1) van 4 mei 2020 volgt uit een publicatie (2) dat niet-medische mondkapjes de verspreiding van het virus tegen kunnen gaan in situaties waarin voldoende afstand houden niet altijd lukt, zoals in het openbaar vervoer. Dit geldt in het bijzonder voor verspreiding door personen die nog geen symptomen vertonen, ervan uitgaande dat personen met klachten zich isoleren en afstand houden. Volgens de publicatie houden de meeste materialen in niet-medische mondkapjes druppels die geproduceerd worden door de drager van het mondkapje in enige mate tegen. Veel mondkapjes zorgen op deze manier voor bescherming van de omgeving als een patiënt met het virus een niet-medisch mondkapje draagt. Volgens het OMT-advies van 13 oktober 2020 hebben niet-medische mondkapjes daarmee mogelijk een positief effect om de verspreiding van het virus tegen te gaan, met name door presymptomatische verspreiding van het virus vanuit de drager van het mondkapje. (3) In dit advies schrijft het OMT verder dat het effect van breed niet-medisch mondkapjesgebruik groter wordt naarmate sprake is van een toenemend aantal besmettingsgevallen.”

De publicatie waar in voetnoot 2 naar wordt verwezen (voetnoten 1 en 3 verwijzen naar de adviezen van het OMT die gebaseerd zijn op deze publicatie) is: European Centre for Disease Prevention and Control. Using face masks in the community: Reducing COVID19 transmission from potentially asymptomatic or pre-symptomatic people through the use of face masks, 8 April 2020. Stockholm: ECDC; 2020. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Use%20of%20face%20masks%20in%20the%20community_NL.pdf. Van dit artikel is ook een Nederlandse versie beschikbaar (zie bijlage), waaruit we hier citeren.

Het eerste dat opvalt is dat de publicatie dateert uit april 2020. Het consultatiedocument waarop de Regeling is gebaseerd is in november naar de Tweede Kamer gestuurd. Tussen april en november kon de regering blijkbaar geen aanvullend bewijs vinden voor de mondkapjesplicht. Tweede opmerking: er is een overstelpende hoeveelheid wetenschappelijke literatuur waaruit blijkt dat mondkapjes niet werken tegen virusverspreiding en schadelijk zijn (zie het literatuuroverzicht op onze website), maar daar wordt in het geheel niet naar verwezen in het artikel.

Dan de inhoud van het ECDC artikel. Wie dit document leest, valt al snel van de ene verbazing in de andere. Van een wetenschappelijke onderbouwing voor een mondkapjesplicht, zoals in de Regeling omschreven, is geen sprake!

Het ECDC artikel maakt onderscheid tussen medische mondmaskers en niet-medische mondmaskers. Over medische mondmaskers is de ECDC niet heel duidelijk. De onderzoekers schrijven onder meer:

“Medische mondmaskers worden aanbevolen als middel voor controle aan de bron voor symptomatische personen, om de verspreiding van ademhalingsdruppeltjes door hoesten of niezen te voorkomen…. . Het is aangetoond dat bij gebruik van medische maskers voor beheersing aan de bron minder ademhalingsdruppeltjes met respiratoire virussen vrijkomen, zodat het gebruik ervan wordt aanbevolen om de overdracht van tuberculose en influenza te beperken.”

Verder staat er:

“Er zijn tegenstrijdige onderzoeksbevindingen met betrekking tot het beschermende effect voor de drager van medische mondmaskers als het om influenza-achtige ziekten (IAZ) en door laboratoriumonderzoek bevestigde influenza in huishoudens gaat. Vanwege het gebrek aan bewijs wordt tot dusver niet aanbevolen dat mensen die niet ziek zijn of geen zorg verlenen aan een patiënt een masker dragen om de overdracht van influenza of COVID-19 te verminderen.”

Dus om jezelf te beschermen hoef je het niet te doen, en om verspreiding te voorkomen – mwah, het leidt tot het vrijkomen van “minder ademhalingsdruppeltjes”. Hoeveel minder? Dat zou toch leuk zijn om te weten, maar het wordt niet vermeld.

Kwalijker echter is dat de onderzoekers ook verzuimen te vermelden dat corona- en influenza-virussen zich niet alleen via druppels verspreiden, maar ook – en waarschijnlijk vóóral – via aerosolen. Hier wordt later in het rapport nog wel iets over gezegd, in de zin dat verspreiding óók mogelijk is via aerosolen, maar de mate waarin dat gebeurt wordt niet gekwantificeerd. Wat het ECDC daarbij verzuimt uit te leggen is dat aerosolen vele malen kleiner zijn dan druppels en dat geen enkel masker ze tegenhoudt. De onderbouwing voor het dragen van medische mondkapjes is dus flinterdun – wat ook uit vele andere studies blijkt.

Maar dit gaat dus nog allemaal over medische mondmaskers. Kijk echter nog even naar het citaat uit de Regeling hierboven. Daar wordt letterlijk gezegd dat “niet-medische mondkapjes de verspreiding van het virus tegen kunnen gaan”. Niet-medische mondkapjes zijn ook wat de Nederlandse bevolking wordt gedwongen te dragen. De boude bewering van de regering, dat “niet-medische mondkapjes de verspreiding van het virus tegen kunnen gaan”, blijkt echter volstrekt niet wetenschappelijk te worden onderbouwd in het artikel.

In het ECDC-artikel lezen we:

“Er zijn geen aanwijzingen dat niet-medische mondmaskers of andere gezichtsbedekkingen een effectief middel voor ademhalingsbescherming zijn voor de drager van het masker. Over het geheel genomen bleken verschillende niet-medische mondmaskers een zeer laag filterrendement te hebben (2–38%). In één onderzoek bleek het gebruik van katoenen chirurgische maskers een hoger risico (!) op penetratie van micro-organismen en influenza-achtige ziekteverwekkers op te leveren dan niet-gebruik van maskers.”

En:

“Er is beperkt indirect bewijs waaruit blijkt dat van verschillende materialen vervaardigde niet-medische mondmaskers de afgifte van door hoesten vrijkomende ademhalingsdruppels in de omgeving kunnen verminderen, maar er zijn aanwijzingen dat niet-medische mondmaskers als middel voor beheersing bij de bron minder effectief zijn dan medische maskers. Er zijn geen vastgestelde normen voor zelfgemaakte niet-medische mondmaskers. Een van de voordelen van niet-medische mondmaskers van stof of ander textiel is dat ze gemakkelijk kunnen worden gemaakt en kunnen worden gewassen en hergebruikt.”

Met andere woorden, hier staat: niet-medische mondmaskers bieden geen bescherming voor de drager, integendeel, ze leveren eerder een hoger risico op! Zou de regering dat niet nog even kunnen laten weten aan al die mensen die uit angst een mondkapje dragen?

Voor wat betreft het tegengaan van de verspreiding van het virus, zou er “beperkt indirect bewijs” zijn dat afgifte zou “verminderen”. Hoeveel verminderen? Geen antwoord. Hoe zit met het aerosolen? Geen antwoord.

Dat “beperkt indirect bewijs” dan voor deze (niet-gekwantificeerde) “vermindering”? Hoe zit het daarmee? Het enige “bewijs” dat wordt genoemd is dit:

“In één [!] onderzoek uit China werd een verband gelegd tussen het dragen van een mondmasker en een lager risico op SARS bij personen zonder bekend contact met SARS-patiënten. Het is niet bekend of het gebruik van deze maskers in de openbare ruimte verband houdt met de lagere COVID-19-percentages die in sommige van deze landen worden waargenomen, omdat maskergebruik slechts een van de vele responsmaatregelen en -praktijken is die in deze landen zijn toegepast en daar meer aandacht wordt besteed aan praktijken op het gebied van ademhalingsetiquette en handhygiëne dan elders.”

That’s it. Dit is de totale wetenschappelijke basis voor de draconische mondkapjesplicht die ons door de strot is geduwd. Eén onderzoek uit China dat niets bewijst.

Dit is wat de regering in november naar de Tweede Kamer stuurde in de consultatieversie van de Regeling – en die door een grote meerderheid in de Tweede Kamer gewoon doodleuk is geaccepteerd.

En dit is nog niet eens het hele verhaal, want in het ECDC-rapport worden nog diverse andere waarschuwingen gegeven die de onderbouwing nóg verder onderuit halen. Zo wordt gemeld:

“Het gebruik van mondmaskers kan een vals gevoel van veiligheid geven, wat leidt tot suboptimale fysieke afstand, slechte ademhalingsetiquette en handhygiëne – en zelfs niet thuisblijven als iemand ziek is.”

Weet u nog, dat de burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam afgelopen zomer mondkapjes in de openbare ruimte voorschreven, niet omdat ze werken, maar omdat ze ervoor zouden zorgen dat mensen zich dan beter aan de regels zouden houden? Dat wordt in dit rapport – uit april – al onderuit gehaald.

En wat te denken van deze waarschuwing:

“Het risico bestaat dat onjuiste verwijdering van het mondmasker, de omgang met een besmet mondmasker of een sterkere neiging om het gezicht aan te raken tijdens het dragen van een mondmasker door gezonde personen het risico op overdracht juist vergroot.”

Dit is natuurlijk precies wat er in de praktijk gebeurt!

Waar de onderzoekers hier indirect naar verwijzen (zonder het eerlijk te zeggen, zoals wetenschappers zouden horen te doen), is het simpele feit dat een masker wel druppels kan tegenhouden, maar dat daarmee het virus nog niet is verdwenen. De virusdeeltjes (voor zover ze in druppels zitten en daar mee worden uitgestoten, dan laten we de aerosolen wederom buiten beschouwing) blijven gewoon achter op het mondkapje – en verzamelen zich daar. Farmaceutisch expert Roger W. Koops noemt mondkapjes daarom “de virushemel”.

Er volgen in het artikel nog een aantal bizarre “argumenten en bewijzen vóór het gebruik van gezichtsmaskers”, zoals het feit dat ze “in Azië veel worden gedragen”, en dat maskers van textiel “gemakkelijk kunnen worden geproduceerd”, waardoor ze “wasbaar en herbruikbaar” zijn. Fijn! Daar worden een aantal harde “argumenten en bewijzen tegen het gebruik van mondmaskers” tegenover gezet, die vervolgens in de conclusies worden genegeerd.

Die “conclusies” (“het gebruik van mondmaskers in het openbare leven kan worden overwogen …”), vormen een wetenschappers onwaardige verzameling van vage suggesties die beleidsmakers blijkbaar wilden horen en die het ECDC ze als kruimels toewerpt. Het meest ontluisterende van dit flinterdunne verhaal is dat de onderzoekers, zoals gezegd, al het wetenschappelijke bewijs dat mondkapjes niet werken en zelfs schadelijk zijn, volstrekt negeren. De auteurs van dit stuk zouden wat mij betreft op de lijst mogen worden gezet van de u-vraagt-wij-draaien-club.

Maar het meest verontrustende is natuurlijk dat regering en de Tweede Kamer de mondkapjesplicht – een ongrondwettelijke, schokkende dwangmaatregel die ver over de grens gaat van wat de overheid haar burgers mag aandoen – op grond van dit document rechtvaardigt, terwijl expliciet melding wordt gemaakt van een vergroot risico voor zowel drager van het mondkapje als de omgeving. We mogen hopen dat zij inmiddels tot inkeer zijn gekomen en dat zij de Regeling, die per 1 maart afloopt, niet zullen verlengen.

Het onderstaande verhaal over de werkelijke werking van mondkapjes is afkomstig uit een artikel van Roger W. Koops, The Year of Disguises, 16 oktober 2020. Het is een gedetailleerde uitleg die de absurditeit en misdadigheid aantoont van de mondkapjesdwang door een expert uit de praktijk. Koops, die jarenlang hoofd kwaliteitscontrole was in de farmaceutische industrie, en betrokken bij de ontwikkeling van vaccins, laat zien dat in verreweg de meeste omstandigheden het dragen van mondkapjes gevaarlijk is – een bron van coronabesmetting in plaats van een bescherming, niet alleen voor de drager maar ook voor de mensen eromheen!

Dit citaat wil ik even naar voren halen voor alle mensen die denken dat het “sociaal” is om een mondkapje te dragen: “Ik vind het verbijsterend dat het idee bestaat dat je door het dragen van een gezichtsbedekking eigenlijk een dienst aan anderen bewijst en dat daarom iedereen dat zou moeten doen. Eigenlijk is het tegendeel waar. Je wordt juist een extra potentiële bron van besmetting. Je wordt een besmettingsrisico: je vergroot niet alleen je eigen risico, maar ook het risico voor anderen.”

Hier volgt het volledige stuk over mondkapjes, geschreven door Roger W. Koops:

Het idee van “maskers” op mensen kwam niet plotseling op in maart 2020. Het gebruik van gelaatsbescherming bij infectieziekten is goed bestudeerd, vooral bij griep. Vergeet niet dat deze twee virussen (Covid/influenza) via dezelfde mechanismen werken, dus wat wel of niet werkt voor de ene, is hetzelfde voor de andere.

Het was algemeen geaccepteerd dat een “masker”- en die term verwijst meestal naar een CHIRURGISCH masker of N95-masker – geen voordeel heeft voor de algemene bevolking en alleen nuttig is in gecontroleerde klinische omgevingen. Het kan zelfs worden beschouwd als iets dat juist een groter transmissierisico met zich meebrengt voor de algemene bevolking. Dit was het advies in februari 2020 en het is nog altijd zo. Ik zal uitleggen waarom.

De term “masker” op zichzelf betekent niets. Het is alsof je ‘auto’ zegt. Je moet het specifieker maken, omdat er veel verschillende soorten en variëteiten zijn, net als auto’s. Dus voor dit essay zal ik twee termen als volgt gebruiken:

• Gezichtsbedekkingen: hiermee bedoel ik (zelfgemaakte) stoffen, niet op-maakt-gemaakt, modieuze maskers, en elk ander algemeen ‘masker’, dat wil zeggen, iets dat bedoeld is om mond en neus te bedekken en dat over het algemeen wordt gebruikt door het publiek (omdat ze niet duur zijn).
• Masker: met dit woord verwijs ik specifiek naar het CHIRURGISCH masker en het N95-masker (dat wordt aanbevolen voor gebruik in klinische omgevingen door gezondheidswerkers). Indien nodig zal ik onderscheid maken tussen deze twee.

Een van de grote fouten die wordt gemaakt door theoretische wetenschappers die met modellen werken is het idee van een gezichtsbedekking of masker als een ‘barrière’. Ik zie veel verwijzingen naar zogenaamde “experts” die deze bewering doen. Dit is geheel misplaatst. Geen enkele gezichtsbedekking of masker is een barrière. Of ze weten niet waar ze het over hebben, of ze misleiden mensen.

Maskers en “gezichtsbedekkingen” ZIJN:

• FILTERS, geen barrières. Ze FILTEREN alleen de dingen waarvoor ze zijn ontworpen om te filteren, tot een niveau van efficiëntie gebaseerd op ontwerp, meestal niet eens met 100% efficiëntie. Het N95-masker is bijvoorbeeld ontworpen en beoordeeld om deeltjes groter dan 300 nm te filteren met een efficiëntie van 95% (let op: er zijn maskers met een grotere efficiëntie dan 95%, zoals de N99 en NHEPA, maar deze zijn erg duur).
• Bidirectioneel: ze werken twee richtingen uit. Dat betekent dat de lucht bedoeld is om door dezelfde plaats in en uit te gaan – inademen, uitademen. Het filtervermogen heeft invloed op zowel binnengaande als uitgaande stromingen, maar de MEESTE zijn bedoeld om te worden gebruikt bij het binnendringen, d.w.z. om de drager te beschermen (chirurgische maskers zijn de uitzondering).
• Ontworpen voor normale ademhalingspatronen, niet voor uitoefening van kracht (hoewel het chirurgisch masker een drukclassificatie heeft). Dit is een belangrijk punt!
• NIET ontworpen om besmettelijke deeltjes te filteren, maar inerte deeltjes (behalve het chirurgisch masker dat bedoeld is om een ​​steriel/hygiënisch operatiegebied te behouden.
• Ontworpen voor minimale gebruikstijd. Ze zijn NIET bedoeld om urenlang op je gezicht te plakken.

Ik begrijp de psychologische bescherming die mensen voelen als iets hun mond en neus bedekt. Het spijt me, maar dat is een vals gevoel van veiligheid. Perceptie is GEEN realiteit. De geest zegt dat er iets stevigs voor je mond en neus zit, maar dat is niet echt het geval, het is poreus; dingen gaan er doorheen (of er omheen) …

Ik zou lang kunnen uitweiden over de ineffectiviteit van gezichtsbedekkingen en maskers om virale overdracht tegen te gaan. Over het materiaal, de poriegrootte, de gebrekkige pasvorm, enzovoort. Waar het op neerkomt is dat er maar ÉÉN type masker is – nl. het CHIRURGISCHE masker  –  dat het vermogen heeft getoond om de virusoverdracht te verminderen, niet te elimineren, omdat het feitelijk wordt getest op een poriegrootte van 100 nanometer EN ook wordt getest op zowel in- als uitgaande stromen. Maar het chirurgische masker is niet bedoeld voor gebruik buiten een gecontroleerd, steriel operatiegebied van een ziekenhuis waar het gebruik en de functie ervan kunnen worden gecontroleerd. Het masker heeft beperkingen.

Wat gebeurt er als een persoon een masker of gezichtsbedekking draagt? Er zijn twee verschillende manieren om de werking te beschrijven, afhankelijk van of je kijkt naar het binnendringen (de drager beschermen) of het uitstromen (de omgeving beschermen). Maar beide komen min of meer op hetzelfde neer.

Ten eerste, wat gebeurt er bij uitademing? We zullen naar druppeltjes kijken omdat de meeste gezichtsbedekkingen aerosolen niet stoppen en de propaganda van 2020 is gericht op druppeltjes. (Virussen kunnen zowel worden overgedragen door aerosolen, die kleiner zijn dan 100 nanometer, of meeliften met grotere luchtdruppeltjes. Gezichtsbedekkingen houden sowieso geen aerosolen tegen. Redactie.)

Ervan uitgaande dat een persoon virus uitscheidt en dat druppeltjes geproduceerd worden die het liftende virus bevatten, en ervan uitgaande dat de gezichtsbedekking feitelijk ALLE druppeltjes stopt (in het beste geval), zal de volgende moleculaire route waarschijnlijk optreden:

• De druppel verliest zijn vocht. De timing kan anders zijn dan wanneer de druppel de omgeving in gaat, maar er gaat vocht verloren. De uitgedreven druppeltjes kunnen zich echter sneller ophopen dan verdampen. Als dat gebeurt, begint de gezichtsbedekking verzadigd te raken met vocht, slijm, celresten, bacteriën, enz. Evenals virusmoleculen.
• Het virusmolecuul VERDAMPT NIET en wat er ook gebeurt wat de druppel betreft, het virus bevindt zich nu op de gezichtsbedekking, althans aanvankelijk. Dit betekent dat de gezichtsbedekking nu vervuild is en een mogelijke bron van transmissie is, zowel via contact als via de lucht.
• Het virus is niet op een of andere manier op magische wijze aan het masker “geplakt”, maar kan worden verdreven, ongeacht of er nog vocht is of niet. Dit kan gebeuren de volgende keer dat iemand ademt, spreekt, hoest, niest, sist, gromt, enz. Het virus gaat dus via de gezichtsbedekking weer de omgeving in.

De gezichtsbedekking fungeert dus als tussenpersoon bij de overdracht. Het kan de timing veranderen waarop het virus in de omgeving terechtkomt, maar het fungeert nu als contactbron en als bron in de lucht; virus kan nog steeds in de omgeving terechtkomen. Omdat we weten dat de stabiliteit van virusdeeltjes goed is op de meeste bedekkings- en maskermaterialen, wordt het virus niet afgebroken totdat de bedekking is verwijderd en gewassen of weggegooid (op de juiste manier).

Een belangrijk punt: naarmate meer virusmoleculen zich ophopen, worden er meer uitgestoten! De gezichtsbedekking is geen zwart gat dat het virus in de vergetelheid zuigt.

Ten tweede, hoe zit het met de inademing?

Wat werkt voor uitgaande lucht, werkt ook voor binnenkomende lucht. Dus als een persoon een gezichtsbedekking draagt ​​en hij of zij in aanraking komt met virussen, aerosolen of druppels, zullen het virus en de aerosolen waarschijnlijk binnenkomen. Als de druppel wordt gestopt, is het oppervlak nu vervuild. Dit betekent dat als het oppervlak van de bedekking de mond of neus raakt, u besmet kunt raken, d.w.z. geïnfecteerd.

Dit is een normaal verschijnsel bij de meeste gezichtsbedekkingen, inclusief de modieuze bedekkingen die mensen dragen (ik zie de bedekking vaak heen en weer bewegen tegen hun mond en neus, zelfs als ze ademen, als een diafragma), evenals bij de goedkopere stoffen maskers en zelfgemaakte stoffen maskers. Als u inademt, kunt u besmet raken. Als u de gezichtsbedekking aanraakt, bijvoorbeeld door deze op en neer te trekken, kunt u ook besmet raken.

Verder, omdat het oppervlak besmet is, kan een persoon het virus ook weer in de omgeving verspreiden. Dit kan bijv. door praten, ademen, hoesten, etc..

Het stoppen van een * druppel * is NIET hetzelfde als het stoppen van het virus!

Bij deze moleculaire evaluatie wordt alleen uitgegaan van het beste contactscenario; dat wil zeggen 100% contact tussen de gezichtsbedekking en elk virusdeeltje dat kan worden aangetroffen. Ik heb het dan nog niet over onjuist gebruik en behandeling, of hoe goed ze passen (lucht zal de bekleding omzeilen en eromheen gaan, aangezien de luchtstroom de weg van de minste weerstand volgt en waar de lucht gaat, daar gaat ook het virus). Ik heb het ook niet over de ogen of oren als toegangspunten, want ook daardoor kan een virus binnendringen. Ik heb het ook niet over andere moleculaire bewegingen op het oppervlak van gelaatsbedekkingen, zoals osmose. Ik heb het ook niet over het bijna 100% verkeerde gebruik van een bedekking door de meeste mensen, omdat ze gewoon niet daarvoor zijn opgeleid of verkeerd geïnformeerd zijn of ineffectieve bedekkingen gebruiken.

Ik vind het verbijsterend dat het idee bestaat dat je door het dragen van een gezichtsbedekking eigenlijk een “dienst” aan anderen bewijst en dat daarom iedereen dat zou moeten doen. Eigenlijk is het tegendeel waar. Je wordt juist een extra potentiële bron van besmetting. Je wordt een besmettingsrisico: je vergroot niet alleen je eigen risico, maar ook het risico voor anderen.

Laten we, om het beter te illustreren, naar het masker met filter kijken (Engels: respirator) kijken, dat in professionele gecontroleerde omgevingen wordt gebruikt. Als ik zou worden blootgesteld aan het molecuul dat ik beschreef, met zo’n masker op, zouden de filters mijn ademhalingsfunctie hebben beschermd (mijn andere beschermende uitrusting zoals jassen, kappen, enz., zouden de rest van mij beschermen). Maar het oppervlak van het ademhalingsapparaat zou zijn besmet (net als de andere oppervlakken van de jas). Als ik met dat masker (en/of jas, enz.) in een ongecontroleerde omgeving was terechtgekomen, had ik die moleculen in de omgeving kunnen vrijgeven die iedereen in gevaar zouden brengen. Je moet heel voorzichtig ontkleden en ontsmetten in een gecontroleerde omgeving om die mogelijkheid te voorkomen. Ook al zou ik beschermd zijn, dan was ik nog steeds een risico voor anderen.

Vóór maart 2020 bestond de standaard Good Respiratory Practice (GRP) simpelweg uit het bedekken van mond/neus bij hoesten of niezen. Dit is vooral effectief als je een tissue of zakdoek als bakje gebruikt en je hand eromheen houdt. De hand dient nu eigenlijk meer als een barrière.

Bovendien is de kans groter dat je het potentiële virusmolecuul uit de omgeving verwijdert door het weefsel op de juiste manier weg te gooien of de zakdoek te wassen. Dit is gewoon hoe we het nu ook zouden moeten doen. Ik zie nu mensen die niets doen om hun hoesten of niezen te beschermen, omdat ze geloven dat het dragen van een gezichtsbedekking een voldoende barrière op zich is! Dit is niet goed. Bedek op zijn minst je gezichtsbedekking met je handen als je hoest of niest!

Ik kan mensen niet vertellen dat ze geen gezichtsbedekking moeten dragen. Ikzelf heb ervoor gekozen om geen gezichtsbedekking te dragen om twee redenen. De eerste is vanwege alles wat ik hierboven heb verteld. De tweede is dat ik dit virus heb ervaren. Als ik mensen met gezichtsbedekking zie, denk ik aan de virushemel! Maar ik ben ook niet bang, want dit virus maakt me niet bang.

Ik kan mensen ook niet vertellen dat ze geen plastic schermen moeten opzetten. Maar als ik die dingen zie, denk ik aan een virusmotel: inchecken, een tijdje blijven en dan vertrekken. Deze dingen baren mij meer zorgen vanwege het veel grotere oppervlak dat als virusplek kan dienen. Ik heb sommige zaken waar deze schermen worden gedragen geadviseerd om ofwel regelmatig te desinfecteren, of naar glas over te stappen waarmee desinfectie gemakkelijker is. Als er virus aan deze oppervlakken vastzit, is er zowel contactrisico als risico van uitdrijving terug de omgeving in.

Mijn kijk op het omgaan met het virus is op moleculair niveau. Doen wat we kunnen om het molecuul daadwerkelijk uit te putten, niet om het stabiliteit te geven.

We kunnen dit of enig ander virus van de bovenste luchtwegen niet elimineren. Misschien kunnen we op een dag onze immunologische technieken zo ver ontwikkelen dat het mogelijk is om ze minder invloed te geven op mensen, maar zover is het nog niet. Wel kunnen we ons ertegen verdedigen door ons immuunsysteem en door te vertrouwen op de mensen met een sterker immuunsysteem waarmee ze de zwakkeren beschermen. Groepsimmuniteit was tot maart 2020 de norm, en ondanks alle propaganda die daarna hiertegen werd gevoerd, is het nog steeds essentieel.

Hier zijn enkele belangrijke punten om te overwegen:

• Mensen die dit virus hebben gehad, hoeven GEEN gezichtsbedekking te dragen, punt uit.
• In de buitenlucht zou niemand gezichtsbedekking moeten dragen. Dit is de enige plek waar we hulp van de natuur kunnen krijgen om de virusmoleculen te verminderen. Gezien het feit dat minder dan 5% van de besmettingen in verband is gebracht met de buitenlucht, en dan ging het om specifieke activiteiten, niet om willekeurige ontmoetingen, is het risico hier echt heel klein.
• Een gezichtsbedekking kan handig zijn bij het bezoeken van een risicovolle bejaarde of in een gecontroleerde gezondheidszorgomgeving, zoals een ziekenhuis of verpleeghuis. Maar dan moeten ze worden verstrekt door getraind personeel en waar mogelijk moet worden gebruik gemaakt van chirurgische maskers. De bescherming is dan niet eens zozeer tegen virussen, maar meer om de verspreiding van bacteriën en schimmels te voorkomen.
• Kinderen zouden nooit gezichtsbedekking mogen dragen. We hebben allemaal constante interactie met onze omgeving nodig en dat geldt vooral voor kinderen. Dit is hoe hun immuunsysteem zich ontwikkelt. Ze zijn de laagste van de laagrisicogroepen. Laat ze kinderen zijn en laat ze hun immuunsysteem ontwikkelen.
• Het idee van een mondkapjesplicht is echt een belachelijke, paniekerige reactie en moet worden teruggedraaid, samen met lockdowns en schoolsluitingen.
• Er kunnen andere gezondheidsrisico’s zijn verbonden aan het voortdurend gebruik van gezichtsbedekkingen. Hoewel dit anekdotisch is, heb ik veel kennissen van artsen en ze melden allemaal een toename van aandoeningen die kunnen worden geassocieerd met gezichtsbedekking, zoals huidinfecties in het gezicht, neus- en keelontstekingen en zelfs angststoornissen. Een punt van zorg is de verandering in ademhalingspatronen die direct kunnen worden geassocieerd met gezichtsbedekkingen. Ik train regelmatig. De enige keer dat ik een gezichtsbedekking draag, is om toegang te krijgen tot de sportschool waar ik train (omdat het verplicht is). Ik gooi het masker meteen weg als ik begin met trainen, zoals de meeste andere mensen ook doen. De medewerkers maken zich geen zorgen omdat ze de gevaren van inspanning met gezichtsbedekking begrijpen.
• We weten ook niet genoeg over de mogelijke gevolgen van het dwingen van hele populaties om voor langere tijd gezichtsbedekking te gebruiken. Er kunnen zowel gezondheids- als sociale gevolgen zijn die we op dit moment niet kunnen overzien. Mensen hebben zich ontwikkeld als wezens die we interactie hebben met hun omgeving. Onze hele bovenste luchtwegen hebben daardoor enorme verdedigingssystemen ontwikkeld. Ik maak me persoonlijk zorgen over ‘onnatuurlijke selectie’. Dit is wanneer menselijke acties een richting van evolutie afdwingen die anders niet zou plaatsvinden. Vaak is het resultaat niet goed. Maar dat is een heel ander onderwerp.

Ik hoop dat mensen kunnen begrijpen hoe ingewikkeld en moeilijk het is om met nanodeeltjes om te gaan. Je kunt ze niet in modellen stoppen.

Mensen verbieden om mens te zijn, zal niet voorkomen dat een virus een virus blijft!

Een verachtelijke nieuwe mantra ligt op de lippen van elke volksgezondheidsambtenaar en politicus in de wereldwijde campagne om het grote publiek te dwingen tot het universeel dragen van een mondmasker. Het geeft de valse indruk dat er bewijs is dat maskers de overdracht van COVID-19 verminderen. En dit terwijl er een decennium aan bewijs is dat het tegenovergestelde bewijst: dat maskers niet effectief zijn bij virale luchtwegaandoeningen en zelfs schadelijk zijn voor de gezondheid.

Hieronder volgt een overzicht met enkele uitspraken van specialisten wereldwijd aangaande de effectiviteit van mondmaskers.

Dr. Jim Meehan, Chirurg schrijft o.a. het volgende:

“Sinds het begin van de pandemie heb ik honderden onderzoeken gelezen over de wetenschap van medische maskers. Op basis van een uitgebreide beoordeling en analyse lijdt het voor mij geen twijfel dat gezonde mensen geen chirurgische of stoffen maskers zouden mogen dragen, noch zouden we mogen aanbevelen dat de hele bevolking mondmaskers draagt. Die aanbeveling wordt niet ondersteund door wetenschappelijk bewijs van het hoogste niveau.

Hoewel de ‘autoriteiten’ van volksgezondheid draaiden, keerden en hun aanbevelingen later wijzigden, veranderde de wetenschap niet en verscheen er ook geen nieuwe wetenschap die het dragen van maskers in het openbaar ondersteunde. Feitelijk bevestigt de meest recente systemische analyse opnieuw dat maskers niet effectief zijn bij het voorkomen van de overdracht van virussen als CoVID-19.

Als een chirurg ziek is, vooral met een virale infectie, zal hij geen operaties uitvoeren omdat hij weet dat het virus NIET zal worden tegengehouden door zijn chirurgische masker.”

De CoVID-19 pandemie gaat over virale overdracht. Chirurgische en stoffen maskers doen niets om virale overdracht te voorkomen. We moeten ons nu allemaal realiseren dat van gezichtsmaskers nog nooit is aangetoond dat ze virale overdracht kunnen voorkomen of tegengaan. Dat is precies de reden waarom ze nooit zijn aanbevolen voor gebruik tijdens de seizoensgebonden griepuitbraak, epidemieën of eerdere pandemieën.”

Bron: https://kavlaanderen.blogspot.com/2020/07/als-maskers-niet-werken-waarom-dragen.html

Originele engelstalige post: https://www.meehanmd.com/blog/2020-07-22-if-masks-dont-work-then-why-do-surgeons-wear-them/

Honderden Belgische huisartsen schrijven in hun open brief aan de overheid en media over mondmaskers het volgende:

“Mondmaskers bij gezonde personen zijn ineffectief tegen verspreiding van virale infecties. Het dragen van een mondmasker is niet zonder bijwerkingen. Er treedt vrij snel een zuurstoftekort op (hoofdpijn, misselijk, vermoeidheid, concentratie daalt), een effect vergelijkbaar met hoogteziekte.

Dagelijks zien we nu patiënten die klagen van hoofdpijnen, sinusproblemen, ademhalingsproblemen en hyperventilatie t.g.v. het dragen van mondmaskers. Bovendien leidt de opgehoopte CO2 tot een toxische verzuring van het organisme die onze immuniteit aantast. Sommige experts waarschuwen zelfs voor een verhoogde overdracht van het virus bij onkundig gebruik.

Onze Arbeidswetgeving (Codex 6) spreekt over een CO2 gehalte (verluchting in arbeidsplaatsen) van 900ppm, maximaal 1200 ppm in speciale omstandigheden. Deze toxische grens wordt na 1 minuut dragen van een masker ruim overschreden tot waarden die het drie tot viervoudige van deze maximumwaarden zijn. Wie een masker draagt bevindt zich dus in een extreem slecht verlucht lokaal!”

Bron: https://docs4opendebate.be/open-brief

Geen vermindering van overdracht bij gebruik gezichtsmasker

“In een recente studie werden 10 RCT’s [randomized controlled trials] geïdentificeerd die de effectiviteit bestudeerden van gezichtsmaskers op het verminderen van de infecties van het influenzavirus in de gemeenschap van 1946-2018. De studie maakte geen onderscheid naar het type masker, maar wel naar het soort masker in combinatie met handhygiëne. De auteurs concludeerden dat er geen significante vermindering was van de overdracht van de griep met het gebruik van gezichtsmaskers.”

Bron:  Xiao J et al. 2020 Nonpharmaceutical Measures for Pandemic Influenza in Nonhealthcare Settings—Personal Protective and Environmental Measures. Emerg. Infect. Dis. 26, 967–975.

Resultaat van 14 gerandomiseerde, gecontroleerde studies

“Hier bekijken we het bewijs op basis van de effectiviteit van niet-farmaceutische persoonlijke beschermingsmaatregelen en omgevingshygiënemaatregelen buiten de gezondheidsinstanties en bespreken we de mogelijke opname ervan in pandemie-plannen. Hoewel mechanistische studies het potentiële effect van handhygiëne of gezichtsmaskers ondersteunen, is uit 14 gerandomiseerde, gecontroleerde studies van deze maatregelen niet gebleken dat ze een substantieel effect hebben op de overdracht van de door het laboratorium bevestigde griep. We hebben ook beperkt bewijs gevonden voor de effectiviteit van een betere hygiëne en een betere reiniging van de omgeving.”

Bron: https://www.researchgate.net/publication/341080333_Nonpharmaceutical_Measures_for_Pandemic_Influenza_in_Nonhealthcare_Settings-Personal_Protective_and_Environmental_Measure

Vatbaarder voor infecties door dragen gezichtsmasker

“Studies hebben aangetoond dat hypoxie [onvoldoende zuurstofinname, die het gevolg kan zijn van het dragen van gezichtsmaskers] de werking van de belangrijkste immuuncellen die virale infecties bestrijden, de CD4+ T-lymfocyten, kan afremmen. Waardoor je dus vatbaarder wordt voor infecties en de gevolgen van de infectie veel ernstiger zijn.”

Bron: https://www.technocracy.news/blaylock-face-masks-pose-serious-risks-to-the-healthy/

Maskers werken niet. Er zijn geen uitzonderingen

“Geen enkele RCT-studie met geverifieerde uitkomst toont aan dat het dragen van een masker of ventilators nuttig is voor zorgpersoneel of in huishoudens. Een dergelijk onderzoek bestaat niet. Er zijn geen uitzonderingen.”

Ook bestaat er geen studie die een voordeel laat zien van een breed beleid voor het dragen van maskers in het openbaar. Bovendien, als er enig voordeel zou zijn van het dragen van een masker, vanwege de belemmerende kracht tegen druppels en aërosoldeeltjes, dan zou er meer voordeel moeten zijn van het dragen van een ventilator  (N95) in vergelijking met een chirurgisch masker, maar toch meerdere grote meta-analyses, en alle RCTs, bewijzen dat er geen sprake is van een dergelijk positief effect.

Maskers en ventilators werken niet! Er bestaat geen studie die het voordeel van een breed beleid voor het dragen van maskers in het openbaar laat zien”.

Bron: https://www.rcreader.com/sites/default/files/Denis%20G.%20Rancourt%20PhD%20April%202020%20%22Masks%20Don%27t%20Work%3A%20A%20review%20of%20science%20relevant%20to%20COVID-19%20social%20policy%22.pdf

Zeer weinig bewijsmateriaal van een wijdverspreid voordeel

“Het publiek zou meer risico’s kunnen lopen om coronavirus te krijgen door het dragen van gezichtsmaskers, waarschuwt een van de meest vooraanstaande artsen in Engeland.”

Jenny Harries, plaatsvervangend hoofd van de medische dienst, zei dat de maskers “eigenlijk het virus kunnen opsluiten” en ervoor zorgen dat de persoon die het draagt het inademt.

“Voor de gemiddelde burger die op straat loopt, is het geen goed idee om een gezichtsmasker te dragen in de hoop besmetting te voorkomen”, voegde ze eraan toe.

Jake Dunning, hoofd van opkomende infecties en zoönosen [besmettelijke ziekte die tussen mensen en dieren wordt uitgespreid] bij Public Health England, vertelde The Independent dat er ,”zeer weinig bewijsmateriaal van een wijdverspreid voordeel” was van het dragen van gezichtsmaskers.

Bron: https://www.independent.co.uk/news/health/coronavirus-news-face-masks-increase-risk-infection-doctor-jenny-harries-a9396811.html

Schade aan longen door inademen toxische stoffen

“Of het nu design mondkapjes zijn of zelfgemaakte mondkapjes van ongekeurde stoffen, het vraagt alertheid voor mogelijke nadelige consequenties op de gezondheid. Toxische stoffen van kleurstoffen of bleekmiddelen en/of stofdeeltjes uit de stoffen die gebruikt worden voor de mondkapjes kunnen in het microklimaat ophogen en zo in de longen terecht komen. Eventuele schade aan longepitheel cellen, de eerste barrière om infecties te voorkomen, kunnen het lichaam ontvankelijker maken voor bacteriële en virale infecties.”

Bron HP De Tijd: https://www.hpdetijd.nl/2020-06-19/veel-mensen-die-mondkapjes-dragen-ervaren-een-negatief-effect-op-de-gezondheid/?fbclid=IwAR30_oIgOlC–RC4bfoAXCIsrTzhQsKvs8Bkq3Zmak-SgEegO9hKhRLjArM

RIVM en WHO beleid aangepast onder politiek beleid, niet op basis van wetenschappelijk bewijs

“Vooralsnog geeft het RIVM als advies dat het dragen van mondkapjes geen effect heeft op de verspreiding van COVID-19 en dat er onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing is. Een belangrijk argument is de doorlaatbaarheid van de mondkapjes. Een virusdeeltje is ongeveer 80 – 150 nanometer in diameter. Dit is te klein om door de stof(fen) van mondkapjes geblokkeerd te worden.”

“Tot voor kort was de WHO ook van mening dat het voor gezonde mensen niet nodig is om een mondkapje te dragen. Op 5 juni bracht de WHO, voor landen waar sprake is van virusverspreiding, een aangepast advies uit. In het nieuwe bericht adviseert de WHO dat ook gezonde mensen gebruik moeten maken van mondkapjes of medische maskers op plaatsen waar 1,5 meter afstand houden moeilijk is zoals in het openbaar vervoer, winkels en in een drukke omgeving.”

“Op dit moment is er vanuit wetenschappelijk onderzoek geen direct bewijs dat het dragen van mondkapjes effectief is in het verminderen van de verspreiding van virussen die bovenste luchtweginfecties veroorzaken, ook niet voor het SARS-COV-2 virus. – WHO”

“Tot op heden heeft geen enkele studie in druppels en aerosolen de aanwezigheid van een levend virus, dat onder normale omstandigheden nog in staat is infectie te veroorzaken, kunnen aantonen. Niet voor influenzavirussen, maar ook niet voor coronavirussen.”

-Dr. ir. Carla Peeters – o.a. immunoloog en werkte jaren aan de infectieziekten op het RIVM

Bron: https://www.hpdetijd.nl/2020-06-12/alle-ins-en-outs-over-dat-vermaledijde-mondkapje/

De WHO heeft aan de BBC toegegeven dat de update van haar beleid in juni 2020 niet te wijten is aan nieuw bewijsmateriaal, maar aan “politiek lobbyen”: “We hadden van verschillende bronnen te horen gekregen dat het WHO-comité – dat het bewijs onderzocht- de gezichtsmaskers niet ondersteunt, maar ze hebben ze wel aanbevolen vanwege politieke lobby. Dit punt werd voorgelegd aan de WHO die niet ontkende.” (D. Cohen, BBC Medische Correspondent).”

Bron: https://swprs.org/who-mask-study-seriously-flawed/

Meer dan 90% van aerosolen gaat door masker heen ruimte in

“Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het SARS-2 coronavirus, in ieder geval binnenshuis, niet alleen door druppels maar ook door kleinere aërosols wordt overgedragen. Door hun grote poriëngrootte en slechte pasvorm kunnen gezichtsmaskers echter geen aërosolen uitfilteren. Meer dan 90% van de aërosolen dringen door of omzeilen het masker en vullen binnen enkele minuten een middelgrote ruimte.”

Bron: https://swprs.org/face-masks-evidence/

Geen meetbaar effect bij dragen mondmaskers

“Noch de verplichting om maskers te dragen, noch de afschaffing ervan heeft een meetbaar effect gehad op de infectiesituatie in Oostenrijk.”

– Prof. Dr. Franz Allerberger

Bron: https://corona-transition.org/maskenpflicht-brachte-in-osterreich-keinerlei-messbaren-nutzen

Bij dragers van maskers hogere toename van besmettingen dan bij niet dragers

“Gegevens die zijn verkregen in een Open Records-verzoek van het Ministerie van Volksgezondheid en Milieu in Kansas tonen aan dat KDHE [departement van gezondheid van de staat Kansas] niet ‘alleen’ gegevens heeft gemanipuleerd om een mandaat voor een masker te rechtvaardigen; ze hebben ook gegevens verborgen waaruit blijkt dat provincies met een mandaat voor een masker een grote toename van het aantal gevallen hebben gehad alvorens het mandaat in te trekken.”

“Tijdens de beruchte grieppandemie van 1918 was het gebruik van stoffen gezichtsmaskers onder de algemene bevolking wijdverspreid en op sommige plaatsen verplicht, maar ze maakten geen verschil. De door miljoenen gedragen maskers waren nutteloos en konden de griep niet voorkomen.”Bron: https://sentinelksmo.org/more-deception-kdhe-hid-data-to-justify-mask-mandate/

Bron: https://www.washingtonpost.com/history/2020/04/02/everyone-wore-masks-during-1918-flu-pandemic-they-were-useless/

“Europe’s Top Health Officials Say Masks Aren’t Helpful in Beating COVID-19″

“Al deze landen die gezichtsmaskers aanbevelen, hebben hun beslissingen niet genomen op basis van nieuwe studies”, zegt Henning Bundgaard, hoofdarts van het Deense Rigshospitaal, volgens Bloomberg News.”

Nederlandse volksgezondheidsambtenaren legden onlangs uit waarom ze geen maskers aanbevelen;

‘Vanuit medisch oogpunt is er geen bewijs voor een medisch effect van het dragen van gezichtsmaskers, dus hebben we besloten om geen nationale verplichting op te leggen“, aldus Tamara van Ark, minister van Medische zorg.’”

“Nu de aantallen zeer snel afnemen in Zweden, zien we geen reden om een gezichtsmasker te dragen in Zweden, zelfs niet in het openbaar vervoer”, zegt Anders Tegnell, de Zweedse topdeskundige op het gebied van besmettelijke ziekten.

“Gezichtsmaskers op openbare plaatsen zijn niet nodig, op basis van al het huidige bewijsmateriaal,’ zei Coen Berends, woordvoerder van het Nationaal Instituut voor Volksgezondheid en Milieu. Er is geen voordeel en er kunnen zelfs negatieve gevolgen zijn.”

“Als een gemeenschap in gevaar is, kan de overheid de plicht hebben om interventies aan te bevelen, zolang die interventies geen schade veroorzaken, of de minst schadelijke optie zijn,” schreef Claire J. Horwell Professor in Geohealth aan de Universiteit van Durham en Fiona McDonald, Co-Directeur van het Australische Centrum voor Onderzoek naar Gezondheidsrecht aan de Queensland University of Technology. “Als een instantie het principe van effectiviteit volgt, zal ze alleen een interventie aanbevelen waarvan ze weten dat die effectief is.”

“Het probleem met de mandaten voor maskers is dat de ambtenaren van de volksgezondheid slechts een voorzorgsmaatregel aanbevelen die al dan niet effectief kan zijn. Ze gebruiken geweld om mensen te dwingen zich te onderwerpen aan een staatsorder die uiteindelijk individuen of hele bevolkingsgroepen zieker zou kunnen maken, volgens toonaangevende functionarissen voor de volksgezondheid in de wereld.

Dat is niet alleen een schending van het Effectiviteitsprincipe. Het is een schending van een fundamentele persoonlijke vrijheid.”

Bron:https://fee.org/articles/europes-top-health-officials-say-masks-arent-helpful-in-beating-covid-19/?fbclid=IwAR0WMPuPvZiJf03NIZo19O_Yx3Lj8R14M3U_jGkVTklx_APtmPpGlLt99is

Neuroloog waarschuwt tegen mondkapjes. Brein raakt blijvend beschadigd

De Duitse neuroloog Margareta Griesz-Brisson waarschuwt voor de ernstige gevolgen bij het gebruik van mondkapjes, met name bij kinderen. De coronamaatregelen zijn in haar ogen wreed en onmenselijk, schrijft de krant Epoch Times.

Griesz-Brisson plaatste een video over mondkapjes op YouTube, maar die werd al snel verwijderd. Het filmpje was op dat moment meer dan 160.000 keer bekeken en 19.000 keer gedeeld. De video is hier nog te bekijken op de website van de Epoch Times.

Ze zegt daarin het volgende:

“De acute symptomen van zuurstoftekort zijn hoofdpijn, sufheid, duizeligheid, conecentrateistoornissen en vertraagde reactietijd, zodat beperking optreden van de cognitieve functionaliteit.

Bij chronisch zuurstoftekort (door het lang dragen van een masker) zullen deze symptomen echter verdwijnen als je eraan went. Maar je efficiëntie blijft aangetast en het zuurstoftekort in je he hersenenen blijft toenemen.We weten dat neuro-degeneratieve ziekte jaren tot decennia vooruit gaan, dus als je je telefoonnummer vandaag bent vergeten, kan dat goed veroorzaakt zijn door een storing in je hersenenen die 20 of 30 jaar geleden is begonnen. Als je denkt dat je gewend bent geraakt aan jouw masker en jouw eigen uitgeademde lucht, zullen de degeneratieve processen op een of andere manier doorgaan, versterkt door het gebrek aan zuurstof.

Het tweede probleem van de hersenen is dat de zenuwcellen zich niet of nauwelijks delen. Dus als de overheid ons genereus toestaat om binnen een paar maanden weer zuurstof in te ademen, zullen de verloren zenuwcellen niet door celdeling worden teruggewonnen. Weg is WEG.

Het virus heeft een grootte van ongeveer 0,08 micrometer, de poriën van gewone maskers hebben een grootte van 80 tot 500 micrometer. De poriën worden nog groter met elke extra wasbeurt. Een masker beschermt je NIET tegen een virus. Dit is vooral belangrijk voor angstige menen die werkelijk geloven dat ze zich met dit masker tegen het virus kunnen beschermen.

Ik draag geen masker, ik heb mijn hersenen nodig om na  te denken. Ik wil min patiënten met een helder hoof en een heldere geest tegemoet treden. Niet onder kooldioxide-anesthesie.

Als neuroloog moet ik expliciet zeggen dat elke persoon die dat wenst recht heeft op medische vrijstelling van het masker – er is geen ongegronde vals of conformiteitscertificaat. Zuurstoftekort is schadelijk voor elk brein.

Het moet de vrije beslissing an iedereen zijn of ze het zuurstofgebrek in hun hersenen willen accepteren om zichzelf te proberen te beschermen tegen virussen met een ineffectief masker. Voor kinderen en adolescenten zijn maskers een absolute NEE!

Kinderen en adolescenten hebben van nature een zeer actief en adaptief immuunsysteem en hebben een constante confrontatie met het microtoom van de aarde nodig. Hun hersenen zijn nog zo ongelooflijk actief, moeten nog zoveel leren. De hersenen van een kind of jongere hebben honger naar zuurstof.

Hoe metabolisch actiever een orgaan is, des te meer zuurstof het nodig heeft.

Bij kinderen en jongeren zuurstof beperken is niet alleen gevaarlijk voor de gezondheid, het is absoluut crimineel! Gebrek aan zuurstof remt de ontwikkeling van de hersen en de schade die erdoor wordt veroorzaakt kan niet worden terug gedraaid. Het kind heeft de hersenen nodig om te leren en de hersenen hebben zuurstof nodig om hiervoor te functioneren. We hebben geen klinische studies nodige, dit is eenvoudige, maar onbetwistbare fysiologie. Bewust en doelbewust veroorzaakt zuurstoftekort is een opzettelijk gezondheidsrisico en een medische absolute contra-indicatie.

Als dementie over 10 jaar exponentieel toeneemt en de jonge generatie hun door God gegeven potentieel niet zou kunnen bereiken, helpt het niet om te zeggen dat we de maskers beter niet hadden kunnen gebruiken.

Ik weet hoe schadelijk zuurstof gebrek voor de hersenen is. De cardioloog weet het met met betrekking tot het hart en de longarts weet het met betrekking tot de longen.

Zuurstoftekort beschadigt elk orgaan.

Waar zijn onze gezondheid autoriteiten, waar zijn onze zorgverzekeraars, waar zijn onze medisch verenigingen?

Het zou hun plicht zijn geweest deze waanzin vanaf het begin met alle vastberadenheid het hoofd te bieden en te stoppen.

Wie draagt de verantwoordelijkheid voor deze misdaad? Zij die de maatregel willen afdwingen, of laten gebeuren, die meedoen of niet voorkomen?

Wordt wakker Duitsland (en Nederland), het gaat niet alleen om je gezondheid. Het gaat over veel, veel meer.
Wij zijn persoonlijk verantwoord voor wat we denken en hoe we handelen. Niet de media. Wij zijn verantwoordelijk voor wat wij doen en niet doen. NIet onze baas, niet de WHO. Niet de regering. WIJ!

ik doe niet mee”

Bron:

https://www.ninefornews.nl/neuroloog-waarschuwt-tegen-mondkapjes-brein-raakt-blijvend-beschadigd/

https://www.epochtimes.de/politik/deutschland/neurologin-margareta-griesz-brisson-kritisiert-maskenpflicht-kindern-und-jugendlichen-den-sauerstoff-zu-rauben-ist-kriminell-a3344105.html

Alle ins en outs over (niet) medische mondmaskers en aerosolen overdracht

In dit artikel geplaatst op de website van Viruswaarheid wordt o.a. Carla Peeters aangehaald: “De onderzoeken die veel in de media geciteerd worden, leveren geen aanvullend bewijs voor het stimuleren van het dragen van mondkapjes door gezonde mensen. Het door de WHO gefinancierde onderzoek gepubliceerd in de Lancet presenteert een indirecte conclusie over de effectiviteit van het dragen van mondkapjes door gezonde mensen om de verspreiding van het virus te voorkomen, aan de hand van enkele case studies in een gezinssituatie. De Duitse studie van het onderzoeksinstituut IZA toont aan dat de introductie van mondkapjes geen effect had op de infectieverspreiding.”

Bron: https://viruswaarheid.nl/informeren/alle-ins-en-outs-over-niet-medische-mondmaskers-en-aerosolen-overdracht/

Geen verschil in curve besmetting tussen landen die wel mondkapjes dragen en landen die dat niet doen

Landen om ons heen die al maanden mondmaskers zijn gaan dragen, zoals UK, België en Frankrijk) i.v.m. met landen die geen mondmaskers hebben gedragen (Nederland en Zweden).